Het eurocentrisme voorbij in Congo

‘Charlie Hebdo? Kan me gestolen worden. Zelfs al vielen daar honderden doden. Bij ons zijn het er zoveel meer.’ We keken naar het journaal op een internationale zender, samen met een Congolese kennis. Frankrijk herdacht de doden in Parijs, maar ons gezelschap bleef er behoorlijk onverschillig bij. Dat zet je wel even aan het denken: over het centrum van de wereld en ‘ons’ grote gelijk.

  • © Geeraert Elke Congolees die slaagt in het leven, moet zijn succes met heel wat soeurs en frères delen. © Geeraert
  • © Geeraert Twee maand Congo plaatsen je in een andere realiteit © Geeraert
  • © Geeraert Twee maand Congo leren je Afrika in het centrum van de wereld plaatsen © Geeraert
  • © Geeraert Twee maand Congo en je bekijkt de wereld vanuit een ander perspectief © Geeraert

Bekijk vandaag een wereldkaart. Je stelt vast dat Europa in het midden staat. Links bevindt zich Amerika, en dan vooral: de Verenigde Staten. Rechts ligt het reuzenblok met Rusland en Azië. Verder weg vind je Nieuw-Zeeland en Australië.

En daar, onderaan, ligt Afrika. In die volgorde lezen wij doorgaans de kaart en krijgen gebeurtenissen hun waarde.

In die volgorde bereiken ons nieuws, internetfilmpjes en tv-beelden, op basis waarvan we zaken beoordelen.

We trokken de afgelopen twee maand door Congo, voor ons jongerenproject. Maar voor, tussen en na de werkuren, zijn er natuurlijk de gewone gesprekken. De causerieën bij een vuurtje in een klein evenaarsdorp of bij een Marseillaanse pastis op een oude missiepost. De avondlijke bespiegelingen op een plastic stoel naast de bar. De snelle ideeënwisselingen op de hoek van de straat. Soms gaat het dan over België, maar vaak ook over Congo zelf. Die gesprekken veranderen de volgorde van je denken.

Kaddhafi

Hier in Congo hoor je andere stemmen. Kaddhafi mocht dan wel een dictator zijn, hij ijverde ook voor Afrikaanse onafhankelijkheid.

De reactie op de aanslagen in Parijs is maar een voorbeeld. Maar ik kan er makkelijk nog een paar andere geven. Illustraties van gebeurtenissen, personen of waarden die hier verrassend anders worden bekeken. Neem nu de Libische ex-dictator Kaddhafi. Bij ons wordt hij als machtsgeile gek verketterd.

Maar hier in Congo hoor je ook andere stemmen. Kaddhafi mocht dan wel een dictator zijn, hij ijverde ook voor Afrikaanse onafhankelijkheid. Hij financierde de infrastructuur van andere Afrikaanse staten en bracht – met de lancering van een Afrikaanse communicatiesatelliet – een belangrijke technologische revolutie op gang.

Bovendien durfde hij hardop dromen van een panafrikaans rijk. Een verenigde staten van Afrika, zonder westerse pottenkijkers.

Democratie

Een ander veelbesproken onderwerp is de democratie, een politiek systeem waar wij het absolute heil in zien. Maar veel Congolezen willen vooral een staatshoofd dat orde op zaken stelt. Iemand die voor iedereen dezelfde regels laat gelden. Of die leider democratisch verkozen wordt, lijkt niet de belangrijkste vraag.

Zolang hij/zij maar iets doet aan de alom verspreide corruptie en het profitariaat. Want dat zijn de grote Congolese ziekmakers. Haast iedereen, op alle niveaus, doet eraan mee. Tegelijk willen velen af van het systeem. Daarom wordt – zonder uitzondering – gepleit voor een strenge hand. En tegelijk geen marionet van het buitenland. Een leider van en voor het volk. Iemand die zich voor de RDC inzet en zich om de gewone Congolees bekommert.

© Geeraert

Twee maand Congo en je bekijkt de wereld vanuit een ander perspectief

Zelfbehoud

Twee maand Congo plaatsen Afrika in het centrum van de wereld.

Een laatste voorbeeld van verschillend denkperspectief, halen we uit een gesprek met een ‘oude’ Belg hier. Een man die al meer dan zestig jaar in Katanga woont en als piloot met veel Congolese prominenten heeft gevlogen. We vertelden hem over ons project, dat het leven en de dromen van Congolese jongeren schetst. Wat die jeugd – in tegenstelling tot de onze - nog steeds mist, is - aldus de Belg - een stevige portie individualisme.

© Geeraert

Twee maand Congo leren je Afrika in het centrum van de wereld plaatsen

Elke Congolees die slaagt in het leven, moet zijn hebben en houden met de familie delen. En die familie kan behoorlijk uitgebreid zijn, met heel wat dichte en verdere soeurs en frères. Ook al zijn sommige van hen liever lui dan moe, in Congo deel je je rijkdom met die famille élargie, tot je eigen armoe toe. Dat maakt het extra moeilijk om vooruit te komen en voor je dromen te gaan. Bij elk succes is er altijd wel iemand die ook een deeltje van de winst verwacht.

Twee maand Congo plaatsen je in een andere realiteit, waardoor je met andere ogen naar de wereld kijkt. Twee maand Congo plaatsen Afrika in het centrum van de wereld, waardoor je gebeurtenissen anders gaat ‘lezen’ en beoordelen.

Een Belgische vriend las dit stukje voor publicatie. Hij vroeg zich af of het niet te veel afstand tussen ‘wij’ en ‘zij’ plaatst. Dat kan, als je deze tekst als eindpunt ziet. Maar hij kan ook het begin van een denkwijze zijn, die gebeurtenissen vanuit diverse perspectieven - de Westerse, de Afrikaanse, de Aziatische…. - bekijkt. Waartussen je verschillen en raakpunten ziet. Om dan te komen tot een evenwichtige, globale eindconclusie.

Charlie Hebdo? Het blijft een drama. Maar het is niet de enige tragedie vandaag. Twee maand Congo geven je de kans om daar eens bij stil te staan.

De journalistieke reis van Goele en Katrijn werd mogelijk gemaakt door het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.