Hoe het onmogelijke mogelijk werd

Het IAO huis is ingewikkeld, zeggen ze bij de UNO en die mening wordt zeker gedeeld door alle diplomaten hier in Genève. Werken met 185 lidstaten is al moeilijk genoeg en dan heb je nog eens de werknemers en de werkgevers. Drie evenwaardige groepen. Hou dat maar aan mekaar, tracht daar maar eens mee te werken!

Bij de negen vorige verkiezingen voor de directeur-generaal in het 93 jarig bestaan van de organisatie waren er hoogstens een paar kandidaten. Nu waren er 9. Van waar plots die interesse om dit moeilijke huis te leiden? Omdat de IAO blijkbaar opnieuw meer tot de verbeelding spreekt. Dat is wellicht te wijten aan meerdere factoren. Eén ervan is zeker dat de ontwikkelingslanden niet meer zoals 10, 20 jaar geleden uitgaan van de idee dat de conventies van de IAO ingegeven zijn door westerse belangen en waarden en gemaakt waren om hun vooruitgang te hinderen. Integendeel de meeste van de BRIC-landen en andere landen in economische opgang zien hun heil wel in de sociale markteconomie, met sociale wetgeving en sociale zekerheid. Inmiddels maakten enkele IAO-conventies van het laatste decennium wereldwijd naam, de C182 over het uitroeien van de ergste vormen op kinderarbeid en de C189 over het zo uitgebuite dienstpersoneel (huisarbeid) en nu komt er een door noord en zuid gedeelde aanbeveling over een sokkel van sociale bescherming. Tijdens de crisis heeft de IAO ook niet stil gezeten en kwam onder meer het Global Jobs Pact tot stand. Maar ook de in september uittredende directeur-generaal, de Chileen Juan Somavia zette de IAO op de kaart. De IAO was welkom op vele top wereldfora, tot en met de G20 top en dat op aanbeveling van Angela Merkel en zelfs van Nicolas Sarkozy.

9 kandidaten: een UNO-topdiplomaat uit Maleisië, de vroegere eerste minister van Niger en UNO-directeur, 2 Afrikaanse directeurs van de IAO (uit Senegal en uit Benin), de vice-president van Colombia, en 4 Europeanen,  met de vroegere minister van arbeid en topdiplomaat, de Fransman Gilles de Robien, de vroegere minister van arbeid en topdiplomaat uit Nederland Ad Melkert, de vroegere Zweedse minister van arbeid Mona Salin, de enige vrouw in het gezelschap en de Brit Guy Ryder.

Guy Ryder kwam uit de Engelse vakbeweging TUC, maar kwam vlug in het internationale vakbondswerk terecht. Hij werd opgemerkt door Juan Somavia en werd zijn kabinetschef. Hij keerde terug naar de internationale vakbeweging en ik leerde hem vooral kennen bij de eenmaking van de stichting van het Internationaal Vakverbond (bekroond in 2006).

Nu was hij sedert 2010 opnieuw bij de IAO als executief directeur, zeg maar de tweede in bevel van de Internationale Arbeidsorganisatie.

In 1956 geboren in Liverpool, studeerde hij aan de universiteiten van Cambridge en Liverpool. Hij komt nochtans niet zo erg “Brits” over. Zijn talenkennis heeft er zeker mee te maken, maar niet alleen dat, hij staat ook sedert jaren dichtbij de mensen van noord en zuid. Ik zie dit hier zo goed, de mensen uit het zuiden voelen zich door hem gerespecteerd en ze zien hem graag. Dat inlevingsvermogen wordt niet alleen door vakbondsmensen gewaardeerd, maar ook door vele verantwoordelijken uit regerings- en werkgeverskringen, ook dat voel je gewoon in de wandelgangen van de IAO en de UNO.

Zijn kandidatuur werd voorgedragen door Michaël Sommer, voorzitter van de DGB en door mij. Het was hoe dan ook een risico om zijn huidige post als nummer twee op het spel te zetten. Altijd kwam de DG van de IAO uit regeringskringen of de IAO zelf. De andere kandidaten hebben tijdens de campagne dan ook flink hun best gedaan om te beklemtonen dat de volgende DG best niet uit werkgevers- of werknemerskamp kwam. Zo was er maar één, Guy Ryder. Maar buiten Gilles de Robien was hij ook de enige echte kenner van alle aspecten van de organisatie.

Zijn campagne, die bestond uit bezoeken aan stemgerechtigden over de hele wereld, was financieel gesteund door meerdere organisaties, ook het ACV. In vele gevallen ging het niet om een eerste ontmoeting, velen kenden hem al van vroegere bezoeken en waren zijn inzet en betrokkenheid nog niet vergeten.

De verkiezing was een soort afvallingskoers, 14 werkgeversstemmen, 14 van de werknemers, 28 van de regeringen, samen 56. Zoveel stemrondes als nodig tot er iemand 29 stemmen behaalde. Er zouden 6 stemrondes nodig zijn. De Afrikanen stemden voor een Afrikaan, maar waren toch verdeeld, gezien er 3 waren. De Latijns-Amerikanen stemden op de Colombiaanse vice-president Angelina Garzon. De 14 werknemers uit alle regio’s stemden voor Guy Ryder, zo deden 3 andere, 17 stemmen in de eerste ronde, dat werden er 20, maar dan kwam de Robien opzetten met 19 stemmen. Guy Ryder 25, de Robien 24. De Europese regeringen en de werkgevers gingen overduidelijk voor de niet-werknemer die het meeste kans maakte, de Franse kandidaat. Dat was zonder Afrika en Latijns-Amerika gerekend. Garzon gaf zijn stemmen en steun aan Guy Ryder, zo deden ook enkele Afrikanen. Guy Ryder werd verkozen in de zesde ronde met 3O stemmen. Hij kreeg de steun van de USA, China, Japan, wellicht Rusland en ontwikkelingslanden en groeilanden, Brazilië speelde daarbij samen met de Colombiaanse vice-president een sterke rol bij de laatste stemronden. Europa bleef verweesd en verdeeld achter…

Wat door velen als een te groot risico en als onmogelijk werd geacht, werd mogelijk omdat het zwaartepunt van de wereld naar het zuiden schuift. Nooit voorheen waren er zoveel kandidaten, nooit werd een werknemer verkozen. Wel een blanke, maar één die meer dan de anderen bewezen heeft dat hij het zuiden aanvoelt en begrijpt. Mijn gevoel is heel bijzonder, ik heb hem voorgedragen, hij is een compagnon de route en vriend. Als voorzitter van de werknemersgroep en vice-voorzitter van de IAO zal ik met hem kunnen samenwerken. De opdracht in deze moeilijke tijden is immens. Maar enkel wanneer wij de violen van regeringen, werkgevers en werknemers op mekaar kunnen afstemmen, zullen we lukken.

N.B.: Gilles de Robien, de Fransman die als voorlaatste overbleef bij de verkiezing tot DG, wordt wellicht volgende zaterdag verkozen als voorzitter van de Raad van Bestuur, voor één jaar. Raar maar waar, hij wil graag met de nieuwe DG en met ons samenwerken. Ik denk dat het kan lukken.

Luc Cortebeeck