Ons vervuild land is geen leugen, vertel dat maar in Lima

Begin deze maand werd mijn echtgenoot Jose Fachin, bekend Kichwa-leider, op brutale wijze opgepakt in Iquitos. Hij bracht Malu, onze dochter, naar school, die voor de tweede keer mocht meemaken hoe de Peruaanse staat haar vader gewelddadig arresteerde.

Jose werd opgepakt voor een protestactie tegen het oliebedrijf Pluspetrol in 2008. Jose werd in het verleden reeds gearresteerd, opgesloten en berecht voor feiten van diezelfde periode. Hij werd in Iquitos en daarna in Lima vrijgesproken: volgens de rechter moeten sociale conflicten namelijk niet opgelost worden in de rechtbanken.

Een boodschap die razend actueel is in het Peru van vandaag, waar sociale leiders (opnieuw) als criminelen worden vervolgd en opgesloten (zie ook conflicten in Cajamarca en Arequipa).

Voor de staat zijn inheemse volkeren die schadevergoeding eisen niks meer dan ordinaire afpersers.

Gelukkig breidde Jose in de afgelopen jaren zijn lokaal, nationaal en internationaal netwerk uit; een netwerk dat hem ondersteunt en versterkt als leider van een steeds breder wordende basisbeweging van studenten en inheemsen in de Peruaanse Amazone. Ook nu kon Jose meteen rekenen op al die mensen, dichtbij en veraf, en stond hij na zeven – wel bange – uren, weer op straat.

Jose’s zaak is nu na zeven jaar weer actief. En hij is niet alleen: in totaal worden minstens vijfentwintig Kichwas van de Tijgerrivier (rio Tigre) vervolgd voor onder meer afpersing en diefstal.

Voor het bedrijf en de staat zijn de inheemse volkeren die schadevergoeding eisen voor de gevolgen van vijfenveertig jaar olie op hun territoria, immers niks meer dan ordinaire afpersers.

Dat maakt de rio Tigre (rio Tigre) niet alleen de meest vervuilde en vergeten amazonerivier, maar nu ook de meest vervolgde. Daarenboven doet de wijze waarop Jose werd gearresteerd vermoeden dat het om een serieuze verwittiging ging. What’s next?

Peru – in volle politieke crisis en in volle verkiezingstijd – maakt me bang.

Ver-van-mijn-bedshow

Vorige week reisden we af naar de rio Tigre om de eerste etappe in het officiële consultatieproces voor nog eens dertig jaar olieproductie in de Amazone te ondersteunen.

De Kichwa wilden van de officiele vertegenwoordigers van het Ministerie voor Energie en Mijnbouw, van Perupetro en het Ministerie voor Cultuur, duidelijk informatie over de werkelijke milieu- en andere schade na vijfenveertig jaar olieproductie en garanties voor de komende dertig jaar.

De staatsvertegenwoordigers reageerden bijna verbaasd. De opkuiswerken worden toch gegarandeerd via het exitplan van Pluspetrol? En voor de toekomst is er toch onze milieuwetgeving, de impact studies en het contract met nieuwe clausules over normen respecteren et cetera? Voldoende garanties toch?

Telkens het volk aangaf dat de realiteit anders is, veegden de aanwezige ambtenaren dit van tafel. Zo klopt het volgens hen niet dat de installaties oud en aan vervanging toe zijn en dat verschillende sites niet opgekuist zijn. Voor hen is het een leugen dat recente wetswijzigingen de milieunormen verzwakken en een vrijgeleide zijn voor private investeerders.

Voor deze ambtenaren is de realiteit van de olieproductie in de Amazone duidelijk een ver-van-mijn-bedshow. En dat is ook zo voor het grootste deel van de nationale en internationale gemeenschap.

And the winner is…

Sinds deze week is bekend dat Pluspetrol opnieuw naar de hand dingt van Perupetro en haar operaties in olieblok 192 wil voortzetten. Ook het Franse Perenco en het Canadese Pacific Rubiales wagen hun kans.

Pluspetrol bombardeert op dit moment de Peruaans publieke opinie met stralende publiciteit waarin haar bezorgdheid voor de inheemse gemeenschappen en het milieu centraal staan. Volgens de Kichwas een ware leugen, die de olie gigant – met hoofdzetel in Nederland – misschien verkocht krijgt in Lima, maar niet in de gemeenschappen. Zij hebben maar een boodschap: que se vaya Pluspetrol (Pluspetrol moet vertrekken).

Voorstellen op tafel

De Kichwa en andere volkeren van olieblok 192 moeten nu beraadslagen en voorstellen op tafel leggen. Daarna volgt de dialoog met de staat, die uiteindelijk beslist of en welke voorstellen worden goedgekeurd.

Ondertussen oefenen de Kichwa druk uit op de staat om reparatie te krijgen voor vijfenveertig jaar schendingen van hun rechten. Ze eisen een spoedvergadering met de premier in Lima.