Burning Mata Atlântica

Van Rio de Janeiro doorheen de bergketen van de Mata Atlântica (het Atlantisch woud) naar Rio Pomba reizen, is een feest, vergelijkbaar met de busrit São Paulo-Curitiba. Je waant je in de Zwitserse bergen.

  • Attribution-NonCommercial-ShareAlike License frederico Pereira De Mata Atlantica. Attribution-NonCommercial-ShareAlike License frederico Pereira

Rio Pomba (Rivier van de Duif) betekent jaarlijks: toespraken en dialogen met studenten en professoren agroecologie van IFET (Instituto Federal de Educação e Técnologia/Federaal Instituut voor Vorming en Technologie). Aan het eind staan ze in de rij om een boek te kopen.

Indrukwekkend en ontroerend, als je bedenkt dat de meeste studenten weinig middelen hebben. Gelukkig zorgde het team Cerrado voor gratis materiaal: een infofolder en uitvoeriger katern over de Cerrado, een digital story en een presentatie. Het is de eerste keer dat ik, na al die jaren, Powerpoint gebruik, ICT-analfabeet als ik ben.

Het is dankzij de inzet en onverzettelijkheid van de pionier in agroecologie, Prof. Eli Lino de Jesus, dat dit alles mogelijk is. Als we volgend jaar, omwille van Wervels 25 jaar, een Braziliëtrip zouden organiseren, dan moeten we zeker Rio Pomba passeren.

Carvão

We reizen na deze tweedaagse via Barbacena naar de universiteit van Lavras. Tegen de bergflanken zie je de monocultuur eucalyptus oprukken.

Plots hangen twee vreemde vrachtwagens voor ons. Ze schijnen ontvlambare producten te bevatten. De chauffeur legt uit dat de vrachtwagens een grote omweg moeten maken, omdat ze niet door steden mogen rijden. De inhoud van de mysterieuze, gesloten reuzencamions is te ontvlambaar. Het betreft houtskool van eucalyptus uit een fabriek van São José do Goiabal.

De karavaan gaat richting de hoogovens van Juiz de fora. 400 kilometer transport langs gevaarlijke, kronkelende wegen: we zullen maar niet over de ecologische voetafdruk en het energieverlies van deze energiebron beginnen.

Het is alleszins minder dan de 2.450 kilometer die de camions moeten afleggen om de zogenaamd duurzame soja van Lucas do Rio Verde (deelstaat Mato Grosso) naar de haven van Paranaguá te transporteren. De journalist van O Globo, die me in Rio de Janeiro interviewde, heeft er hallucinante verhalen over. Hij reisde met zo’n chauffeur mee en informeerde nadien de Cariocas (inwoners van Rio) over deze waanzinnige rit.

Belgomineiro

In Juiz de Fora staat een hoogoven van Arcelor Mittal. Je weet wel: de Indiase staalgigant, the number one wat staalproducten betreft. De Indiase baas pikt gaandeweg tal van hoogovens in. In België, in Europa. En ja, enkele jaren geleden was Belgomineiro in Brazilië aan de beurt.

Belgo wat? Inderdaad, de Belgen waren ‘pioniers’ in de staalproductie. Na Groot-Brittannië was België het eerste land op het Europese continent dat de industrialisering indook. Zo werden de bruggen voor de trein tussen Curitiba en de haven van Paranaguá in België gemaakt en anno 1865 in de bergen gemonteerd. De sojatreinen richting zeereuzen naar Europa, China en Japan denderen er nog altijd over.

Tegelijkertijd investeerden de Belgische industriëlen al in het 19e eeuwse Minas Gerais (letterlijk ‘Algemene Mijnen’), een Braziliaanse deelstaat zo groot als Frankrijk. Belgomineiro werd geboren. In de 20ste eeuw zou Electrabel, dochteronderneming van de Generale Maatschappij, dat nog eens overdoen, met de bouw en exploitatie van stuwdammen. Belgomineiro werd opgekocht. De stuwdammen nog niet. Ze zorgen nog voor Frans-Belgische winsten. Ondertussen is Electrabel namelijk onderdeel van de Franse multinational Suez – Lyonnaise des Eaux.

Bij het binnenkomen van Barbacena barricadeert een immense camion met cement de baan. Het werd juist voor enkele kilometers een vierbaansautostrade, maar camioneurs en andere chauffeurs zitten kilometers en urenlang gevangen tussen elkaar. Gevangen? Een betonnen wering scheidt de twee richtingen van elkaar. Ze kunnen geen kant op! Wanhoop alom.

Het ongeluk gebeurde om 6 uur ‘s morgens. Te hoge snelheid. Drie uur later zien we takelwagens aankomen. Al goed dat het geen camion carvão/houtskool was of alles stond hier in lichterlaaie. Ja, Brazilië is nu eenmaal een land van vrachtwagens, bussen en hoe langer hoe meer van privé-auto’s.

We staan in een traditie

Verderop passeren we de ‘Região da estrada real/Regio van de koninklijke weg’. Belgomineiro, Arcelor Mittal en vele andere bedrijven staan in een eeuwenlange traditie van exploitatie en plundering. Langs dit ‘koninklijk pad’ trokken de ezels met goud over de bergen, richting de haven van Parati, in latere tijden naar Rio de Janeiro. Slaven menden de ezels.

Het goud ging richting Portugal. Uiteindelijk kwam veel goud in Groot-Brittannië terecht. Zo kon Europa zich verrijken en had het een basis om zijn industrialisering te beginnen. Deels nemen Aziaten, Chinezen en Indiërs, nu de zaak over.

Ook zíj staan in een traditie. Globalisering begon niet 500 jaar geleden tussen Europa en de Amerika’s, maar tussen Europa en Azië. Het was op de eerste plaats vooral inter-Aziatisch. Meer dan 2000 jaar geleden voltrok 80 procent van de wereldhandel zich tussen de dichtbevolkte landen India en China. Het is maar door de ‘ontdekking’ van Amerika en de stroom van edele metalen richting Europa dat de balans omsloeg in het voordeel van Europa.

Gaan we nu terug een Aziatisch heerschappij tegemoet? Zo nieuw is dat nu ook niet meer., als we de geschiedenis wat bestuderen. Ons Eurocentrisme is duidelijk achterhaald.

Grond onder voeten, humus in de handen

De Agricultura Familair verdwijnt razendsnel uit de bergen rond Rio Pomba. Zal de florisante opleiding Agroecologie van het IFET het tij nog kunnen doen keren?

Het zit er vol studenten uit de steden. Ze willen terug grond onder de voeten voelen. Het is te vergelijken met de opleiding biodynamische landbouw Landwijzer in Vlaanderen. Ook daar komen de meeste studenten uit de steden. Het is blijkbaar een wereldwijd fenomeen met stads- en andere vormen van vernieuwende landbouw.

Nieuwe boeren en boerinnen, soms tot wanhoop van hun ouders. Wie gaat er nu nog boeren?! Omdat deze jongeren een droom hebben, maar niet aan grond geraken, richten we in april alvast met 14 organisaties het biogrondfonds op. Misschien moeten de Brazilianen met iets gelijkaardigs beginnen. Als er niet wordt ingegrepen, dan pikt de Eucalyptusmaffia al de grond in.

Zou Burning Mata Atlântica in Brazilië niets te maken kunnen hebben met Burning Ice aan de Noordpool?  

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Agro-industrie in Brazilië onder de loep

    Vanuit de universele waarden van basisdemocratie, rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid streeft Wervel naar een landbouw die economische, ecologische, sociale en culturele meerwaarde creëert op

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.