Feesten na de match in Kinshasa

Ik heb zondag in de file gestaan. Niet onmiddellijk wereldschokkend zult u zeggen, en u heeft gelijk. Wereldschokkend was het niet, maar toch een beetje bangelijk. Het was geen gewone file. We zaten vast in een soort spontane optocht van jonge, feestende, geëxalteerde mensen die blij waren omdat Congo net de CHAF gewonnen had.

  • Public Domain De buren hadden betaaltelevisie, dus die stonden bij elk doelpunt al op straat te dansen terwijl bij ons de bal nog niet eens in de netten lag. Public Domain
  • © Kris Berwouts De CHAF is het Afrikaans Kampioenschap van landenploegen, waarbij alleen spelers opgesteld worden die in het eigen land spelen. © Kris Berwouts

In Europa hebben we geen equivalent voor de CHAF. Om de twee jaar heb je de CAF, de Afrikaanse beker voor landenploegen, waarbij elk team de beste spelers inzet, vaak profs die in Europa spelen. De CHAF is het Afrikaans Kampioenschap van landenploegen, waarbij alleen spelers opgesteld worden die in het eigen land spelen. Het wordt ook om de twee jaar gespeeld, het eerst in 2009, Congo won toen.

Nu ging het door in Rwanda – altijd extra gevoelig voor Congo – maar in de kwartfinale versloegen les Léopards het gastland, in de halve finale Guinée met strafschoppen, en dus stond Congo in de finale tegen les Aigles van Mali. Die met 3-0 de mist ingingen.

Omdat ik nog steeds non grata ben in Rwanda was het stadion geen optie. Tweede leukste scenario was: ergens in een volkswijk van Kinshasa tussen blauw-rood-wit-geel beschilderde Congolezen naar de televisie kijken. Erg spannend was het niet, ook al omdat het RTNC de match uitzond met veertig seconden vertraging. De buren hadden betaaltelevisie, dus die stonden bij elk doelpunt al op straat te dansen terwijl bij ons de bal nog niet eens in de netten lag.

Ik ben in een land waar de regering schrik heeft van haar bevolking.

Dan was de terugweg een stuk spannender. Ik ben in een land waar de regering schrik heeft van haar bevolking. Bij het begin van de bijna-live-uitzending had generaal Kanyama, de politieverantwoordelijke van Kinshasa, met de wapenstok in de hand gezegd dat de politie klaar stond om eventuele onlusten de kop in te drukken. Hij riep de mensen op om de eventuele overwinning aan de voordeur te vieren maar niet verder de straat op te gaan.

In principe is Congo een electoraal jaar ingegaan. Kabila’s tweede en grondwettelijk laatste mandaat als president van Congo zit er op. Presidenten in de buurlanden Uganda, Burundi, Rwanda en Congo-Brazzaville hebben ondertussen alles in stelling gebracht om toch aan zet te blijven, en uit alles blijkt dat Kabila dat ook wil.

Alleen is zijn regime niet sterk genoeg om een grondwetswijziging in die zin op te dringen. Sindsdien lijkt het erop dat Kabila alles in het werk stelt om zo lang mogelijk binnen zijn huidig mandaat aan de macht te blijven. Bijvoorbeeld door de verkiezingen niet te organiseren. Om technische redenen, of omdat er simpelweg geen geld voor is.

Er zijn al een aantal signalen geweest dat grote groepen Congolezen dat helemaal niet zien zitten. Kinshasa is Kabila nooit erg goed gezind geweest, en sinds 2014 reageert de publieke opinie zeer allergisch op elke poging die de mensen van Kabila ondernemen om diens mandaat voorbij de constitutionele deadline van december 2016 te tillen. In januari 2015 waren we met zijn allen erg verbaasd over de rellen die uitbraken en drie dagen duurden in Kinshasa en Goma, toen de regering een kieswet door het parlement wou jagen die de facto betekende dat Kabila nog jaren zou aanblijven. Volgens Human Rights Watch vielen toen 36 doden in Kinshasa, and vier in Goma.

© Kris Berwouts

De CHAF is het Afrikaans Kampioenschap van landenploegen, waarbij alleen spelers opgesteld worden die in het eigen land spelen.

Het is niet zo dat de Congolezen massaal achter de oppositie staan. De oppositie is op dit moment nog steeds verdeeld. Ze gaat toch met een overtuigend plan, een wervende visie en een geloofwaardige coalitie voor de dag moeten komen om als alternatief in aanmerking te komen. Voorlopig wantrouwt de bevolking de hele politieke klasse, niet alleen de machtshebbers. Ze heeft het gevoel dat meerderheid en oppositie meer met elkaar gemeen hebben dan met de gewone mensen, en dat ze eigenlijk vooral op zoek zijn om een zo groot mogelijk deel van de koek binnen te rijven zonder fundamenteel te raken aan de armoede, de schending van de mensenrechten en de alomtegenwoordige bad governance die, sinds we er in de dagen van Mobutu het woord kleptocratie moesten voor uitvinden, niet verbeterd is. Veel mensen zijn gefrustreerd en kwaad omdat hun levensomstandigheden, ondanks de peptalk, niet echt verbeterd zijn. En niemand heeft het morele leiderschap om aan die woede richting te geven. Dat maakt de situatie explosief, en een eventuele uitbarsting van geweld zou wel eens erg destructief kunnen worden.

Het is nu aan de oppositie om te bewijzen dat ze meer te bieden heeft dan meer van hetzelfde. Als ze er in de komende weken niet in slaagt te bewijzen dat ze een reële mobilisatiekracht heeft aan de basis, wordt het moeilijk om Kabila nog een strobreed in de weg te leggen om de grondwet verticaal te klasseren en aan de macht te blijven.

Iedereen beroept zich op het Congolese volk maar het is erg moeilijk precies te bepalen wat er aan de basis leeft. Het regime is er in elk geval niet gerust in en heeft zich goed voorbereid, onder meer door de aankoop van gloednieuwe anti-oproer tanks.

Iedereen heeft schrik van samenscholingen en massa’s. Die zouden snel een politieke lading kunnen krijgen, en zelfs gewelddadig worden. Zondagavond kwamen de kinois massaal op straat om te vieren, maar ook toen ging daar een dreiging van uit. Ik vond het niet leuk in die file, duizenden mensen die blij en kwaad zijn tegelijk. Ik vond het behoorlijk bedreigend.

Nu probeert iedereen om zoveel mogelijk garen te spinnen uit die overwinning. De hele politieke scène zat in het stadion. Ook nu het team terug is in Congo wil iedereen zoveel mogelijk zichtbaar zijn rond de voetballers. Het is een volksfeest in een land dat niet altijd veel te vieren had. Maar ook dit feest lijkt eerder een prelude van nieuwe spanningen en misschien zelfs geweld.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.