Wie vooroordelen zaait, oogst Trump

Tijdens een voorstelling van haar nieuwe boek What Will It Take to Make A Woman President? op maandagavond in New York, stelde Marianne Schnall dat het onmogelijk is te voorspellen hoe de voorverkiezingen voor de Amerikaanse presidentskandidaat verder zullen verlopen. Alle oude modellen om politieke strategie, kiescampagnes en stemgedrag te analyseren waren ontoereikend, stelde ze, want deze voorverkiezingscampagne is in elk opzicht nieuw.

Herpolitiseren van de bevolking

Aan weerszijden van het politieke spectrum proberen de kandidaten bevolkingsgroepen te mobiliseren die voordien niet politiek actief waren en proberen ze identiteiten (raciaal, gender) te doen opleven die voorheen enkel latent aanwezig waren in voorverkiezingscampagnes. Meer dan ooit zijn ze daar ook in geslaagd.

Er zijn Bernie Sanders’ volgehouden pogingen om burgergroepen en jongeren te organiseren. Er is Hillary Clinton die door media, tegenstanders en haar eigen campagne steevast the woman card toegeschoven krijgt, en deze ook handig uitspeelt. Er zijn de verwrongen pogingen van Trump om een groep potentiële kiezers die verbolgen is over partijpolitiek terug naar de stembus te lokken.

De kandidaat die dit niet deed, is Republikeinse presidentskandidaat Ted Cruz. Hij moest gisteren de gevolgen dragen van zijn keuze om zich te blijven richten op een traditioneel – en grotendeels imaginair – kiezerspubliek van “Bible Belt” conservatieven.

Exit Cruz, exit establishment?

Na de voorverkiezing in Indiana, die Trump met 17 procent won van Cruz, kondigde de laatste aan dat hij uit de verkiezingsrace stapt. De enige “tegenstander” van Trump voor de nominatie als Republikeins presidentskandidaat is nu John Kasich, maar die heeft tot nu toe slechts in één staat de voorverkiezingen gewonnen.

Deze aankondiging zette zelfs een aantal progressieve media aan tot het ophemelen van Cruz’ Sysiphusarbeid in een poging de pletwals tegen te houden die Trump steeds meer lijkt te zijn. Daarbij wordt dan echter geen melding gemaakt van de onwaarschijnlijk xenofobe, conservatieve en polariserende voorstellen en uitspraken die ook Cruz deed, en die op verscheidene vlakken (denk: homohuwelijk) nog verder gingen dan die van Trump.

Trump zegt wat de Republikeinen al jarenlang suggereren

Europese media berichten vooral over de groteske uitspraken van Trump, en geven vaak weinig contextualisering met betrekking tot het partijpolitieke of sociaal-economische landschap waarin deze uitspraken gedaan worden.

Met name Trump’s seksistische, racistische en asociale uitspraken worden makkelijk weggezet als anomalieën, als een donderslag in een fel oranje verpakking en met geblondeerd haar bij helder weer.

Trumps polariserende uitspraken zijn een explicitering van impliciet racistische, xenofobe en seksistische aannames van een groot deel van de conservatieve vleugel van de Republikeinse partij.

Die interpretatie gaat echter voorbij aan het feit dat een groot deel van de uitspraken die Trump doet, niet meer zijn dan het zichtbaar maken van wat tot nu toe de subtext van de Republikeinse retoriek was – althans aan conservatieve zijde.

De uitspraken en stellingen waarmee Trump de voorbije maanden zowel internationale media haalde als internationale verontwaardiging oogste, zijn niet veel meer dan uitvergrotingen van aannames waar de Republikeinse partij de laatste jaren haar identiteit rond gebouwd heeft.

Trump praat op een extreme, schadelijke en gevaarlijke manier over het buitenwerken van Mexicanen, moslims, en, bref, iedereen die anders is dan de gemiddelde blanke miljonair, maar zijn polariserende uitspraken zijn een explicitering van impliciet racistische, xenofobe en seksistische aannames die het programma van een groot deel van de conservatieve vleugel van de Republikeinse partij al jaren inspireert.

‘Wijven moeten niet zo veel complimenten maken’

Trump mag dan wel ongehoorde seksistische uitspraken doen over Hilary Clinton, Carly Fiorina, Heidi Cruz en een intussen ellenlange lijst vrouwelijke nieuwsankers en journalisten, zijn expliciete mysogynie is in veel subtielere vorm ook terug te vinden in een heleboel recente Republikeinse beleidsvoorstellen.

Zo zijn er bijvoorbeeld de talrijke voorstellen die er impliciet of expliciet op gericht zijn vrouwen de controle over hun eigen lichaam af te nemen.

Zo zijn er bijvoorbeeld de talrijke voorstellen die er impliciet of expliciet op gericht zijn vrouwen de controle over hun eigen lichaam af te nemen. Er is duidelijk een deel van het politieke spectrum in de VS dat zich ongemakkelijk voelt bij de idee dat vrouwen controle hebben over hun eigen lichaam, beslissingen en leven, en dat op –subtiele of minder subtiele wijze- de verwezenlijkingen van decennia wetgeving en activisme willen terugschroeven.

Ook schijnbaar gender-neutrale beslissingen omtrent bijvoorbeeld sociale voorzieningen, belastingswetgeving of – reproductieve- gezondheidszorg hebben verregaande gevolgen voor vrouwen, zowel op vlak van gezondheid, sociale positie als economische mogelijkheden.

Rebecca Traister argumenteerde eerder deze week, tijdens een discussie over haar nieuwe boek All the Single Ladies, dat het geen toeval is dat net in deze voorverkiezingsstrijd een figuur opstaat die dit impliciete seksisme en racisme zo zichtbaar maakt en dat op zo een polariserende manier doet.

Is dit revolutie?

Twee ambtstermijnen door een niet-blanke president (Obama), en de reële kans dat de volgende president een niet-man wordt (Clinton), hebben volgens Traitster het gangbare beeld ondermijnd van wie de politieke en bestuurlijke macht in de maatschappij behoort te hebben, namelijk: oudere blanke mannen die deel uitmaken van het establishment.

Volgens Traister vormt deze (voor)verkiezing dan ook een kruispunt, waarbij we de keuze hebben tussen een terugkeer naar de gedoodverfde blanke man als leider, of een afwijking van dat patroon, waarvan we de historische betekenis nu nog niet kunnen inschatten.

Na de aankondinging van Ted Cruz staat een ding echter vast, en dat is dat het patroon van blanke mannen die uit het partij-establishment komen hoedanook doorbroken wordt bij de komende presidentsverkiezing.

De vraag of de anti-establishmentgevoelens van de kiezer ook in november zullen domineren, staat nog helemaal open.

Tine Destrooper is Uitvoerend Directeur van het Centrum voor Mensenrechten aan New York University. Ze schrijf dit opiniestuk in eigen naam