Gezondheidszorg Guatemala: ‘Sorry, ik kan echt niet meer verdoven’

De gezondheidszorg in Guatemala maakt een crisis door. Dit is één van de gevolgen van een corrupte regering. Ik verwonder me over het verschil tussen iets weten en iets ervaren, of hoe sterk dingen veranderen wanneer ze een naam krijgen.

  • INDIVIDUELL MÄNNISKOHJÄLP (CC BY-NC-ND 2.0) Een verlaten ziekenhuis buiten Santiago Atitlan, Guatemala. INDIVIDUELL MÄNNISKOHJÄLP (CC BY-NC-ND 2.0)

‘Wij mogen gelukkig zijn met wat we hebben, er zijn landen waar het veel erger is.’ Hoeveel keer zou ik die zin als kind hebben moeten aanhoren? Je weet het. Je weet dat er landen zijn waar het erger is, net zoals je weet dat er kinderen zijn die honger hebben, dat er vluchtelingen zijn die de zee oversteken en dan verdrinken, dat er mensen zijn die niet weten hoe het is om in vrede te leven omdat hun land al zo lang als ze zich kunnen herinneren in oorlog is.

Ik ben aan mijn negende lesweek Spaans begonnen en zit in een tuin die, zonder overdrijven, de tuin van Eden had kunnen zijn. Tegenover mij: mijn leerkracht, Andrea, slechts zes jaar ouder dan ik. We praten veel over Guatemala als land; de corrupte regering, armoede, de Mayacultuur, …

IGSS-schandaal 

Het lesonderwerp van vorige week was de ziekenhuiscrisis, dat is hier een hot item nu omdat alle staatsziekenhuizen praktisch zonder medicatie, zonder personeel en zonder geld zitten. De gezondheidszorg in Guatemala is deels in handen van de staat en deels geprivatiseerd.

In het belangrijkste staatsziekenhuis van Guatemala, IGSS, gelegen in de hoofdstad, was er in mei 2015 een schandaal rond goedkope, vervallen medicatie die was aangekocht met subsidies van de overheid.  De directeur van het ziekenhuis, enkele personeelsleden met een hoge functie en een deel van het ministerie van volksgezondheid wilden zo het daarmee ‘gewonnen geld’ in eigen zak steken.

Als gevolg van dit incident zijn er verschillende doden gevallen, een tiental in één week. Door dit merkwaardige cijfer kreeg CICIG (International Commission against Impunity in Guatemala), een organisatie o.l.v. de UN, argwaan en is het een onderzoek gestart met als gevolg dat er nu bijna twintig mensen in de gevangenis zitten, verantwoordelijk gesteld voor dit schandaal. De Guatemalteken kregen nog maar eens de bevestiging dat hun belastinggeld niet goed wordt gebruikt door hun corrupte regering.

Verontwaardiging en hoop 

Ik merk hoe boos het Andrea maakt als ze erover vertelt. Ze zegt geen belastingen meer te betalen omdat het nergens toe leidt. Ik vraag of dat zomaar kan en ze zegt dat bijna niemand in het land dat nog doet en wijst daarbij naar de andere hutjes waaronder mijn collega-studenten, elk met hun leerkracht, zitten.

‘De regering van Otto Pérez Molina deed niet eens zijn best meer om ‘subtiel corrupt’ te zijn.’

‘De regering van Otto Pérez Molina (voormalig president van Guatemala, zit nu in de gevangenis wegens corruptie) deed niet eens zijn best meer om ‘subtiel corrupt’ te zijn. Ze weten dat er in dit land niks van wordt gezegd en dat mensen met geld hier alle macht hebben.’

Net als ik Andrea wat cynisch begin te vinden, plakt ze nog een zin achter haar pleidooi. ‘Ik hoop dat alles gaat veranderen op 14 januari.’ Op die dag start de nieuwe regering met Jimmy Morales als president. Veel jongeren hebben op hem gestemd en hij etaleerde ‘het aanpakken van de corruptie’ als zijn grootste werkpunt.

Ziekenhuishoppen 

Vandaag werken we aan de imperativo, de bevelende vorm in het Spaans. We knutselen iets en zij geeft me bevelen. ‘Maak nu met de schaar een gat in de fles.’ Ik met mijn twee linkerhanden, maak alleen wat krassen. Ze pakt de fles van me over en maakt niet alleen een gat in de fles, maar ook in haar wijsvinger. Binnen de twee seconden staan er tientallen grote bloedvlekken op de grond. Ik ren naar de wc voor papier, maar het bloeden wil maar niet stoppen. We gaan naar de dokter, besluit ze.

Eenmaal daar aangekomen moeten we een half uur wachten. We zijn in een staatsziekenhuis, in tegenstelling tot een privéziekenhuis moet men hier dus niet betalen. Wanneer we aan de beurt zijn zegt de verpleegster dat mijn leerkracht een hechting nodig heeft, maar dat het middel om te verdoven op is. We moeten dat middel dus eerst zelf gaan halen in een ander ziekenhuis dat gesubsidieerd wordt door de kerk.

Deze ziekenhuizen zijn iets tussen de staatsziekenhuizen en privéziekenhuizen in. Ze zijn vrij duur, maar niet zo duur als een privéziekenhuis en ook voor iedereen toegankelijk; de religie van de patiënt heeft geen invloed. Als we daar zijn vraagt Andrea of ze het op diezelfde plek ook niet ineens kunnen hechten, maar dat gaat niet zegt de dokter van achter haar computer, ze heeft te veel werk. Terug met het medicijn naar dat andere ziekenhuis om de wonde te laten hechten dus.

Weten en ervaren

‘Pak dat stuk krantenpapier daar eens en leg het hier onder haar hand’ imperatieft de dokter tegen mij. Ik pak het van de grond en leg het onder Andrea’s hand. Zonder twijfel, alsof ze evengoed in een stuk klei had kunnen prikken, steekt de verpleegster de spuit in de wonde. Na veel te lang met die spuit in de wonde te hebben gezeten neemt de verpleegster haar naald en draad.

Wanneer ze met de naald in Andrea’s vinger prikt schreeuwt ze het nog steeds uit van de pijn. ‘Sorry, maar ik kan echt niet meer verdoven’ zegt de verpleegster. Ik weet niet wat ik hoor. Andrea doet haar ogen dicht en de verpleegster steekt de naald onder de wonde door zonder verdoving. Ze trekt de draad erdoor en maakt drie knopen.

‘Sorry, maar ik kan echt niet meer verdoven’ zegt de verpleegster.

‘Waarom is dat medicijn nu tien minuten verderop en niet gewoon hier?’ vraag ik terwijl ik weet hoe naïef het klinkt. ‘Er is geen geld voor medicijnen of een goede organisatie van de dingen. Je weet waar dat geld zit.’ Dat wist ik. Ik wist dat, maar het is toch even anders als je het zo letterlijk voor je ziet.

Het enige wat ik kan denken is: ‘Wat als het iets écht ernstig is en wat als je geen leerkracht bent, maar een visser of nog erger, werkloos, wat moet je dan in godsnaam doen?’

Eigen ziekenfonds

Mijn gastfamilie vertelt me dat er in San Pedro een soort solidariteitscomité bestaat voor deze mensen, opgericht door enkele vrijwilligers. Wanneer iemand uit het dorp iets ernstig aan de hand heeft, wordt er gecollecteerd voor die persoon. Volgens mijn familie steunen bijna alle inwoners altijd. Ze nemen als het ware de taak van de staat over en starten hun eigen, kleine ziekenfonds. Dit is vaak niet zo in de rest van Guatemala, maar meer iets typerend aan San Pedro, dat natuurlijk ook een vrij klein dorp is waar men elkaars namen kent…

Je weet het, van die mensen aan de andere kant van de oceaan, die mensen die andere dingen belangrijk vinden, verschillende dingen verwachten van het leven. Die trouwens ook rare dingen eten. Die mensen met hun vele kinderen. Je weet het, je weet het allemaal, niemand hoeft het te herhalen, je hebt geen nieuwe beelden meer nodig. Het zit daar, in je hoofd, maar dan krijgt een van die mensen een naam en plots weet je helemaal niks meer.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Verwondering in Latijns-Amerika

    Na haar middelbare school beslist Elief Vandevenne om nog even niks te beslissen, maar, na Spaans te leren in Guatemala, vijf maanden vrijwilliger te zijn voor het sociaal

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.