Vlinders weg. Volgen wij?

Het programma bij vakbond Fetraf-Sul/Cut begint dit jaar in een bezinningssfeer. Te gast op een boerderij in Paial, nabij Chapecó, gaan we in Seara het vlindermuseum bezoeken.

80 % uitgestorven

Fritz Plaumann emigreerde als 22-jarige met zijn ouders vanuit Pruisen naar Nova Teutônia, een gehucht van Seara, in deelstaat Santa Catarina. Op de vlucht na de Eerste Wereldoorlog. Hij maakte van zijn passie zijn leven: het bestuderen van vlinders en andere insecten. Hij stierf in 1994 op 92-jarige leeftijd en liet een indrukwekkende erfenis na: 80.000 exemplaren, 17.000 verschillende soorten, waarvan 1500 voorheen onbekend waren.

Omwille van zijn verdienste werden hiervan 150 soorten met zijn naam bedacht: Antenisius plaumanni, Aleiphaquylon plaumanni, Ormeta plaumanni, … Zeventig jaar lang bestudeerde hij vlinders en andere insecten in heel Brazilië. Aan het eind van zijn leven maakte hij mee dat 80 % van de 17.000 soorten in Brazilië uitgestorven zijn.

De gemeente Seara ontving in 1982 de volledige collectie en maakte er een modern museum van. Het grootste insectenmuseum van Latijns-Amerika. In de tuin, in de nabijheid van zijn insecten ligt Fritz begraven. Uitgestorven, zoals zijn insecten. Zijn passie voor de diversiteit van de natuur was zijn leven. Als een priester bleef hij ongehuwd om zich 100 % aan dit diepgaande onderzoek te kunnen wijden. Pas op latere leeftijd adopteerde hij een dochter.

Bedevaart

Uitgestorven, maar met een nalatenschap dat duizenden bezoekers aantrekt. Als vanuit een diep heimwee van wat de rijkdom aan natuur ons gaf, komt naar dit museum een romaria op gang. Een bedevaart. Helaas, sinds de jaren ‘70 kenden we wereldwijd de opgang van landbouwgif. Gecombineerd met de massale ontbossing maakt dat we deze insecten en prachtige vlinders alleen in zulke musea kunnen zien.

In het gastenboek staan vele juichkreten: Fantastisch! Excellent! Dat krijg ik niet neergeschreven. Mijn commentaar: “Om stil en triest van te worden”.

Een ecosysteem waar de diversiteit aan vlinders afsterft, is ziek. Heel ziek. In Vlaanderen zijn er amper nog 24 soorten die niet bedreigd zijn. Het doet me denken aan de Limburgse mijnwerkers, die een kanarievogel mee in de mijnen namen. Viel de kanarievogel dood, dan wisten ze dat mijngas op komst was. Een waarschuwing om als de bliksem de mijn te verlaten. Vlinders hebben dezelfde functie, maar we zien ze niet doodvallen. Ze sterven geruisloos uit.

Herstel?

Stil en triest rijden we terug naar Paial. De meeste boerderijen zijn verlaten. Ofwel staat er nu eucalyptus of Amerikaanse den, ofwel krijgt de natuur de kans zich te herstellen. In eucalyptusbossen maken insecten weinig kans. In de natuur die terug oprukt wel, maar insecten die uitgestorven zijn, komen nooit terug. Het is een beetje zoals de kraaiachtigen die nog overschieten en die andere vogels in het Belgische landschap domineren.

De gevoelige insecten legden er al lang het loodje bij neer. Wanneer zal de mens volgen? Of zijn we niet ‘gevoelig’ meer?

PS.: Een week later is er onverwachts een bezoek gepland aan de grootste verzameling van houten borden ter wereld. Weer een krasse afstammeling van Duitsers, Erich Apel. Deze keer in Marmeleiro, deelstaat Paraná. De man is nu 81 jaar en maakt al 65 jaar houten borden uit zoveel mogelijk soorten hout. Nu al 600 verschillende soorten. Ook weer om de samenleving bewust te maken van de oorspronkelijke diversiteit van dit subcontinent. Interessant hoe deze bejaarde mensen iets wezenlijks van hun geliefde Brasil onder de aandacht brengen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • MO*journaliste Olivia Rutazibwa en ex-MO*journalist Stefaan Anrys presenteren op Filmfestival MOOOV in Turnhout en Brugge een selectie van de strafste documentaires uit binnen-en buitenland.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.