Een muziekfestival gemaakt van sneeuw en ijs

Het centrum van Geilo ligt op 900m hoogte pal in het midden tussen de steden Oslo en Bergen in Zuid-Noorwegen. Het stadje is vooral bekend als skigebied. Het telt in totaal 39 pistes, 20 skiliften en zo’n 220km aan langlaufpaden. Geilo was één van de eerste skigebieden in Noorwegen en kreeg vooral daardoor bekendheid. Deze streek geniet een grote sneeuwzekerheid, hoewel er dit jaar volgens de lokale bevolking beduidend minder sneeuw ligt dan andere jaren.

Geilo is makkelijk bereikbaar met de trein. Het ligt op de lijn Oslo - Bergen en het neemt ongeveer drie en een half uur tijd om van Oslo naar Geilo te sporen. Genummerde zitplaatsen en wifi en versnaperingen aan boord. Reizen met stijl dus.

Geilo herbergt eveneens het unieke ijsmuziekfestival. Het festival vindt jaarlijks plaats bij de eerste volle maan van het jaar. Uniek is zacht uitgedrukt. Dit festival is een zeer bijzonder artistiek en muzikaal project. Een ovatie voor de natuur, in het bijzonder voor één van de kostbaarste elementen uit onze natuur, nl. water. Bevroren water.

Alles op dit festival is gemaakt van sneeuw en ijs. Het podium, de zitbanken, de ijsiglo’s en zelfs de instrumenten zijn uit massief ijs gehouwen.

Het ijsmuziekfestival is een festival waar esthetiek, muziek en natuur samenvloeien. Alles op dit festival is gemaakt van sneeuw en ijs. Het podium, de zitbanken, de ijsiglo’s en zelfs de instrumenten zijn uit massief ijs gehouwen. Zelfs de lucht voelt ijzig aan. Alsof moeder natuur hielp om het festival helemaal in de juiste atmosfeer te brengen.

Alle deelnemende muzikanten worden gevraagd iets muzikaals uit te voeren dat in direct verband staat met sneeuw of ijs. 

Het idee om een ijsmuziekfestival op poten te zetten kwam eerst op bij initiatiefnemer Terje Isungset. Hij werd in 1999 gevraagd een concert te spelen in een bevroren waterval. Hij besloot elementen uit de bevroren waterval te gebruiken in dit concert. En dat was een absolute voltreffer. De klank van het ijs was zo mooi. Intussen heeft Terje een tiental ijsmuziek CD’s opgenomen en is het ijsmuziekfestival aan zijn 12e editie toe. Op de openingsavond van het festival, vinden twee intieme ijsmuziek concerten plaats in twee ijsiglo’s. Het eerste concert gespeeld door studenten van de “Geilo Skole”, de school op wiens terreinen het festival opgesteld staat. Het tweede concert speelt Terje Isungset samen met zangeres Maria Skranes.

Via een met olielampjes verlichte ijstrap bereikt het publiek de festivallocatie. Een eerste sfeerbeeld dat meteen het contrast tussen ijs en vuur visualiseert.

De ijsiglo’s komen langzaam in zicht. Het lijken wel twee grote ijsbalonnen. Omringd door kleine ijs-kunstwerkjes. Een spel van licht, duisternis, ijs, sneeuw en koude. Met op de achtergrond de verlichte stad Geilo.

Een bijzondere ervaring. Ik heb al festivals bezocht in bijna alle omstandigheden. In regenweer, in modder, onder een bloedhete zon of in broeierige tenten, in wind en hagel. Maar nog nooit eerder betrad ik een igloo, en al zeker niet om er naar muziek te luisteren… Dit is zonder meer uniek. 

De muziek klinkt daar zo fragiel. Je ziet je adem letterlijk voor je ogen verdampen, je voeten krijgen het langzamerhand koud, je beweegt je vingers om de bloedsomloop gaande te houden. En toch luister je gespannen, durf je haast niet te bewegen om die fragiele klank niet te missen. 

Sommige klanken klinken zo breekbaar dat je ze zou willen dragen opdat ze niet werkelijk zouden breken. 

Tegelijk voel je een gelijkaardige spanning bij je buur die even geboeid zit te luisteren en te kijken naar hoe de muzikanten opgaan in hun klankenspel. Hoe zij hun ijs(instrument) met liefde en tederheid bespelen en de fijnste klanken de tijd gunnen om te resoneren.

Zelfs het applaus klinkt gesmoord wanneer 90 in handschoenen verpakte handen applaudisseren. Een heel bijzondere ervaring.

De vrijdag worden we getrakteerd op twee concerten. De optredens vinden plaats op het speciaal voor dit festival gebouwde ijspodium in openlucht.

De instrumenten worden de dag van het optreden uit ijs gemaakt. 

Helder Neves is de ijsarchitect die tekent voor de bouw van dit ijspodium. Het podium is opgevat als een soort reusachtige ijshoorn waaruit ijsbalken rijzen. Het visualiseert bevroren aardeklanken. Elke balk heeft een bepaalde klank, als van een piano waarmee een bepaald akkoord gespeeld wordt.  

North Pole - South Pole is de titel van het eerste concert. Grzech Piotrowski (PL) zal de eerst ijs saxofoon bespelen. Verder staat er een ijscontrabas, ijsdrums en ijspercussie op het podium opgesteld. De instrumenten worden de dag van het optreden uit ijs gemaakt. Veel oefenen is niet mogelijk, want menselijk contact doet het instrument smelten en dus van toon veranderen.

De muziek is niet altijd even samenhangend, al blijft het een bewonderenswaardige prestatie en een hele uitdaging om een dergelijk concert aan te durven voor een publiek. En publiek was er. De uit ijs gehouwen zitjes lopen goed vol. Gezeten op isolerende matten luisteren de toeschouwers terwijl ze de kou trotseren.