Le Fabuleux Destin d’Ajatashatru, de fakir

De wonderbaarlijke reis is een combinatie van Louis de Funès-humor met Bollywood-onwaarschijnlijkheid, waarbij alle recht gedaan wordt aan het gezamenlijke fundament van beide cinema-genres: het uitvergroten van nationale en sociale clichés, zonder het minste commentaar of kritische afstand.

De eerste pagina’s van het verhaal werkt die combinatie regelrecht op de lachspieren. De twee hoofdpersonen van het verhaal presenteren zich als de perfecte karikaturen.

Ajatashatru Labash Patel is de fakir die speciaal uit India naar Parijs komt om het allernieuwste spijkerbed  -Pasöpputprykt- van de Zweedse meubelketen, die nog steeds geen vestiging heeft in zijn vaderland, te kopen.

Zijn tegenspeler is Gustavo Palourde, de zigeuner-taxichauffeur die zwicht onder het gewicht van zijn vrouw en dochter, en zich meteen laat bediegen door de fakir. Het simpele plan van Ajatashatru loopt natuurlijk uit de hand en brengt de onfortuinlijke Indiër van Frankrijk naar Groot-Brittannië, Spanje, Italië, Libië en terug naar Frankrijk. Hoewel, onfortuinlijk kan je de fakir niet echt noemen, dat blijkt uit het verhaal.

De kampvuurgrapjes (genre Ajatashatru ‘spreek uit: Aja, tast maar toe’) verdwijnen redelijk snel uit de tekst, gelukkig, en gaandeweg weeft Puértolas meer en meer Europese werkelijkheid en actualiteit in zijn kolder. Het lachen wordt glimlachen, en de kartonnen hoofdfiguur Ajatashatru verschijnt stillaan als een voller personage –wat niet echt gezegd kan worden van de chauffeur van Taxi Gitans, maar hij is dan ook secundair in het verhaal.

Bijna op het einde lees je bijvoorbeeld een passage als deze: ‘De Ikea-ontwerpers waren geraakt door Ajatashatru’s belevenissen in de truck naar Engeland en hadden hard gewerkt aan een origineel kastmodel met wc en survivalkit. Het werd de komende maanden ongetwijfeld een kaskraker bij de Grieks-Turkse grens.’ Het evenwicht tussen humor en werkelijkheid legt de tegenstellingen van ons Europese model op pijnlijke wijze bloot.

Ik zou De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een Ikea-kast niet meteen aanraden aan mensen die op zoek zijn naar een beklijvend verhaal over Europese grenzen en interculturele misverstanden. Maar wie twee avonden literair entertainment zoekt met een gevoel ‘dat het toch ook ergens over mag gaan’, kan zeker bij deze Ikea-kast terecht.

Of het ‘dé literaire sensatie van Frankrijk’ is, zoals De Bezige Bij het boek op het achterflap aankondigt, is wellicht alleen waar op de manier waarop Le fabuleux destin d’Amélie Poulain of  Bienvenue chez les Ch’tis de Franse cinema vernieuwden: imposante verkoopcijfers voor intelligente literatuur of film zijn tegenwoordig op zich al een sensatie. Vormelijk hoeft de grens dan al niet meer verschoven of doorbroken te worden. (gg)

De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een Ikea-kast door Romain Puértolas is uitgegeven door De Bezige Bij. 254 blzn. ISBN 978 90 8542 564 9