Thailand 1 jaar na de coup: rust en repressie

Op 22 mei 2014 pleegde generaal Prayuth Chan-ocha een militaire coup in Thailand. Een jaar later lijkt het leger nog niet van plan te zijn de macht over te dragen aan een democratisch gekozen regering. Maar de druk groeit.

  • Christopher Lance (CC BY-NC-ND 2.0) Artikel 44 geeft het leger onder meer de mogelijkheid mensen zonder aanklacht zeven dagen vast te houden, eigendommen in beslag te nemen en media te censureren. Christopher Lance (CC BY-NC-ND 2.0)
  • Government of Thailand (CC BY 2.0) Generaal Prayuth Chan-ocha, verantwoordelijk voor Thailand’s twaalfde staatsgreep sinds 1932. Government of Thailand (CC BY 2.0)
  • Ratchaprasong (CC BY-NC 2.0) Yingluck Shinawatra tijdens de verkiezingscampagne in 2011. Ratchaprasong (CC BY-NC 2.0)
  • l@mie (CC BY-NC-ND 2.0) Veel Thailanders merken op dat ze blij zijn dat het leger heeft ingegrepen. Foto: spitsuur in Bangkok. l@mie (CC BY-NC-ND 2.0)
  • Sippanont Samchai (CC BY-NC-ND 2.0) Een andere doorn in het oog van veel Thailanders is de wijdverspreide corruptie. Sippanont Samchai (CC BY-NC-ND 2.0)
  • ILO in Asia and the Pacific (CC BY-NC-ND 2.0) Thailand telde miljoenen uit buurlanden afkomstige illegale arbeiders. Onder druk van de junta, hebben veel van hen zich het afgelopen jaar alsnog correct geregistreerd en weten ze zich nu beter beschermd door de arbeidswet. ILO in Asia and the Pacific (CC BY-NC-ND 2.0)

Op een woensdagochtend in mei lijkt in Bangkok alles business as usual. Het verkeer is een chaos met claxonnerende taxi’s en snel voorbij scheurende scooters. Kantoorlui haasten zich naar het werk, met in de ene hand een smartphone en in de ander een papieren beker met koffie.

‘Prayuth schendt onze mensenrechten en heeft ons onze democratie afgepakt.’

Maar wat Rackchart Wong-Arthicart betreft, is er niets normaals meer aan Thailand.

De vierentwintigjarige freelance journalist is lid van de Resistance Citizen, een verzetgroep die van plan is aangifte te doen tegen de coup van Prayuth Chan-ocha en zijn metgezellen, vandaag exact een jaar geleden.

‘Die staatsgreep was in alle opzichten fout’, vertelt Rackchart op een terras in Bangkok. ‘Prayuth schendt onze mensenrechten en heeft ons onze democratie afgepakt. In Thailand kunnen we tegenwoordig niet meer publiekelijk over politiek praten, maar ik wil juist dat onze stem wordt gehoord.’

Ratchaprasong (CC BY-NC 2.0)

Yingluck Shinawatra tijdens de verkiezingscampagne in 2011.

De staatsgreep van 22 mei 2014 – Thailand’s twaalfde staatsgreep sinds 1932 – maakte een einde aan de regering van Yingluck Shinawatra en aan een maandenlang durend protest in Bangkok, waarbij het verschillende keren tot geweld kwam tussen de al jaren verdeelde groeperingen.

In een televisietoespraak verklaarde Prayuth, een eenenzestigjarige royalist met een indrukwekkende militaire carrière, dan ook dat de coup noodzakelijk was om het land te stabiliseren en te voorkomen dat Thailand weggleed in een gewelddadig conflict. Hoewel nieuwe verkiezingen zijn beloofd, is het land sinds die toespraak onder steeds sterkere controle van het leger gebracht.

Government of Thailand (CC BY 2.0)

Generaal Prayuth Chan-ocha, verantwoordelijk voor Thailand’s twaalfde staatsgreep sinds 1932.

Demonstreren verboden

Champ, een student die zijn echte naam uit de media wil houden, is één van de Thailanders die graag de straat opgaat om te demonstreren. Publieke bijeenkomsten van meer dan vijf mensen zijn echter door de junta verboden en Champ merkte vorig jaar aan den lijve dat demonstreren niet langer wordt getolereerd.

Hij begon 1984 van George Orwell te lezen, symbool voor verzet tegen de junta, maar werd snel gearresteerd.

Zittende bij Siam Paragon – een luxe warenhuis in Bangkok – begon hij 1984 van George Orwell te lezen, een roman die zich afspeelt in een totalitaire samenleving en die symbool staat voor verzet tegen de junta. ‘Ik lees dit voor vrijheid, gelijkheid en eensgezindheid’, zei Champ tijdens zijn actie. Champ werd al snel gearresteerd en tijdelijk vastgehouden.

Pas nadat hij schriftelijk beloofde niet meer te demonstreren mocht hij gaan, vertelt activist Rackchart Wong-Arthicart. ‘Maar hij komt nog wel vaak naar ontmoetingen met andere activisten. De militairen weten dat, en hij weet precies hoe ver hij kan gaan. In stilte is hij nog heel actief.’

Champ is niet de enige die de macht van de junta heeft gevoeld. In Noord- en Noordoost-Thailand, waar de afgezette regeringen van Thaksin en Yingluck Shinawatra tussen 2001 en 2011 de meerderheid van hun stemmen wonnen, zijn tal van activisten tijdelijk gedetineerd voor wat de junta ‘attitude adjustment’ noemt, het aanpassen van de houding van de burgers aan de visie van junta.

Seminars van zogenoemde roodhemden – supporters van Thaksin en Yingluck (broer en zus) – zijn verboden, activistische radiostations zijn het zwijgen opgelegd en een onbekend aantal mensen is aan de hand van een strenge wet tegen majesteitsschennis in de gevangenis beland. Premier Yingluck, die twee weken voor de coup door het Hof werd afgezet, is inmiddels beland in een rechtszaak wegens vermeende verwaarlozing en kan tot tien jaar cel krijgen.

‘De tactiek die de junta hanteert is behoorlijk repressief’, weet Jakrapob Penkair, een in ballingschap levend roodhemd en in het verleden woordvoerder van toenmalig premier Thaksin. ‘Zo viel het leger binnen bij de familie van een roodhemd. Toen ze degene die ze zochten niet konden vinden, hebben ze kennissen en vrienden gearresteerd. Andere arrestanten zijn dagenlang in isoleercellen opgesloten. Het zijn tactieken die je tegen je ergste vijanden gebruikt.’

l@mie (CC BY-NC-ND 2.0)

Veel Thai merken op dat ze blij zijn dat het leger heeft ingegrepen. Foto: spitsuur in Bangkok.

‘Prayuth is de wet’

En dan is er nog Artikel 44, merkt activist Rackchart Wong-Arthicart op. Een wet die de junta eind maart invoerde en haar vergaande macht geeft. Het geeft het leger onder meer de mogelijkheid mensen zonder aanklacht zeven dagen vast te houden, eigendommen in beslag te nemen en media te censureren.

‘Ik ben tegen de coup, omdat ik van democratie houd.’

Artikel 44 is wijd bekritiseerd. Onder meer door mensenrechtengroepen en de VN, maar ook door The Nation columnist Pravit Rojanaphruk. ‘Artikel 44 betekent feitelijk dat Prayuth de wet is’, schreef de Thailandse columnist onlangs in de toonaangevende krant. Pravit ziet de ontwikkelingen in zijn land al tijden hoofdschuddend aan. Via Twitter en via zijn columns uit hij regelmatig kritiek op de Thailandse samenleving.

Kort na de staatsgreep moest Pravit zich melden bij een militair kamp. ‘Ik zat er tussen politici, activisten en mensen die zaken deden met de vorige regering’, vertelde hij vorig jaar tijdens een ontmoeting in Bangkok. ‘We werden ondervraagd, de een intenser dan de ander. Na zeven dagen mocht ik gaan, maar wel nadat ik een document had ondertekend waarin staat dat ik geen protest mag leiden en dat ik toestemming moet vragen voor ik naar het buitenland ga.’

Het militaire kamp liet een blijvende indruk na bij de columnist. ‘Ik ben tegen de coup, omdat ik van democratie houd. Toch ben ik nu softer in wat ik zeg. Maar er is een keerpunt. Als ze beginnen met het vermoorden of het laten verdwijnen van mensen, zal ik de strijd opvoeren.’

Sippanont Samchai (CC BY-NC-ND 2.0)

Een andere doorn in het oog van veel Thai is de wijdverspreide corruptie.

Peis en vree

Hoewel de junta het afgelopen jaar steeds grimmigere en meer autoritaire trekjes heeft gekregen, merken veel Thailanders op dat ze blij zijn dat het leger heeft ingegrepen. Ze waren moe van het gepolariseerde conflict en van de duizenden demonstranten die verkeersaders bezet hielden.

‘Nu zijn de straten weer rustiger en vreedzamer. Voor een ondernemer is dat goed.’

De familie van Piya Joemjutithom houdt al vijfenveertig jaar een kleermakerswinkel open in het hart van Bangkok. Tijdens de vele straatprotesten die de stad de afgelopen tien jaar meemaakte, gingen de zaken telkens minder, vertelde Piya afgelopen juni. ‘We hebben het verlies proberen te beperken, maar tijdens al die maanden van protesten hadden we vijftig tot zestig procent minder klanten. Nu zijn de straten weer rustiger en vreedzamer. Voor een ondernemer is dat goed.’

Een andere doorn in het oog van veel Thailanders is de wijdverspreide corruptie. Kort na de staatsgreep noemde Prayuth het uitroeien van corruptie één van de belangrijkste zaken om het land weer stabiel te maken. Smeergeld mag onder de junta niet langer worden aangenomen en een lange lijst met politieofficiers en ambtenaren is reeds aangeklaagd wegens omkooppraktijken.

De regels om de corruptie aan te pakken waren er al, aldus een woordvoerder van de regering. Dat ze nu worden uitgevoerd is deel van het plan om van Thailand weer een fatsoenlijk land te maken.

Ook de illegale arbeidsmigratie is door de junta aangepakt. Thailand telde voorheen miljoenen uit buurlanden afkomstige arbeiders zonder papieren. Onder druk van de junta, hebben veel van hen zich het afgelopen jaar alsnog correct geregistreerd en weten ze zich nu beter beschermd door de arbeidswet.

Tijdens interviews in Bangkok merken migranten op dat ze eigenlijk wel blij zijn met de komst van de soldaten. ‘Als de politie je aanhoudt, vragen ze meteen geld van je. De soldaten doen dat niet’, vertelde een Birmese migrant deze week. Dat corruptie echter verre van uitgebannen is, is in de afgelopen maanden wel duidelijk geworden. Thailand blijkt een spin in het web te zijn bij georganiseerde mensensmokkelpraktijken.

ILO in Asia and the Pacific (CC BY-NC-ND 2.0)

Thailand telde miljoenen uit buurlanden afkomstige illegale arbeiders. Onder druk van de junta, hebben veel van hen zich het afgelopen jaar alsnog correct geregistreerd en weten ze zich nu beter beschermd door de arbeidswet.

Grote uitdagingen

De grootste uitdagingen van Prayuth, die in augustus premier werd, lijken nog te komen. Een concepttekst van de nieuwe grondwet ligt momenteel onder vuur. De grondwet zou een einde moeten maken aan Thailand’s politieke conflict, maar zowel politici als academici bestempelen de concepttekst als ondemocratisch en als een voorstel dat het conflict alleen maar verder zou aanwakkeren. De junta lijkt voor de kritiek te zwichten en zegt begin 2016 een referendum over de grondwet te zullen houden.

De junta zegt begin 2016 een referendum over de grondwet te zullen houden.

Een nog grotere uitdaging bevindt zich mogelijk in Thailand’s beroerde economische vooruitzichten. De export en groeicijfers dalen, de schulden lopen op en een plan om het tij te keren lijkt er niet te zijn.

Analisten waarschuwen dat, als de economie niet wordt bijgesteld, het met de betrekkelijke rust snel gedaan kan zijn.

‘Mijn verwachtingen waren al niet hoog toen de militaire regering aan de macht kwam en tot nu toe is het economisch precies zo gegaan als verwacht’, zegt voormalig minister van Financiën Korn Chatikavanij. ‘Deze militaire regering is goed in het handhaven van de wet, maar dat betekent niet automatisch dat ze weet hoe ze de economie moet managen.’

In het centrum van Bangkok steekt Rackchart Wong-Arthicart zijn ongenoegen over de junta niet onder stoelen of banken. ‘Die coup had nooit moeten plaatsvinden. De enige manier waarop we hier nog uit kunnen komen is door snel nieuwe verkiezingen te hebben’, zegt de activist.

Plannen met de Resistance Citizen heeft hij al. Vandaag door bij de rechtbank aangifte te doen tegen Prayuth en andere coupleiders, morgen en de dagen daarna door zich te verzetten tegen de nieuwe grondwet. ‘Dit gaat om democratie’, klinkt het strijdvaardig. ‘Wij willen onze vrijheid terug.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.