Hoop voor de inheemse volkeren in Peru?

Deze week start in Iquitos het langverwachte consultatieproces van de inheemse volkeren in olieblok 192. In augustus loopt immers Pluspetrol’s contract af, en de Peruaanse overheid is vastbesloten om nog eens dertig jaar olieproductie toe te laten in het midden van de amazone. De inheemse volkeren eisen echter al jaren gerechtigheid voor de sociale, culturele en milieuramp op hun grondgebied na 45 jaar olie activiteit. De verwachtingen van alle betrokken partijen in dit consultatieproces zijn dan ook hooggespannen…

  • © Sarah Kerremans Jose werd in 2008 tijdens een protestactie opgepakt, opgeloten en gefolterd. Foto: mijn man Jose Fachin en zijn volk. © Sarah Kerremans
  • © Sarah Kerremans Kichwa volk eist gerechtigheid van Pluspetrol. © Sarah Kerremans
  • © Sarah Kerremans Een kleurrijk Belgisch-Kichwa gezin. © Sarah Kerremans

Misplaatst dus. Iquitos, stedelijk eiland in de noordelijke Peruaanse jungle, is dag en nacht luidruchtig door het gebrom van duizenden mototaxi’s en motors, en door de cumbias die op maximum volume uit boxen, deuren en kieren schallen.

Een cello horen, zoals wij enkele dagen geleden deden tijdens een zeldzaam lokaal concert, is daarom op zijn minst een vreemde ervaring.

Maar misschien ook een hoopgevende. Zoals het zien van de eerste zwaluw die de lente aankondigt. Bestaat hoop voor Iquitos, voor Loreto?

Zwaluw

Een zwaluw zien is hier uiteraard niet alledaags: in mijn tuin zingen blauwe sui sui vogeltjes en vliegen de paartjes papegaaien om half zes stipt over op hun weg naar huis. Lente kennen we niet: ofwel brandt de zon op je bol, ofwel valt de regen – liefst met heel wat bakken – uit de hemel.

In de rivierdorpen kruipen mensen steeds hoger in hun paalwoningen, als ratten op zoek naar een droog plekje.

We hebben dit jaar een overdreven overvloedig regenseizoen. Een zegen? Of gevolg van wat we weredwijd met het klimaat uithalen? Het klimaatfenomeen El Nino, dat elders in Peru al zorgde voor moordende modderstromen, doet er ook hier graag een schepje boven op.

Hoewel de lokale bevolking en inheemse gemeenschappen gewoon zijn om op het ritme van de regen en rivieren te leven, lijken ze dit jaar geen antwoord te kunnen bieden aan het wassende water. De menselijke ellende is niet te overzien.

In de rivierdorpen kruipen mensen steeds hoger in hun paalwoningen, als ratten op zoek naar een droog plekje. In de buitenwijken van Iquitos vallen huizen en brugjes in elkaar terwijl kinderen verdrinken in het naar afval en uitwerpselen ruikende wáter. Voedsel is schaars en voedselprijzen schieten de lucht in. Ziektes verspreiden zich al een lopend vuurtje en voor vele kinderen zijn de lessen voor onbepaalde tijd opgeschort. De nationale overheid riep Loreto uit tot rampgebied en beloofde de regionale en lokale overheden extra hulp.

© Sarah Kerremans

Kichwa volk eist gerechtigheid van Pluspetrol.

Loreto

Loreto zou echter permanent rampgebied moeten verklaard worden. Het is de meest uitgestrekte, bosrijke en cultureel meest diverse regio van Peru. Hier ontspringt de majestueze Amazone, een van de zeven natuurwereldwonderen, hier kan je het wonderlijke Pacaya Samiria reservaat bezoeken.

Sinds de rubberontginning eind negentiende eeuw is echter niets wezenlijks veranderd: hier regeert het recht van de sterkste. Loreto bekleedt in Peru de laatste plaats op de ranglijsten van onderwijs en gezondheidszorg, maar prijkt als eerste op de corruptie ranglijst. De drugshandel en criminaliteit nemen toe en gronden worden voor een appel en een ei in handen gegeven van multinationals die op schaamteloze manier in soja, hout of olie doen.

Over de olie ontginning in de Amazone kan ik een hartig woordje mee praten na meer dan vijf jaar samenleven met zijn gevolgen: mijn Kichwa echtgenoot verloor zeven broers en zussen door olie vervuiling en werd in 2008 tijdens een protest actie opgepakt, opgesloten en gefolterd. Zijn drie eerste kinderen – sinds meer dan vijf jaar ook mijn kinderen – liepen zware trauma’s op door de verwaarlozing en ondervoeding tijdens zijn maandenlange voorhechtenis.

We leerden elkaar kennen tijdens de strafzaak die daarna gevoerd werd tegen hem en twintig andere Kichwa vaders. Jose werd in 2011 definitief vrijgesproken en sindsdien ondersteunen we samen de inheemse volkeren die gerechtigheid eisen na meer dan 43 jaar ongeremde olie ontginning op hun grondgebied.

© Sarah Kerremans

Een kleurrijk Belgisch-Kichwa gezin.

Olie

Sinds de jaren zeventig wordt in de Peruaanse amazone olie ontgonnen. Eerst hield Occidental Petroleum huis, sinds 2000 het Nederlands-Argentijnse bedrijf Pluspetrol. De gevolgen voor de natuur en lokale bevolking zijn niet te overzien.

Ik probeer de vibratie van de cello in Iquitos vast te houden.

De Peruaanse overheid, onder druk gezet door de inheemse bevolking, moest in 2013 en 2014, na onthutsende resultaten over water- en bodem vervuiling, vier amazonerivieren als natuurrampgebied uitroepen.

Inheemse protesten zijn echter niet gestopt: de bevolking is bang dat Pluspetrol, net als Occidental voordien, straffeloos de aftocht blaast.

Op 29 augustus 2015 loopt Pluspetrol’s contract immers a fen een nieuw contract dringt zich op. In een context waar de olie prijs bijna werd gehalveerd, wil de Peruaanse overheid kost wat kost vermijden dat de olie productie wordt stilgelegd in dit belangrijke olie blok 192 (volgens laatste cijfers van Perupetro goed voor 17.9% van ‘s lands productie).

De inheemse volkeren hebben volgens internationaal recht (ILO conventie 169) en volgens Peruaanse wetgeving het recht om op voorhand geconsulteerd te worden over wetten en overheidsbeslissingen die hun rechten aantasten. Dit consultatie proces start officieel volgende week maandag.

Ik probeer de vibratie van de cello in Iquitos vast te houden. Bestaat de hoop dat de Peruaanse overheid te goeder trouw is en een werkelijk intercultureel en beslissend consultatie proces organiseert? Niet enkel een formele show voor de ogen van zijn investeerders en de wereld?

Wordt vervolgd.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Juriste in Peru

    Sarah Kerremans woont sinds 2009 in de Peruaanse Amazone. Als juriste verdedigde ze in België vier jaar de rechten van asielzoekers en mensen zonder papieren.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.