Verwoestende monocultuur van maïs met religieus-conservatieve zegen

Bij zonsopgang word ik eerst verblijd door de “Aurora”, de rode gloed die de einder doet oplichten. Maar meteen beginnen mijn ogen te prikken. Urenlang rijden we door monocultuur maïs. De soja is al enkele maanden geoogst. Dan volgt de andere helft van de Siamese tweeling: maïs. Soms bespeur je een teeltrotatie van sorgum. Bomen zijn uiterst zeldzaam, tenzij bosjes eucalyptus en wat getemde palmbomen op een rij. Een firma vat op zijn gevel de situatie perfect samen: “Soja – maïs – sorgum. Veevoer”.

Sint Gabriël, bescherm de Pantanal tegen de mensen en hun geldhonger

De bus stopt in een rodoviária om koffie te drinken. Het restaurant heet São Gabriel. Ja, zelfs de politiecontrolepost heeft dezelfde welluidende naam: Sint Gabriël. Deze engel moet ons in onze ontginningspraktijken beschermen. Het snijdt door me heen: mijnbouw kan vernietigend zijn, maar is landbouw-in-mijnbouwvorm met zijn immense oppervlaktes niet nóg erger? De eerste vorm van mijnbouw is meestal beperkt in km2; de tweede bezet hele streken, deelstaten, staten, continenten.

Op het busstation prijkt de lokroep ‘We verwachten toerismebussen’. Hoe? Wat hebben toeristen hier verloren? Alles, maar dan ook àlles is weg. Alleen soja-maïs-sorgumwoestijnen, afhankelijk van het seizoen.

Oh, ja, ik zou het nog vergeten: een beetje verderop begint de Pantanal, een ecosysteem zo groot als Portugal. Een immens moeras- en dus vogelgebied, dat nu volledig omsingeld wordt door velden die pijn doen aan de ogen. Het is bij wet verboden om er binnen te dringen met soja-en-co-velden, zoals het verboden is om in erkende gebieden van inheemse volkeren soja en maïs te zetten. Toch gebeurt het, in beide gevallen. Gesteld werd vorige week in de universiteit van Cuiabá: ‘Als het op dit tempo verder gaat, is er binnen 20 jaar geen Pantanal meer.’ Zoals de Cerrado razendsnel verdampt.

Goede Herder, bescherm de Cerrado tegen de mensen en hun gif

In het restaurant hangt een verkleurde prent van Jezus, de goede herder met zijn stok en met drie schapen. Hj klopt op een gesloten deur. De bijhorende tekst luidt: ‘Uw ziel (Alma) en hart zijn gesloten (cerrado; hetzelfde woord als voor het gebied dat zich hier in miljoenen jaren mocht ontwikkelen: Cerrado)’. São Gabriel, Jezus… allemaal heel religieus, maar het komt mij over als een compleet goddeloze situatie.

Ze verkochten hun grond om hogerop de ontbossen, te planten, “ontwikkeling” te brengen en om vooral zelf rijk te worden.

De namen die je hier op silo’s en veevoederfabrieken ziet prijken, klinken dikwijls erg Italiaans. Het zijn wat ze in Brazilië de Sulistas noemen: die van het zuiden, die van Rio Grande do Sul, Santa Catarina, Paraná. Op hun beurt zijn het afstammelingen van Europese immigranten. Ze verkochten hun grond om hogerop de ontbossen, te planten, “ontwikkeling” te brengen en om vooral zelf rijk te worden. De engel Gabriël en andere religieuze symbolen moeten hen beschermen. Zij zorgen voor de religieuze saus.

Klinkt Maggi ook niet erg Italiaans? De bus die ik neem, drukt perfect uit hoe de kolonisatoren oprukten: van Porto Alagre, hoofdstad van de Gaúchos in Rio Grande do Sul tot Aripuana in het uiterste Noorden van Mato Grosso. De bus doet er drie dagen over. Het gewone volk gebruikt hem nog om familie over en weer te bezoeken, vooral in de kersttijd. Degenen die ondertussen in het geld zwemmen, zijn al lang overgeschakeld op het vliegtuig. Een ander vliegtuig dan de vliegtuigjes die de streek vergiftigen.

We verlaten de rodoviária. We passeren heel wat vrachtwagens in dienst van de agronegócio. De meeste camions die we passeren, zijn van de firma ‘Bom Jesus’. Alweer Jezus om de onderneming te legitimeren. Zoals ‘In God we trust’ op de Amerikaanse dollar en indertijd op de Nederlandse gulden/Duitse mark. Welke goden worden hier aanbeden?

Paus Franciscus, bescherm ons tegen de drie b’s

Het zien van uw velden, uw vliegtuigen, uw camions, uw heiligen, uw Jezus doet pijn aan de ogen. De Italiaanse afstammelingen waren allemaal héél katholiek. Dat is verleden tijd. Sinds enkele decennia overspoelt een vloedgolf Brazilië: ongeveer elke straat heeft zijn bars, een apotheek en vooral zijn Evangelische kerken, met soms heel gekke namen.

Het is bovenal heel gek wat ze zoal uitkramen. Hun macht groeit exponentieel en werpt de samenleving terug in de tijd. Zo was ik voor een toespraak in het Instituto Federal van Juçara/Mato Grosso. We bezochten ‘s namiddags een prachtig ecologisch project, Aema (Ema is een soort struisvogel in de Cerrado). De padre-stichter zat er wat verslagen en moe bij. Vanuit de bevrijdingstheologie vocht hij in menige veldslag om de vernietiging van de rijke ecosystemen tegen te gaan.

Ondertussen zou de stad al voor 70 tot 80 % door fundamentalistische kerken zijn overgenomen. Hun opgang, dikwijls gelinkt aan groot kapitaal, laat zich vooral gelden in het federale parlement met zijn drie b’s: Bíblia (bijbel wat staat voor de evangelische, conservatieve kerken), boi (rund, of de macht van de agronegócio) en bala (wapenindustrie, leger en repressie).

President Dilma moest kost wat kost ten val gebracht worden en Lula in diskrediet

Het zijn deze drie machten, in elkaar verstrengeld en elkaar versterkend, die enkele weken geleden een staatsgreep pleegden. “Eigentijds”, zonder wapens. President Dilma moest kost wat kost ten val gebracht worden en Lula in diskrediet. 80 % van de parlementariërs, die het einde van dit regime organiseren, heeft zelf rechtszaken aan de broek. Voor corruptie. Échte corruptie dan.

Seffens stap ik uit in Campo Grande. Ik moet er spreken in de UCDB, een katholieke universiteit van de Salesianen. Naar het schijnt zijn ze daar erg open. Ze zijn ook bezorgd om wat er hier gebeurt. Zou paus Franciscus hen inspireren? Ik heb alvast zijn laatste encycliek over de ecologische ramp bij. Met zijn indringende oproep om wat ons te doen staat.

Een Gaurani-professor zocht me al via facebook op. Hij wil de gringo ontmoeten. Zal ik hier de video “De donkere kant van groen” durven gebruiken? De film brengt een aangrijpend beeld van hoe de Guarani verdreven werden en vervolgens als slaven in de suikerrrietplantages van Mato Grosso do Sul moeten werken. Voor de productie van ethanol voor Braziliaanse en Europese auto’s. Groen!?