Slow opinion

Toch is er één gebied waar ik het meestal uit den boze vind om snel te zijn: wanneer het gaat over het vormen van meningen en oordelen. Vooral webforums en sociale media — waar een comment of een sneer zo geplaatst zijn — werken de evolutie naar snelle meningen in de hand. Tijd dus voor een pleidooi: er bestaat al slow food en slow vanalles, en bij deze breek ik een lans voor slow opinion.

De slow opinionist

Een aanhanger van de slow opinion beweging (hiermee is die gelanceerd — voila, dat ging snel) is zich bewust van de complexiteit van het leven en de maatschappij van vandaag. Daarom weigert hij zich een mening te vormen voor hij degelijk is geïnformeerd en grondig heeft nagedacht.

Maar slow opinion houdt nog meer in dan zich goed informeren en diep nadenken. Het gaat evenzeer om empathie. De slow opinionist vraagt zich af: hoe zou het zijn om in die persoon zijn schoenen te staan? Wat zijn de argumenten die voor haar meespelen? In welke positie zit ze? Kan ze misschien goede redenen hebben om dit te zeggen, te schrijven of te doen? Wat is er hier — en dat is misschien de kernvraag — dat ik niet weet?

Een groot voordeel van slow opinion — misschien het allergrootste — is dus dat oordelen en kwaadspuierij over anderen tot een minimum herleid worden. Slow opinion geldt immers tegenover alles en iedereen, inclusief politici en andere bekendheden. Zij zijn immers ook maar mensen.

Rijpingsproces

Slow opinion wil ook zeggen dat je respect hebt voor iemand die niet onmiddellijk een beslissing kan of wil nemen, omdat hij informatie tekortkomt, of nog niet genoeg heeft kunnen nadenken. Zo een uitstel mag dan niet worden gezien als getalm, zwakte, of onwetendheid, maar eerder als een bescheiden rijpingsproces dat moet plaatsvinden om tot een kwalitatief besluit of een gegronde mening te komen.

De traagheid mag evenmin gezien worden als een onterechte neutraliteit of het weigeren om een standpunt in te nemen. Dat geldt ook wanneer het gaat om schijnbaar evidente onderwerpen, zoals daar zijn — in mijn sector of omgeving — ggo’s, het Vlaams Belang, religie of eender welke vraag waarop de progressieve goegemeente het antwoord al lang denkt te hebben, en het taboe lijkt om er nog zelfs maar over te durven nadenken of twijfelen.

Slow opinion is ook een aantal dingen niet. Het is niet hetzelfde als eindeloos gepalaver. En ik pleit er evenmin voor om slow opinion altijd en overal toe te toepassen. Los van het feit dat een snelle mening soms vereist en misschien zelfs levensnoodzakelijk is, zijn er ook momenten waar onze passie of onze vermeende expertise ons tot snelle meningen zullen leiden.

Sapiosexueel

En er zijn ook nadelen aan slow opinion — u ziet, ik heb erover nagedacht. Het nadeel van de twijfel, zeg maar. Het grootste gevaar is de zogenaamde “analysis paralysis”. Te hard nadenken, met teveel rekening willen houden, en zo niet of te laat tot een conclusie komen: daar kan je mensen ferm mee op de zenuwen werken. En dat kan dingen blokkeren of vertragen.

Even terug naar dat internet. Stel u voor dat de fantasie van menig science fiction auteur of futuroloog bewaarheid wordt, en dat uit het internet een kunstmatige, zelfbewuste intelligentie ontstaat. Als ook al die forumreacties daar deel van uitmaken, dan zit ik toch liever niet naast die entiteit aan tafel.

Stel u anderzijds voor dat iedereen, alvorens iets te zeggen of te schrijven, rekening houdt met de principes van slow opinion. Beeldt u allemaal mensen in die bij discussies over ernstige of complexe onderwerpen niet te snel ja of nee zeggen. Mensen die emotie de juiste plaats geven, die rationeel, objectief en logisch kunnen en willen nadenken alvorens tot een conclusie te komen.

Mensen die zich willen informeren en die zeggen: dat moet ik even laten bezinken. Mensen die vragen: heb je daar een goed artikel over dat ik eens kan lezen? Mensen die eerlijk zijn tegenover zichzelf, en die bereid zijn van gedachte te veranderen. Mensen die niet alleen poneren maar die ook vragen stellen. En als ze poneren, dan is het met een welgemikte en gemeende “imho” ertussen. En op zijn minst zonder drievoudige uitroeptekens.

Wat een verademing zijn zo’n mensen! Ik moet ophouden want ik word er bijna opgewonden van. Misschien ben ik wel sapiosexueel.

Tobias Leenaert is directeur en oprichter van het Ethisch Vegetarisch Alternatief (EVA).