Hoe maak je jonge, verantwoordelijke wereldburgers?

Eind oktober genoot ik van mijn kop Thaise koffie na een zware week in een van mijn favoriete koffiebars wanneer de president van de studentenraad binnenkwam. Even later zat ik aan tafel met een van de externe adviseurs van mijn school. Deze lieve oude man uit India was verbonden met de International institute of Education en had de vorige dag een vergadering van mijn universiteit bijgewoond met als thema “nodige verbeteringen”. Tijdens die vergadering vroeg hij om ook studenten beter te leren kennen. Via een reeks van toevallige gebeurtenissen en ontmoetingen belandde ik enkele weken later een podium in de grootste aula van mijn universiteit waar ik mijn mening over wereldburgerschap en onderwijs gaf.

Waarom heeft Azië meer Europese studenten nodig

De Indische man, de andere studenten en ik praatten over onderwijs, de toekomst en onze interesses. Op een bepaald moment vroeg hij aan mij hoe deze school meer Europese studenten kon aantrekken. Dit internationaal instituut had te weinig “blanke gezichten”. Veel Aziatische studenten kennen nauwelijks Europeanen. Ze kenden wel de technologieën en denken de “westerse cultuur” te kennen, maar begrijpen vaak niet de diepere waarden en logica achter de zichtbare technologie en culturele symbolen die we over de wereld verspreiden.

In de afgelopen weken heb ik vaak Aziatische mensen gevraagd of ze over Noord-Amerikanen of West-Europeanen praten als ze het woord “westerling” gebruiken. Vaak scheren ze ook Europeanen over dezelfde kam, totdat ik het verschil tussen een Noor en een Kroaat uitleg, en er ook op wijs dat ieder mens verschillend is. Ze hebben bewondering voor onze ideeën en technologie, vaak ook gekruid met wat jaloezie, maar ze begrijpen niet echt wat ze bewonderen. Alles wat de label “westers”, “Japans” of “Koreaans” draagt, is per definitie goed.

Daarom hebben Aziatische studenten Europese studenten nodig. Of bepaalde Europese studenten. Niet de Europese studenten die tijdens elk vrij moment naar een strand trekken.

Job versus familie

De meeste West-Europese studenten komen niet naar Thailand om kennis te vergaren. Dat vertelde ik aan deze Indische adviseur. We zien Thailand als een vakantiebestemming of als een onderontwikkeld land. De Europese studenten die op zoek zijn naar kennis of een carrière in Azië, gaan naar Japan, Singapore of Hong Kong.

Uiteraard kunnen we veel leren van Thaise en andere experts hier, maar misschien zijn we te arrogant, of misschien willen we geen geld spenderen aan kennis die je gratis op het internet of op een Europese campus vindt. Of als we geld willen spenderen aan kennis -ook al is die kennis ongeveer hetzelfde als in Leuven-, dan willen we in een “merk”” investeren, zoals Harvard, Oxford, MIT… iets dat ons in een machtig netwerk steekt en ons een job kan bezorgen.

In West-Europa en Noord-Amerika ben je iemand als je een job hebt en je salaris bepaalt hoe succesvol je bent. Mijn mama, een typische Vlaamse vrouw, zegt altijd dat het haar niet uitmaakt van welke achtergrond mijn vriend komt, “zolang hij maar werkt”. In Azië checken de moeders eerst de achtergrond van je vriend (en soms zelfs zijn astrologische kalender) en dan pas zijn salaris.

Unique Selling Position

Wat kan Thailand bieden dat je alleen in dat land biedt? Of -laten we naar marketing gaan- wat is “the unique selling position”?

De millennials houden van “technology and travel”. Thailand munt uit in toerisme. De school heeft de “technologie”. Combineer het. Maak een programma van enkele weken dat een gezonde balans is tussen plezier aan de ene kant en wetenschap aan de andere kant, met interculturele ervaring als hoofddoel voor beide .

Ik vertelde de Indische adviseur dat ik anderhalf jaar geleden een Europese studentenorganisatie leidde en daar besefte ik dat jonge mensen een unieke ervaring willen, liefst een combinatie van plezier en wetenschap. Ze willen kennis vergaren, maar in een relaxte omgeving, wat ze vaak niet in de universiteit vinden. Thailand kan de perfecte plaats zijn waar technology en travel met elkaar verbonden kan worden.

Hoe creëer je wereldburgers?

Een week later bevond ik me in het kantoor van de directeur van de Asian Institute of Technology. De Indische adviseur had mijn ideeën naar hem doorgestuurd. Ik wist dat de directeur een zeer intelligente en vooruitziende Thaise man is die zich zeer bewust is van de heersende trends in de wereld. Hij is bezig om de visie van dit instituut te veranderen “Het ontwikkelen van verantwoordelijke wereldburgers” is wat the Asian Institute of Technology moet doen.

Hij benadrukt vaak in zijn toespraken en op sociale media dat elke persoon moet werken aan vijf competenties die allemaal met een I beginnen: internationaal perspectief, interdisciplinaire competentie, industrieel relevant, ICT competentie en een innovatief mindset.

Tijdens dit gesprek gaf ik hem mijn suggesties en argumenten om dit instituut te verbeteren. Ik benadrukte dat sommige onderwijsmethoden goed waren voor de jaren ‘70, maar dat we nu in het tijdperk van internet en andere technologieën leven en dat de wereld anders is, dat jongeren vooral vaardigheden moeten ontwikkelen en niet te veel energie en tijd moeten investeren in het memoriseren van kennis. Uiteraard is zekere kenniswerving belangrijk. Ik wil dat mijn dokter weet waar mijn nieren ligt, maar ik wil -en dit misschien zelfs nog meer - dat mijn dokter me op de juiste manier kan vertellen dat ik of een geliefde stervende is, of weet hoe hij tijdens een operatie moet reageren als iets onverwachts gebeurt -en dat leer je niet van een boek.

Daarvoor heb je ervaring nodig, en ervaringen “kosten” ook tijd.

Leeftijd in Zuid-Oost Azië

Hij vroeg aan mij hoe deze school meer Europese studenten kon aantrekken en we hadden een zeer verrijkende babbel. Hij vroeg ook mijn mening over waarom studenten in Zuid-Oost Azië minder kritisch en creatief waren dan de “Europese studenten hier”.

De meeste jonge mensen in Zuid-Oost Azië zijn zo respectvol tegenover oudere mensen dat ze hen niet durven tegen te spreken.

Ik hield mijn mond over de rol van Thaise politiek - ook al weet ik dat kritische geesten in het westen dit zouden aanhalen- en wees direct naar het feit dat “leeftijd” zeer belangrijk is in hun cultuur.

De meeste jonge mensen in Zuid-Oost Azië zijn zo respectvol tegenover oudere mensen dat ze hen niet durven tegen te spreken. Het betekent dat je eigenlijk ook de oudere mensen moet onderwijzen, vooral in het begrijpen wat ‘jongere mensen nodig hebben om gelukkig te zijn en aan een betere wereld te werken’, en vooral in het selecteren van andere onderwijsmethoden die beter bij de uitdagingen van de 21e eeuw passen.

“Laten we van de studenten leren”

De president was onder de indruk en besloot een forum te organiseren voor alle leden van de faculteiten en personeel waar deze keer studenten hun ideeën voor verbetering gaan delen. Ik mocht een team van “pro-actieve studenten” samenstellen. Dat forum nam enkele dagen geleden plaats en was een success.

Als voorbereiding had ik veel gesprekken over onderwijs en over de toekomst met studenten, professoren en succesvolle business mensen in Azië.

Ik zorgde ervoor -wat helaas in Azië precies bijna uniek is - dat er een genderevenwicht was en begon de lezing door mezelf voor te stellen als ‘een wereldburger, maar ook als een Belg. Als wereldburger weet ik dat mijn culturele wortels altijd aanwezig zullen zijn, ook al leef ik daar niet meer.’

Iedereen weet nu trouwens dat België beroemd is voor zijn wafels, voetbal, bier (“vanaf gisteren zelfs UNESCO werelderfgoed!”) en dat we de meeste comics produceren. Ik trok vooral de aandacht van alle ingenieurs wanneer ik enkele Belgische uitvindingen opsomde, of uitvindingen waarbij een Belg betrokken was, zoals de oerknaltheorie, bakeliet (“het eerste plastiek”) en het world wide web.

Is een multicultureel omgeving genoeg?

Voor een klein land hebben we relatief veel creatieve geesten, in kunst en in wetenschap. Ik zei niet direct wat de reden was, maar zei dat België sinds lange tijd een zeer multicultureel land is. Dan toonde ik ook een artikel uit de Washington post. ‘Nu is België, of zeker Brussel, ook bekend als een hub voor jihadstrijders”’ Ik zei dat de aanwezigheid van vele culturen niet naar creativiteit leidt, maar dat je hen ook verbindt. “We zijn zeer goed om migranten een huis en zo te geven, en denken dat dit genoeg is. We kunnen dan klagen dat ze niet dankbaar zijn, maar we durven niet toe te geven dat we hen niet het meest cruciale geven wat elk mens nodig heeft: een thuis. Een mens is een sociaal wezen. Wij bestaan omdat we met elkaar communiceren, beste Descartes, niet omdat we denken. We denken en twijfelen, omdat anderen ons doen denken en twijfelen.’

Een definitie van een verantwoordelijke wereldburger

Daarom moeten we leren werken met mensen van verschillende achtergronden. Ik kijk niet alleen naar culturele achtergrond. Ik wijs ook naar gender, opleiding, familie, klasse, kaste, astrologische kalender… alles wat belangrijk is. Ik gaf dan ook mijn vijf karakteristieken van een wereldburger die zichzelf en zijn omgeving -hetzij familie hetzij een gemeenschap hetzij een land hetzij de hele wereld- gelukkig kan maken.

1. Een wereldburger kan zijn/haar comfort zone achterlaten en wil leren van mensen van andere culturen, disciplines… andere achtergronden.

2. Een wereldburger is bewust van de globale trends en kan daar op inspelen.

3. Een wereldburger begrijpt de impact van technologie op de maatschappij.

4. Een wereldburger handhaaft een balans tussen het aanvaarden van het oude (cultuur en geschiedenis) en zich snel kunnen aanpassen aan het nieuwe (ideeën, technologie)

5. Een wereldburger heeft de vaardigheden en de mindset om gelukkig te zijn in elk toekomstig scenario.

Van de wieg van onze beschavingen naar de toekomst

Voor puntje vijf viste ik quotes uit Oud-Griekse en Oud-Chinese filosofen, die allebei aan de wieg staan van twee sterke nog steeds heersende beschavingen.

Ik vertelde over het orakel van Delfi, dat als de navel van de Oud-Griekse wereld werd gezien. Machtige leiders, zoals Alexander de Grote, gingen daar raad vragen over de toekomst. Aan de ingang van dit orakel kon elke bezoeker het volgende lezen: Ken jezelf. Vraag dan raad. Een quote van Laozi ging over kunnen samenwerken met eender wie. Ik vertelde over Socrates die onderwees door alleen maar vragen te stellen totdat je geen antwoord had. Je moet blijven zoeken naar iets beter. Hij was een lobbyist van creatief en kritisch denken.

‘Jongeren zullen tijdens hun studie technologieën en uitdagingen bestuderen die tijdens hun diplomauitreiking al out-dated zijn.’

Deze quotes leren ons ook hoe ik duizenden jaren oude wijsheid nog steeds relevant is en ons kan vertellen hoe we ons aan veranderingen en nieuwe technologieën kunnen aanpassen (wat bewijst dat puntje vier ook mogelijk is).

Een week geleden werkte ik als student rapporteur op de Horasis Asia Meeting, waar CEO’s van imposante bedrijven en ministers in Azië over de toekomst praatten, en ze zeiden allemaal op hun eigen manier dat technologie alsmaar meer en sneller de maatschappij zal verstoren.

‘Jongeren zullen tijdens hun studie technologieën en uitdagingen bestuderen die tijdens hun diplomauitreiking al out-dated zijn.’

Ze haalden ook aan dat industrieën teveel geld verliezen aan training van jongeren, omdat de jongeren niet de juiste vaardigheden hebben. Daarom - geen verrassing- lees je vaak op vacatures “vijf jaar ervaring vereist”. Dit maakt jonge mensen gefrustreerd, maar het is eigenlijk het onderwijs dat faalt.

Gelukkig kijken bedrijven tijdens de aanwerving ook naar de kwaliteit en kwantiteit van je vrijwilligerswerk. Oeps. Daar hebben jongeren geen tijd voor. Hun leerkrachten zeggen dat ze immers alleen op hun studies moeten concentreren, en hun ouders zeggen dat ze zo snel mogelijk hun studie moeten afmaken. En oh ja, je moet je instagram, facebook en andere sociale media up-to-date houden, want ja, we willen “bestaan”. Je moet trendy dingen doen en alles documenteren, maar daarvoor moet je eerst youtube videos bekijken die je leren hoe je goede foto’s neemt, hoe je met goedkope make-up eruit kan zien als Taylor Swift, moet je reviews over activiteiten lezen en vergelijken… en oh ja, je moet je vader uitleggen hoe Google Calendar werkt.

Technologie heeft het leven en de tijd van (jonge) mensen veranderd en we hebben niet meer tijd dan jongeren van eerdere generaties.

Technologie heeft het leven en de tijd van (jonge) mensen veranderd en we hebben niet meer tijd dan jongeren van eerdere generaties.

Wat ik daar vertelde, kan ik ook in mijn eigen leven terug vinden. Ik “neem mijn tijd”, zeggen sommige mensen in België die niet weten te reageren op het feit dat ik 27 jaar oud ben en “geen vaste job, tuintje, huisje, familie, hond…” heb.

Ik ben momenteel in een gezellige koffiebar in Chiang Mai en ben zeer gelukkig. Ik voel me sterk en vrees niet voor de toekomst. Ik ken mezelf. Ik heb meer dan vijftig landen bezocht (dankzij travel) en verwezenlijk dromen (dankzij technology). Ik had ook veel geluk met mijn familie. Mijn vader, moeder en grootvader leerden mij hoe belangrijk creativiteit, communicatie en compassie zijn - niet via kurkdroge toespraken, maar via acties. Zij zijn en waren mijn beste onderwijzers!

Mijn semester is afgelopen en nu moet ik alleen nog een thesis schrijven. Ik hou van dit land, hoeveel het mij leert over mezelf en mijn roots, en hoe het mijn geest opent. Ik erger me soms over bepaalde dingen hier. In de afgelopen weken heb ik me geëngageerd in vrijwilligerswerk en mensen vragen vanwaar ik de energie haal. Het eerste wat mij binnenschiet is dat ik dit vooral uit frustratie doe. Nu heb ik tijd om te reflecteren en besef ik dat deze frustratie betekent dat ik om dit land, de mensen en hun toekomst geef… omdat dit land en de bewoners mij zoveel geven.

Onlangs zei ik tegen mijn papa dat ik mijn verblijf in Thailand met een vijftal maanden ga verlengen en mijn thesis hier ga schrijven. Hij antwoordde dat het hem niet verbaasde.

Ik ben immers een wereldburger.