Dans een verhaal

Voor Afrikaanse literatuur ligt dit gevoelig anders: mondelinge literatuur, ook oratuur genoemd, is een aanvaarde categorie als het gaat om Afrikaanse literaturen.

Derrida probeerde al om de tegenstelling tussen schrift en gesproken woord op te heffen en Afrikaanse mondelinge literatuur gaat meestal nog een stap verder.

Een performance van Afrikaanse mondelinge literatuur neigt dikwijls naar een totaaltheater met tekst, zang, dans, muziek, drama, acrobatie, enzovoort door elkaar geweven. Rekenen we zo’n spektakel dan tot ‘literatuur’ of niet?

Dunia: de wereld

Een performance van Afrikaanse mondelinge literatuur neigt dikwijls naar totaaltheater.

Harold George van Dunia Dance Theatre weet het eigenlijk ook niet. Op de videoclips van de dansgroep die hij oprichtte na een jeugd in Sierra Leone, studies in Engeland en een start in België als vertaler-tolk, zien we inderdaad zo’n mooie mix van kunstvormen met in dit geval de nadruk op beweging.

‘In Afrika zou het zeker literatuur genoemd worden, maar hier in België denk ik niet,’ reageert hij op mijn vraag.

Bovendien kan Dunia Dance bezwaarlijk ‘traditioneel’ genoemd worden: in de projecten van het gezelschap worden elementen uit de moderne dans gecombineerd met stijlen uit George’s geboorteland en komen bovendien invloeden van overal samen. De naam Dunia Dance is met reden gekozen, dunia is het woord voor wereld in het Arabisch, Swahili, Hindi en nog een paar talen.

Die ‘wereld’ van Dunia Dance Theatre kent een brede waaier van thema’s, gaande van de actualiteit met een nadruk op migratie en cross-culturaliteit tot meer abstracte thema’s zoals liefde en verlies.

Verhalen vertellen

Verhalen vormen vaak de basis van de projecten van Dunia Dance. In Baobab shadows bijvoorbeeld zit een verhalenverteller onder een grote boom waar hij reflecteert op het wonderlijke en de pijn van het leven. Between the Lines verwijst dan weer naar de bekende roman van de Nigeriaan Ben Okri De onzichtbare.

In deze voorstelling raken de dansers verstrikt in netten en ontsnappen ze uit de tekening die van hun gemaakt wordt. De dansers en hun tekeningen, rollerskates, netten en kartonnen dozen beelden het verhaal uit van mensen die elkaar niet zien, maar toch ook manieren vinden om elkaar te ontmoeten.

Harold George houdt van literatuur en vooral van verhalen vertellen. Hij verwerkt verhalen echter niet door middel van woordkunst, maar in beweging. Juist in de veeltalige contexten in grote delen van Afrika is dat een logische zet: als je een verschillende taal spreekt kan het handig zijn om te communiceren door middel van andere manieren dan woorden. Muziek, dans en drama kunnen dan misschien meer zeggen: ‘Dat is onze taal’, zegt Harold George daarover.

Verder kijken/lezen: Dunia Dance Theatre

De onzichtbare van Ben Okri is uitgegeven door Van Gennep. 157 blzn. ISBN 978 90 551 5689 4.