'Winst op korte termijn moet wijken voor duurzaam oceaanbeheer'

‘Het zeeleven staat onder grote druk. Dat is onze schuld als mensen, en het is onze verantwoordelijkheid er iets aan te doen.’ Aldus Derek Tittensor, zeewetenschapper bij het World Conservation Monitoring Center van UNEP, en gasthoogleraar Biologie aan de Dalhousie-universiteit in Canada. Dit jaar bestaat hier alvast de kans toe, met een verdrag over de bescherming van het zeeleven in internationale wateren.

  • Coby Bidwell (CC BY-NC-SA 2.0) In het licht van bedreigingen zoals overbevissing, klimaatverandering, vervuiling en kustontwikkeling word je al snel moedeloos. Toch kan dit jaar het begin zijn van een echte aanpak om het ecosysteem in de oceanen te beschermen, vooral dan op het vlak van overbevissing. Coby Bidwell (CC BY-NC-SA 2.0)

Haaien en roggen hebben de dinosaurussen overleefd. Maar nu, in amper enkele decennia tijd, is een kwart van deze soorten met uitsterven bedreigd. En zij niet alleen. Ook bijvoorbeeld koralen, zeezoogdieren, zeevogels en schildpadden staan onder grote menselijke druk. Als een gevolg hiervan dreigen maritieme ecosystemen aan stabiliteit en productiviteit in te boeten.

In het licht van bedreigingen zoals overbevissing, klimaatverandering, vervuiling en kustontwikkeling word je al snel moedeloos. Toch kan dit jaar het begin zijn van een echte aanpak om het ecosysteem in de oceanen te beschermen, vooral dan op het vlak van overbevissing.

Kostenplaatje

Hoe garandeer je een duurzaam behoud van biodiversiteit als ongeveer 60 procent van alle oceanen buiten de jurisdictie van individuele staten valt?

De uitdaging is niet min. Want hoe garandeer je een duurzaam behoud van biodiversiteit als ongeveer 60 procent van alle oceanen buiten de jurisdictie van individuele staten valt? Binnen de grens van 200 zeemijl van hun exclusieve economische zone (EEZ) zijn er slechts een paar landen die er met een combinatie van strenge wetgeving, goed beheer en effectief toezicht in slagen om vissoorten en ecosystemen in stand te houden.

Voorbij die EEZ beginnen de problemen: de meeste ‘levende grondstoffen’ zijn vrij toegankelijk en daardoor kwetsbaar voor overexploitatie. Hoewel er al verschillende initiatieven om het beheer van deze grondstoffen te verbeteren de revue zijn gepasseerd, hangt alles af van de bereidheid van individuele actoren om het publieke goed en de lange termijn boven de economische winst op korte termijn te plaatsen.

Als er een kostenplaatje hangt aan engagement voor een internationaal proces, zal er een altijd een stimulans zijn om niet volgens de regels te spelen of de regels slechts beperkt toe te passen. Dit is zeker waar voor milieukwesties, waar de behoefte aan nagenoeg unanieme steun cruciaal is. De kwesties kunnen omstreden zijn, het voordeel is niet altijd evenredig verdeeld en ze worden meestal gerealiseerd in een lange tijdspanne.

Achterpoortjes

Vandaag bestaat er een kluwen van wetgeving – waaronder het VN-zeerechtverdrag, FAO-richtlijnen het VN-visbestandenverdrag, en de Conventie van Bonn ter bescherming van migrerende diersoorten – dat de activiteiten met potentiële impact op de biodiversiteit in de internationale wateren regelt. Toch blijft de bescherming beperkt en zijn er heel wat achterpoortjes.

Een veelbelovende eerste stap is de ontwikkeling van een nieuw, wettelijk bindend akkoord over de biodiversiteit in volle zee, dat klaar moet zijn voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september. Daarmee zouden blinde vlekken in bestuur ingevuld kunnen worden.

Het akkoord kan leiden tot de samenwerking die nodig is om zeereservaten op te richten in de internationale wateren, waar beschadigde of ingestorte ecosytemen zich kunnen herstellen.

Monitoring

De maritieme rijkdom kan niet oneindig ‘overontgonnen’ worden.

Om doeltreffend te zijn, moeten zulke gebieden natuurlijk gemonitord worden. Veelbelovend is het gebruik van satelliettechnologie om inbreuken door vissersboten op te sporen en aan te pakken.

Dat kan een diepgaande verbetering inluiden voor het beheer van onze oceanen, vooral voor landen met een grote EEZ, maar een beperkte capaciteit om op zee te controleren.

Ook een gecoördineerd systeem om gepast te reageren op inbreuken is cruciaal. Havens afsluiten voor schepen die de regels overtreden zou mogelijk zijn dankzij het Port State Measures Agreement, dat nog geratificeerd moet worden.

Het beheer en behoud van de oceanen staat op een kruispunt. De maritieme rijkdom kan niet oneindig ‘overontgonnen’ worden. Het verwachte akkoord over biodiversiteit voorbij de nationale jurisdictie zou het beheer van de oceaan drastisch kunnen verbeteren.

De moeilijkheid is dat in elk scenario beter beheer veronderstelt dat we duurzaamheid op lange termijn verkiezen boven winsten op korte termijn. Of dat lukt, zal nog moeten blijken.

Derek Tittensor is zeewetenschapper bij het World Conservation Monitoring Center van UNEP, en gasthoogleraar Biologie aan de Dalhousie-universiteit in Canada. © Project Syndicate

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.