Alice, journaliste met een visie

Alice is een jonge Congolese journaliste. Ze maakt radio, ze schrijft, ze blogt, ze tweet. ‘Ik vind het heel belangrijk om mensen goed te informeren. En om wie geen stem heeft, er een te geven.’ Portret van een dame met een visie, in een land waar de pers soms vogelvrij is.

  • © Geeraert Alice, geboren radiojournalise. © Geeraert
  • © Geeraert Alice: jong, gedreven en zelfzeker. © Geeraert
  • © Geeraert Alice, dromend van een eigen mediacentrum. © Geeraert
  • © Geeraert Alice, liefst haar hele leven op reportage. © Geeraert

Zo breekbaar als ze was bij haar geboorte. Zo sterk staat ze vandaag in het leven. Als baby leek Alice volgens haar moeder ongelofelijk fragiel. Maar twintig jaar na datum is  ze een jonge, zelfbewuste radiojournaliste. Als puber sliep ze lang en veel, haar petit lit was haar beste vriend. Nu kruipt ze dikwijls pas ’s avonds laat onder de wol, zou ze willen dat een dag uit dertig uur bestond.

Alice zit in haar tweede licentie informatie- en communicatiewetenschappen, ze volgt taalcursus Engels en maakt radio. ‘Als je voor al die zaken tijd wil maken, zijn 24 uur snel op.’

Haar zinnen vloeien vrolijk in elkaar. Haar grote ogen houden je vast terwijl ze praat. Alsof ze nooit iets anders heeft gedaan dan achter een microfoon gestaan. Als kind wilde ze nochtans in het leger. Om het leven in Congo te helpen verbeteren. Maar haar ouders vonden dat een slecht plan. Een andere droom was om pedagogie te studeren en kwetsbare kinderen te helpen. Maar een opleiding geneeskunde nam te veel tijd in beslag. Bovendien ontdekte Alice intussen ook de media.

Doveman

‘De keerzijde van de journalistiek ontdekte ik pas later: je verdient niet veel, je kan niet zomaar je mening geven, je veiligheid is niet altijd gegarandeerd.’ 

‘Als zevenjarige keek ik enorm op naar Claire Chazal, een Franse journaliste en nieuwslezeres. Ik hield van haar houding, haar présence., haar taal. De keerzijde van de journalistiek ontdekte ik pas later: je verdient niet veel, je kan niet zomaar je mening geven, je veiligheid is niet altijd gegarandeerd.’

Maar de passie voor het vak zit bij Alice te diep. Ze zou niet meer voor een andere job kunnen kiezen. ‘Ik vind het heel belangrijk om mensen goed te informeren. Zonder nieuws kun je gewoonweg niet leven, ben je als een doveman in oorlogstijd, die niet kan instaan voor zijn eigen veiligheid.’ Als journaliste kan Alice haar twee andere kinderdromen combineren: mensen helpen en Congo mee verbeteren.

Alice leerde reportages maken bij Radio Mutaani, een dynamische jongerenzender. ‘Iedereen werkt er keihard om kwaliteitsvolle, objectieve info te brengen.’ Ze zegt het met terechte trots en met de nodige klem. Want onafhankelijk nieuws is in Congo geen evidentie. ‘De meeste radiozenders zijn commerciëler dan ze zelf beweren. Ze verkopen veel meer dan dat ze ‘gratis’ informatie geven. Wil je een boodschap brengen, dan moet je daarvoor betalen. Radio Mutaani vormt een uitzondering. Iedereen mag Mutaani gebruiken om zijn boodschap te verspreiden.’

In de wolken

De afgelopen twee jaar werkte Alice ook met l’Association des Femmes des Médias en met Radio Nederland. Voor die laatste produceerde ze haar beste reportage, Le parcours de titan de l’artiste peintre Justin Kasereka. ‘Het is het portret van een jonge Congolese artiest die jarenlang aan de weg timmerde en vandaag met schilderen zijn brood verdient’, vertelt Alice. ‘Ik had nog nooit iemand ontmoet die zo vastbesloten voor zijn passie was gegaan.’ Gelijkgestemden leren van elkaar. Als 24-jarige in een stad die geen duurzame vrede kent, mag Alice ook trots zijn op wat ze al verwezenlijkt heeft. Recent nog werd ze uit tweeduizend kandidaten gekozen, voor een job bij de ngo Searching For Common Ground. Daar zal ze uitzendingen maken rond thema’s als conflictverloop, duurzame vrede, enzovoorts. ‘Ik ben in de wolken’, klinkt het enthousiast. ‘Met deze job kan ik weer wat bijdragen tot de ontwikkeling van mijn land.’

Alice kan zich niet voorstellen dat ze ooit stopt met radio maken. Het liefst gaat ze haar hele leven op reportage. Angela Merkel, die wil ze nog wel voor de microfoon. Michelle Obama ook, als dat kon. De media geven je een beeld van twee sterke vrouwen, maar wat gaat er achter de schermen in hen om? Wat doen ze in hun vrije tijd? Wat maakt hen triest, wat maakt hen blij? Wat doen ze als ze de wereld even willen vergeten? Dat zou Alice wel eens willen weten.

© Geeraert

Alice, liefst haar hele leven op reportage.

Rolmodel

‘Ik wil basisopleidingen opzetten voor fotografen, webdesigners, journalisten in spe.’

Zelf wil ze ook wel een rolmodel zijn. Eigenlijk is ze dat al een beetje. Voor de meisjes die het naar haar voorbeeld ook in de media willen proberen. Alice wil dat jong talent genoeg kansen krijgt. Ze droomt ervan een mediacentrum op te zetten. ‘In Congo heeft niet iedereen geld om verder te studeren. Tegelijk is de werkgelegenheid hier beperkt. In het centrum zou ik leren en werken combineren. Ik wil basisopleidingen opzetten voor fotografen, webdesigners, journalisten in spe. Tegelijk kunnen de jongeren er hun eerste stappen zetten naar het professionele leven. We helpen hen bijvoorbeeld artikels of uitzendingen te produceren die ze kunnen verkopen aan grotere zenders. Dat geeft hen de kans om bekendheid te verwerven en biedt hen een opstap naar degelijk werk.’

Ze vertelt het alsof morgen de eerste steen kan worden gelegd. In haar hoofd heeft Alice het plan al goed uitgewerkt. Ze vindt het belangrijk haar ideeën te delen. Tegelijk horen journalisten objectief te zijn en zich te beperken tot de feiten. Daarom heeft ze onlangs een blog opgezet, waarop ze vrij kan zeggen wat ze zelf denkt. ‘Vrijheid’, stelt Alice, ‘is een zeldzaam goed. Eens je je vrijheid hebt, moet je ze goed vasthouden en koesteren.’ Als journaliste weet Alice waarover ze spreekt. In Congo zijn veel onderwerpen verboden voer voor de pers. Eigenlijk alles met een link naar de overheid. Wie die lijn overschrijdt, riskeert zijn eigen veiligheid.

Een stem

Bestaat er dan niets als een journalistenbond, die de journalisten beschermt en de deontologie bewaakt? Alice knikt. Je kunt een perskaart krijgen bij de UNPC (l’Union Congolaise de Presse du Congo). Maar dat is een dienst gesteund door de overheid. Die kan het dus moeilijk opnemen voor de journalisten in een mogelijk dispuut met … zichzelf. Of Alice dan wel deftig haar job kan doen? Ze glimlacht: er zijn nog onderwerpen genoeg. Ze geeft de voorkeur aan thema’s rond vrouwen en jongeren. Omdat die zelf vaak niet van zich kunnen laten horen. ‘Het gros van de Congolese media is betalend. Maar vrouwen en jongeren hebben geen geld, dus is de pers niet in hen geïnteresseerd.’ Alice beschouwt het als haar taak om hen een stem te geven.

Buitenlandse media

De Congolese media zijn misschien niet je dat. Maar de buitenlandse pers gaan ook niet vrijuit. Alice vindt dat ze soms toch wel overdrijven. Ooit had een Belgische collega haar de vraag gesteld of zij ook al had geleden onder seksueel geweld. Daar stond de RDC immers toch voor bekend? Alice zucht. ‘Als je de statistieken moet geloven, is elk meisje in Congo al eens misbruikt. En het zijn niet de Congolezen die die cijfers verspreiden. Zo krijgt je het imago van een onleefbaar land. Voel jij je onveilig als je hier door de stad wandelt?’

De toekomst van Congo is aan jongeren zoals zij. Jongeren met een drive die groter is dan de angst om te worden geïntimideerd.

Terwijl de media bepaalde zaken uitvergroten, mogen ze andere thema’s wel wat meer aan bod laten komen. ‘Het tribalisme wordt bijvoorbeeld zelden ten gronde uitgediept, terwijl het aan de grond ligt van zowat elk conflict. Waar komt die aandacht voor onze stam vandaan? Vroeger trokken we ons er niets van aan. Maar vandaag kun je elkaars vriend of vijand worden, puur op basis van je tribale achtergrond. Het tribalisme zorgt voor diepe verdeeldheid onder de mensen. Het verdient de aandacht van alle media, ook de Congolese.’

Alice zou er zelf ook wel over willen schrijven. Maar daarvoor heeft ze nog alle tijd. Met haar 24 lentes staat ze pas aan het begin van haar loopbaan. Maar nu moet ze door, naar een volgende afspraak.

We vragen haar nog even een documentje te tekenen. Dat geeft ons de toelating om haar verhaal te publiceren. Ze knikt: haar mening mag met de wereld worden gedeeld. Ook al is dat voor journalisten – zeker in Congo – niet vanzelfsprekend. Maar Alice is jong, geëngageerd, overtuigd en gedreven. De toekomst van Congo is aan jongeren zoals zij. Jongeren met een drive die groter is dan de angst om te worden geïntimideerd.

De journalistieke reis van Goele en Katrijn werd mogelijk gemaakt door het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.