‘De asielzoekers zullen onder, boven en door het hek gaan’

In elk Hongaars dorp dat een grens deelt met Servië staat binnenkort een metershoog hek. Voor de ene burgemeester is het een onmenselijk nieuw IJzeren Gordijn, voor de ander kan het er niet snel genoeg staan. Maar slechts weinigen geloven dat het echt een oplossing is voor het almaar groeiend aantal vluchtelingen die via Hongarije de veiligheid van Europa willen bereiken. ‘Het zou voor iedereen makkelijker zijn als Duitsland bussen stuurde.’

  • © Hugo Aymar Na de aanleg van scheermesdraad volgt nog een metershoog hek. © Hugo Aymar
  • © Hugo Aymar Dit is waar het hek eindigt op het drielandenpunt in Kubekhaza. © Hugo Aymar
  • © Hugo Aymar Veldwachter Barnabas Herédi voert opgepikte migranten naar een verzamelpunt van de politie, waarna hun vingerafdrukken afgenomen worden. © Hugo Aymar

Op een zaterdagmiddag begin augustus kreeg Róbert Molnár onverwacht telefoon van een vrouw uit zijn dorp. Molnár is de burgemeester van Kübekháza, een kleine agrarische gemeenschap met zo’n 1.700 inwoners in de zuidoostelijke uithoek van Hongarije, waar het land grenst aan Servië in het zuiden en Roemenië in het oosten.

Het hek, dat op de volledige 175 kilometer lange grens met Servië opgetrokken wordt, zou migranten moeten ontmoedigen om naar Hongarije te komen.

De vrouw had een militair konvooi het dorp zien binnenrijden en vroeg zich af wat er aan de hand was. Molnár had er geen flauw idee van. Even later had hij een nationaal persagentschap aan de lijn dat hem vroeg om een reactie op de bouw van het grenshek. Welk hek dan?

De Hongaarse regering was zonder Molnár ervan op de hoogte te brengen begonnen aan de bouw van een metershoog grenshek op het grondgebied van zijn dorp. Het was de laatste van een reeks controversiële maatregelen en uitspraken van premier Viktor Orbán, die een almaar strengere aanpak van migratie voorstaat.

Het hek, dat op de volledige 175 kilometer lange grens met Servië opgetrokken wordt, zou migranten moeten ontmoedigen om naar Hongarije te komen.

Eén grote farce

Alleen is het zo dat in Kübekháza het hek abrupt ophoudt waar Roemenië begint, te midden van een verlaten grasvlakte omringd door akkers. Op de kaart zien de grenzen op dit drielandenpunt er ondoordringbaar uit, moeilijk over te steken, maar in de praktijk kan je gewoon om het hek heen lopen. Dat beseffen ook de twee medewerkers van het ministerie van Defensie die er een oogje in het zeil houden nadat de arbeiders voor de dag naar huis zijn.

© Hugo Aymar
Dit is waar het hek eindigt op het drielandenpunt in Kubekhaza.
© Hugo Aymar

Dat hele hek is een stukje theater, een farce, zegt één van hen, terwijl hij discreet zijn kenteken omdraait. Bovendien zou het hek gebouwd zijn door vrienden van Orbán, zegt hij laconiek. Hoe kan het ook anders?

Geïsoleerd land

Aan de Servische kant beginnen de meeste migranten de oversteek naar Hongarije vanuit Subotiča en Kanjiža, een eindje verwijderd van Kübekháza. Het dorp van burgemeester Molnár is nogal afgelegen en verwijderd van grotere toegangswegen, en daarom steken weinig tot geen migranten hier over. Voorlopig hebben ze meer journalisten dan migranten gezien, merkt de official nog op.

Molnár neemt het allemaal ernstiger op. Hij is niet te spreken over het hek. Van 1998 tot 2002 was hij een onafhankelijk parlementslid in de fractie van Fidesz, de partij van premier Orbán. Vandaag is hij een herboren christen die vindt dat het hek onmenselijk is.

‘Dat hek zegt eigenlijk tegen de wereld: we zijn niet nieuwsgierig naar jullie.’ 

‘Dat hek brengt het land echt schade toe’, zegt hij. ‘We zijn al een geïsoleerd land en dat neemt alleen maar toe, er is geen communicatie met de buitenwereld meer. Hongarije was het eerste land dat het IJzeren Gordijn de rug toekeerde, maar het draait de klok nu terug. Dat hek zegt eigenlijk tegen de wereld: we zijn niet nieuwsgierig naar jullie. Elk land dat ooit een gelijkaardige muur of hek bouwde, daar liep het uiteindelijk slecht mee af.’

De burgemeester wijst op het feit dat Fidesz in de peilingen populariteit verliest aan de extreemrechtse en antisemitische Jobbik en daarom een harde aanpak van illegale immigratie aan de dag denkt te moeten leggen. Het is obsceen, zegt hij: ‘Het hek draait uitsluitend om interne politiek. Het zegt tegen het Jobbikkamp: we zijn net dezelfde patriotten als jullie en we verdedigen jullie tegen die criminelen. Ze brengen ziektes, ze stelen en ze zijn soldaten van IS. De regering creëert een klimaat van angst.’

Obsessie met migranten

Bewoners klagen erover dat migranten met de abrikozenoogst gaan lopen.

In het bijna idyllische dorpscentrum van Kübekháza hebben ze nog maar weinig migranten gezien. Maar Molnár is bereid ze op te vangen en eten te geven wanneer dat nodig wordt. Dat is even anders in het Hongaarse grensdorpje Ásotthalom, op een klein uurtje rijden naar het westen. Burgemeester László Toroczkai, verkozen met steun van Jobbik, is een berucht extreemrechts militant voor wie migranten een obsessie zijn geworden. Bewoners klagen erover dat migranten met de abrikozenoogst gaan lopen.

Ook de drie field rangers die Toroczkai heeft aangetrokken om in de omgeving van het dorp te patrouilleren zijn niet mals voor migranten. Eén van hen, Barnabas Herédi, was tot een jaar geleden patissier en solliciteerde voor de job omdat hij verwachtte dat het rustig werk zou zijn in een rustig dorp. Tijdens de vele vrije dagen kon hij dan een handje toesteken op de boerderij van zijn ouders. In plaats daarvan moet hij nu elke dag migranten verzamelen en naar de politie brengen, vertelt hij op een vrijdagochtend terwijl hij op patrouille is in zijn oude Lada.

© Hugo Aymar
Veldwachter Barnabas Herédi voert opgepikte migranten naar een verzamelpunt van de politie, waarna hun vingerafdrukken afgenomen worden.
© Hugo Aymar

‘Ik begrijp waarom de migranten hun land moeten verlaten, maar ik heb er geen medelijden mee’, zegt Herédi. ‘Ze krijgen voedsel en water en alles wat ze maar nodig hebben. En dat terwijl veel Hongaren van 100 euro per maand leven en helemaal geen hulp krijgen.’

Lage lonen

Velen delen zijn mening. Het is de reden waarom weinig tot geen Hongaarse politici het opnemen voor migranten: er is nog altijd veel armoede in Hongarije. De lonen zijn erg laag. Niemand durft zijn nek uit te steken rond dit thema.

‘Ze krijgen voedsel en water en alles wat ze maar nodig hebben. En dat terwijl veel Hongaren van 100 euro per maand leven en helemaal geen hulp krijgen.’

In de zuidelijke provinciehoofdstad Szeged, vanwaar veel migranten de trein nemen naar Boedapest, mag de socialistische burgemeester dan wel materiële steun verlenen aan de vele vrijwillige hulpverleners, hij schreeuwt dat niet van de daken: hij weigerde een interview.

Of Herédi denkt dat het hek zijn job makkelijker zal maken? Dat het rustiger zal worden in Ásotthalom? ‘Als de wet niet verandert, zal er helemaal niets veranderen, het kan zo nog jaren duren. Het hek zal het probleem niet oplossen, als er geen politie is om het te bekrachtigen. Hoe dan ook, het zal er niet lang staan.’

Smokkelaars met ladders

Ook buurtbewoner Ferenc (78) gelooft niet dat het hek veel zoden aan de dijk zal brengen. Af en toe komen migranten bij hem aankloppen om water. Hij geeft het hen graag. Hij heeft gehoord dat ze wel eens terroristen kunnen zijn, maar zelf hij er nog geen problemen mee gehad. Behalve dan die keer dat een migrant over het hek van zijn kleine boerderij tuimelde en de weg naar Boedapest vroeg. Het grenshek maakt niet veel indruk op hem: ‘Het is geen oplossing. Bovendien hebben ze er naar verluidt al doorgebroken. Ik denk niet dat dat erg efficiënt zal zijn.’

Commandant Gabor Eberhardt van de politie van Szeged, die verantwoordelijk is voor het stuk grens waar de grote meerderheid van de oversteken gebeurt, bevestigt dat er inderdaad al incidenten geweest zijn. Hij wijst er echter op dat het systeem nog niet afgewerkt is. Inderdaad, op veel plekken staan voorlopig nog drie opeengestapelde rollen scheermesdraad en is het eigenlijke metershoge hek nog niet afgewerkt.

‘Wat er momenteel ook gebeurt, is met het voorlopig systeem. Het is nog afwachten wat er zal gebeuren eens het hek afgewerkt is.’

Ondertussen zijn er al berichten dat smokkelaars aan het hek gevat worden met ladders.

© Hugo Aymar
Na de aanleg van scheermesdraad volgt nog een metershoog hek.
© Hugo Aymar

Lasten verdelen

Burgemeester Ferenc Ferenczi (Fidesz) van Tiszasziget, grenzend aan Kübekháza, is evenmin gelukkig om het hek, maar ziet voorlopig geen andere oplossing. Hij hoopt dat Servië tot de EU toetreedt, dan mag het hek weg. De voorbije zes maanden zijn er in zijn kleine dorp (1.700 inwoners) zo’n 700 migranten opgepakt. Met misdaad zijn er echter helemaal geen problemen geweest, net als in Ásotthalom overigens. ‘Eigenlijk zijn ze erg bang wanneer ze hier toekomen. Ze denken dat ze nog steeds in Servië zijn en ze zijn erg onzeker.’

‘Het zou voor iedereen makkelijker zijn als Duitsland gewoon bussen stuurde.’

Wat hij vindt van de beslissing van Orbán om van de EU geen enkele extra vluchtelingen op te vangen, in tegenstelling tot de andere lidstaten? ‘Dat is veel te laag. Als die mensen er zijn om te blijven, dan moeten we de situatie aanpakken en de last verdelen.’ Hij heeft gehoord dat Duitsland de migranten nodig heeft als arbeidskrachten. ‘Maar waarom sturen ze dan geen bussen om iedereen te komen oppikken? Het zou voor iedereen makkelijker zijn als Duitsland gewoon bussen stuurde.’

De interesse die de buitenlandse pers heeft in Hongarije, is volgens hem onoprecht. Het zou ingegeven zijn door bedreigde economische belangen. ‘Hongarije is een arm land’, zegt hij. ‘Na de val van het communisme is alles geprivatiseerd en vooral buitenlandse bedrijven hebben daarvan geprofiteerd. De winst is niet naar Hongarije gegaan. Het is als een koloniaal systeem. En die bedrijven hebben het niet graag wanneer Hongarije zijn stem verheft. Het land is nu volwassen, dus waarom wordt het als een kind behandeld?’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.