Fotoreportage: Seks en drugs in Kaboel

‘Het moet hier toch ergens zijn,’ zegt “fixer” Zia (40). Vanuit de auto kijkt hij zenuwachtig om zich heen. Zijn ogen speuren de weg af, die eigenlijk uit niets anders bestaat dan modder, klei en kuilen.

Hier werken en wonen vrouwen en moeders wiens leven beheerst wordt door opium en prostitutie.

Aan weerskanten van de weg ligt een open riool waar een groepje jongens behendig overheen springt. Buiten hen is er bijna niemand op straat. Zia wenkt ze, zegt wat en de jongens wijzen een kant op. De auto hobbelt verder, voorbij huizen met hoge muren naar een achtergelegen straat waar vale gordijntjes als voordeur dienen.

In het meest armoedige gedeelte van deze willekeurige wijk in Kaboel, bevindt zich op een geheime plek een bordeel. Hier werken en wonen vrouwen en moeders wiens leven beheerst wordt door opium en prostitutie.

‘Hoerenmadam’

Nassima (40) is bordeelhoudster en zit stilletjes op de achterbank van de auto. Gehuld in een zwart, sierlijk gewaad, met een wit bepoedert gezicht en aangezette wenkbrauwen, glimlacht ze heimelijk door haar glazige ogen heen.

Als “hoerenmadam” heeft ze een speciale positie. In een andere wijk leidt ze een bordeel waar vier vrouwen voor haar werken. Vandaag is ze meegereden om de weg te wijzen en om bestuurder Ahmad (51), een gezette politieman met een indrukwekkende snor, een dienst te verlenen.

Ahmad zit al jaren bij het politiekorps, waar hij een tijdje bij de narcoticabrigade werkte. Veel prostituees kent hij daardoor persoonlijk. ‘De snor’ zegt niet veel, behalve wat Russische zinnen die hij nog vanuit de tien jaar Russische overheersing in Afghanistan heeft opgepikt. Nassima noemt hij ‘een vriendin’, en meer wil hij er niet over kwijt.

De auto is nog maar een paar meter verder gereden, als plotseling het portier openzwaait. Een onbekende jonge vrouw nestelt zich op de achterbank en begint ‘de snor’ aanwijzingen te geven. Ze stuurt hem regelrecht op een groot, gapend gat af dat de weg volledig blokkeert. Ahmad wil er per se overheen. Iedereen houdt zijn adem in wanneer hij met zijn zware wagen over de twee losse houten planken rijdt, die dienst doen als brug. Het gaat allemaal net goed.

De vrouw stapt uit en begint vervolgens in sneltempo te lopen: het hoekje om, een steegje in en over een smal randje, totdat ze een grauw ogende binnenplaats heeft bereikt, de ingang van het bordeel.

Vuurrode jurk

De onbekende vrouw blijkt Gita (23) te zijn en moeder van een achtjarige zoon. Ze is gekleed in een lange, vormloze zwarte jas. Pas als ze gaat zitten, komt haar vuurrode jurk tevoorschijn – een kleur die voor Afghanen gelijk staat aan aanstootgevend en onfatsoenlijk gedrag.

Samen met Nassima en nog een andere prostituee neemt Gita plaats op een kussen in een klein kamertje waar een wat viezig tapijt op de grond ligt. Her en der hangen afbeeldingen aan een wand, die inmiddels geel ziet van de nicotine- en opiumrook. Een typische Afghaanse kachel neemt de meeste ruimte in. ‘We kunnen geen hout voor de kachel betalen. Daarom brandt hij niet,’ zegt Gita verontschuldigend. Overdag doet het kamertje dienst als woonkamer, ‘s nachts als slaapkamer. ‘We slapen hier op kussens met twee vrouwen en twee kinderen. Als het vriest, is het hier vreselijk koud,’ zegt Gita zacht.

Een jaar geleden is Gita samen met haar zoon op deze plek terecht gekomen. Daarmee is ze één van de drie prostituees die in het bordeel wonen en werken. Met zijn allen betalen ze naar eigen zeggen een huur van zo’n honderd euro per maand. ‘Dat is veel, als je bedenkt dat we ook onze verslaving en eten voor het gezin moeten bekostigen,’ zegt Gita.

Hoeveel van haar verdiensten ze precies kwijt is aan drugs en hoe ze eraan komt, wil Gita niet kwijt. ‘Voor mijn eigen veiligheid,’ geeft ze te verstaan. Per klant wordt zo’n tien tot vijftig Amerikaanse dollar gerekend, afhankelijk van wat de service is. Op een goede dag hebben ze drie klanten, op een slechte dag één. ‘We mogen blij zijn als we één keer per dag kunnen eten,’ zegt Gita fel. De meiden werken in twee diensten het klokje rond, zowel ‘s nachts als overdag. ‘Als een klant belt, zijn we altijd beschikbaar,’ vertelt Gita met één oog op haar telefoon gericht. Ze is momenteel on duty en loopt daarom wat nerveus heen en weer.

Opium

Gita werd als meisje van veertien uitgehuwelijkt aan haar oudere neef. Dat ging een tijdje goed totdat hij verslaafd raakte aan opium. ‘Zijn leven draaide alleen nog maar om drugs, hij bekommerde zich niet meer om ons,’ vertelt ze. ‘Toen het geld op was, verkocht hij mij voor tienduizend Afghani (zo’n 154 euro) aan een andere man. Van hem moest ik overdag als kok werken en ‘s avonds als prostituee.’ Om met haar stress om te kunnen gaan, rookte ze af en toe wat opium. ‘Daardoor raakte ik op mijn negentiende ook verslaafd aan drugs. Nu moet ik mijzelf wel prostitueren om mijn gezin en mijn verslaving te kunnen onderhouden.’

Hoeveel verslaafde vrouwen zichzelf prostitueren om te overleven in de stad, valt moeilijk te achterhalen. In een land waar zelfs het aantal inwoners wordt geschat, zijn harde cijfers nou eenmaal niet of nauwelijks voorhanden. De Verenigde Naties schatten dat er zo’n zestigduizend drugsverslaafden alleen al in Kaboel rondlopen. Maar hoeveel daarvan vrouw zijn, weet niemand.

‘Ik ben in de prostitutie beland, omdat ik geen uitweg meer zag.’

‘Ik ken zeker nog veertig andere verslaafde prostituees,’ zegt Nassima. ‘Allemaal zijn ze verslaafd geraakt door problemen thuis,’ voegt ze daaraan toe.

Dat gold destijds ook voor haar, toen zij er op haar huwelijksdag achter kwam dat haar aanstaande man een andere vrouw had. ‘Ik voelde me belazerd, maar wat kon ik doen, als vrouw?’

Nassima baarde drie zoons en een dochter. Toen haar man uiteindelijk wegliep en stopte met het financieel onderhouden van zijn gezin, stortte haar wereld in. Ze verloor zichzelf in het roken van opium. ‘Ik was negentien jaar, drugsverslaafd en ineens volledig op mijzelf aangewezen. Ik raakte in paniek; hoe moest ik mijn gezin te eten geven?’

De eerste paar maanden hield ze haar huishouden nog redelijk staande. Ze had namelijk het geluk gehad dat ze met een rijke man was getrouwd. Daardoor bezat ze flink wat goud. Nassima: ‘Nadat hij ons in de steek had gelaten, heb ik eerst mijn sieraden verkocht. Toen dat opraakte, ging ik op zoek naar een baan, maar ik kon door de hoge werkloosheid niks vinden. Ik ben in de prostitutie beland, omdat ik geen uitweg meer zag.’

Opwerken

Na jaren in het vak gezeten te hebben, wist Nassima zich ‘op te werken’ en opende ze een eigen bordeel. ‘Naast mijn werk als prostituee, krijg ik van iedere vrouw een percentage van haar opbrengst. Daardoor heb ik het iets makkelijker gekregen.’ Haar woorden maken haar strijdbaar. Ze recht haar rug, steekt haar vinger in de lucht en zegt met een serieus gezicht: ‘Geen enkele man heeft mij ooit een stuiver gegeven. Alles wat ik heb opgebouwd, heb ik zelf gedaan.’ Dan slaakt ze een diepe zucht om vervolgens weer zwaar tegen de muur te leunen. De andere twee vrouwen in de kamer kijken zwijgzaam haar kant op.

Eén van hen is Nouria (32). ‘Voor mij is prostitutie de enige manier om te overleven,’ zegt ze na een korte stilte. Ze zit in een fleurige outfit in kleermakerszit op de grond. Van de drie werkende vrouwen in het huis, heeft zij als enige geen kinderen. ‘Dat komt omdat mijn man van jongs af aan al opium rookte.’ Ze pauzeert even, terwijl ze diep van haar sigaret inhaleert en praat dan verder.

Als Afghaanse werd Nouria geboren in het Iraanse grensstadje Machad. De plek waar haar familie naartoe vluchtte door de oorlog in eigen land. Als kind groeide ze op met opium. ‘Voor zover ik weet, was iedereen in mijn familie verslaafd. Daarom wist ik het ook meteen van mijn man, want ik herkende zijn gedrag.’

‘Ik moest afkicken zonder medicijnen en de pijn die dat veroorzaakte, was ondraaglijk.’

Terwijl ze praat, staart ze af en toe naar een foto die met een spijkertje aan de wand is bevestigd. Haar wenkbrauwen heeft ze met een oogpotlood helemaal doorgetrokken tot één dikke lijn. ‘Mijn familie,’ knikt ze als ze weer naar de foto kijkt. ‘En mijn trouwring hangt erbij, zie je dat?’

Nouria weet niet of haar man nog leeft. Toen ze twintig was, werd hij door de politie gearresteerd en zonder rechtsgeldig proces vastgezet. ‘Op drugsgebruik staat een hoge straf in Iran. Wat er met hem is gebeurd, daar zal ik nooit achter komen.’

Met haar man in de gevangenis, vluchtte Nouria naar Afghanistan om een nieuw leven te beginnen. Maar die droom viel al snel in duigen. Door haar opiumverslaving kwam ze vrijwel meteen in de seksindustrie terecht. En het contact met haar familie raakte ze kwijt. ‘Of ik daar verdriet van heb? Drugs maakt je emotieloos,’ zegt ze. ‘Alles glijdt langs je heen. Daarom houd ik dit werk vol. Tegelijkertijd is het ook de reden waarom ik mijn lichaam verkoop. Maar als ik geen drugs heb, draai ik door.’

Nouria heeft wel een aantal keer geprobeerd af te kicken in de enige verslavingskliniek die Kaboel rijk is, maar zonder succes. ‘Ik wil wel, maar een behandeling daar kost heel veel geld. Ook moest ik zonder medicijnen afkicken en de pijn die dat veroorzaakte, was ondraaglijk.’

Sharia

‘Alles gebeurt in het geheim, dat moet wel.’

Zowel drugs als prostitutie zijn volgens de Sharia, de Islamitische wet in Afghanistan, illegaal. Bovendien hangt de familie-eer samen met de reputatie van de vrouwen in het gezin. Seks voor of buiten het huwelijk is voor vrouwen volstrekt verboden. Een vrouw die zichzelf prostitueert – om wat voor reden dan ook – wordt als het ware ‘doodverklaard’ door de mensen om haar heen.

‘Zodra men erachter komt dat je dit werk doet, geven ze niks meer om je,’ zegt Nouria. Ook mannen worden als ‘hoerenloper’ met de nek aangekeken. ‘Alles gebeurt daarom in het geheim,’ legt Gita uit. ‘Maar dat moet wel. Het is anders te gevaarlijk, ook voor onze klanten. Veel van hen zijn getrouwd.’

Om zichzelf tegen zwangerschap te beschermen, beweren de vrouwen condooms te gebruiken. En zijn ze niet bang voor ziektes als hiv, tuberculose en hepatitis? Gita haalt haar schouders op. ‘Daarom roken we de drugs en injecteren we niet,’ zegt ze. Ze geeft aan meer last te hebben van maatschappelijke stigma’s. ‘Mensen zijn altijd bang dat je liegt en van ze steelt,’ zegt ze enigszins verontwaardigd. Is dat dan niet zo? Ze lacht en schudt haar hoofd. Dan is het tijd om afscheid te nemen. Gita knuffelt haar gasten. Tijdens de omhelzing laat ze met haar hand een aansteker zo onopvallend mogelijk in haar jaszak glijden.