Een robbertje vechten over de gezondheid van de Oegandezen

Pijnlijk tekort

Oeganda schiet nog altijd pijnlijk tekort in haar nationaal gezondheidsbudget. De regering beloofde 10% van de totale overheidsuitgaven aan gezondheid te besteden maar in de realiteit is het slechts 7. En het is lang niet zeker dat de middelen ook terecht komen. De corruptie is immers wijdverspreid. Omwille van het mismanagement in het Ministerie van Gezondheid heeft België samen met andere Europese donorlanden tijdelijk de budgetsteun voor gezondheid bevroren. Op die manier hopen de donoren druk uit te oefenen op het beleid en de administratie.

De helft uit eigen zak

Vandaag geeft Oeganda slechts 10 dollar uit aan gezondheid per hoofd, per jaar. De Wereldgezondheidsorganisatie bepaalde nochtans dat 34 dollar per hoofd noodzakelijk is om te voorzien in de minimale basisgezondheidszorg voor elke Oegandees. Gezinnen betalen maar liefst de helft van de gezondheidskosten uit eigen zak. Voor gezinsplanning en de kosten die een zwangerschap en bevalling met zich meebrengen gaat dat zelfs om 72%. De Minister van Gezondheid liet zich enkele maanden terug ontvallen dat het grootste gezondheidsprobleem bij kinderen in Oeganda vandaag diabetes is. Die tragische opmerking vertelt ons vooral iets over hoe ver de minister afstaat van de eigenlijke bevolking. De eigen entourage van welgestelden geldt als referentie.

58 procent jonger dan achttien

Het zijn vooral jongeren die zich vandaag roeren in het debat over de Oegandese politiek en samenleving. Ze hebben de oorlog van de jaren tachtig niet meegemaakt en durven daardoor meer vrijuit te spreken. Het zal de nieuwe generatie zijn die zal instaan voor verandering in het land. De min-18 jarigen maken immers maar liefst 58% van de bevolking uit. Daarmee is Oeganda één van de Afrikaanse landen met de jongste inwoners.

De noden van jongeren

De gezondheidsnoden van de jongeren zijn hoog. 24% van alle zwangerschappen zijn tienerzwangerschappen. Die zwangerschappen houden hoge risico’s in voor de jonge moeders en gaan dan ook samen met de hoge moedersterfte in Oeganda. Tienerzwangerschappen zijn ook verantwoordelijk voor 30% van de school drop-out van meisjes. Jongeren zijn ook kwetsbaar voor hiv. Het Wereldbevolkingsfonds van de Verenigde Naties, UNFPA, ijvert voor de integratie van seksuele opvoeding in het secundair onderwijs. Daartoe zitten ze mee rond de tafel bij het herzien van het schoolcurriculum. Reproductive Health Uganda (RHU), Oeganda’s lidorganisatie van de International Planned Parenthood Federation tracht in Oeganda een lans te breken voor jeugdvriendelijke diensten, een absolute noodzaak in een land waar voorhuwelijkse seks taboe blijft en jongeren dus niet bij de reguliere gezondheidsdiensten terecht kunnen. Vanuit de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, wil de Belgische Technische Coöperatie (BTC) werk maken van de integratie van aandacht voor hiv en aids in de training van leerkrachten die later in het secundair voor de klas staan.

Op tafel slaan

De diagnoses zijn gekend. De kasten zijn gevuld met mooie beleidsplannen. Maar de uitvoering laat nog al te vaak op zich wachten.  “Vertel je collega’s in Brussel dat er absoluut in de civiele samenleving geïnvesteerd worden. Met budgetsteun voor de overheid alleen komen we er niet. Wij moeten hen ter verantwoording kunnen roepen. Wij zijn het die toezien op de beloftes en die toetsen aan de reële uitgaven. Wij rusten onze parlementsleden uit met de nodige data, om op de tafel te kunnen slaan, daadkracht te eisen”, zo benadrukt de RHU uitvoerend directeur Jackson Checkweko. Die oproep kan ik alleen maar bijtreden.