‘Nu komt de nood aan actie’

Het is moeilijk om je een wereld in te denken zonder elektriciteit- en energieverbruik. ‘Elk moment van de dag verbruiken we kostbare energie. Het gaat zo ver dat we energie nodig hebben om te kunnen praten over klimaatverandering’, betreurt Bram Claeys van Bond Beter Leefmilieu, de koepelorganisatie van Vlaamse milieuverenigingen. ‘Deze denkwijze moet grondig veranderen.’

Mondjesmaat

Het klimaatdebat is hot. De zeespiegel stijgt door de smeltende poolkappen, hongersnood en waterschaarste nemen toe door temperatuurstijging en de weersomstandigheden worden steeds extremer. We staan voor het punt waar geen terugkeer meer mogelijk zal zijn.
Toch houden regeringen over de hele wereld hardnekkig vast aan fossiele brandstoffen en kernenergie om elektriciteit op te wekken en worden slechts met mondjesmaat maatregelen genomen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Nood aan actie

‘We komen van ver en hebben nog een lange weg voor ons liggen, maar in de afgelopen 10-tal jaar is toch al een verschuiving ontstaan in de publieke bewustwording’, zegt Bram Claeys. Nu staat klimaatverandering volop in de schijnwerper dankzij de film ‘An inconvenient truth’ van Al Gore.
‘Het bewustzijn is aangewakkerd, maar nu komt de nood aan actie’, vindt Bram Claeys. De G8-klimaatbesprekingen twee jaar geleden in het Schotse Gleneagles leverden niet veel op. Duitsland heeft dit jaar als gastland de plicht een steviger klimaatplan op de politieke agenda te zetten.

Wereld wordt wakker

Vorige week verscheen een klimaatrapport na de VN-klimaattop in Bangkok. Het rapport adviseert overheden om de bestaande milieutechnologieën te gebruiken in plaats van te zoeken naar alternatieven. Op die manier kunnen de effecten van de klimaatverandering snel beperkt worden.
De rijke industrielanden moeten hierin het voortouw nemen. Terwijl ontwikkelingslanden en opkomende economieën de kans moeten krijgen om zich verder te ontwikkelen. Maar op lange termijn moeten ook zij streven naar koolstofarme economische productiemethoden.

Kyoto

Het Kyotoprotocol legt een productiedaling van de broeikasgassen op van 5% aan de ondertekenende landen. Het vernieuwende van Kyoto was echter dat er een handel opgericht werd in broeikasgassen. Landen die de 5%-norm niet halen, kunnen daardoor schone lucht kopen van landen die onder hun emissieniveau zitten.
Volgens Bram Claeys wil een beperkte landengroep onder VS-leiding Kyoto-alternatieven doordrukken. ‘Zoals bij het Asian Pacific Partnership gaat het meestal om landen zoals de VS die het Kyoto protocol niet ondertekenden. Deze alternatieve akkoorden gaan niet zozeer over doelstellingen, maar leggen de nadruk op investeringen en onderzoeken naar nieuwe technologische ontwikkelingen.’

Economisch voordeel

‘Nochtans hebben de westerse economieën er alle voordeel bij om de opwarming van de aarde vroegtijdig te bestrijden.’ Ook economisten ontdekten namelijk de klimaatverandering. Het rapport van Stern uit oktober 2006, waarschuwt dat de tijd dringt om de ergste invloeden van klimaatverandering te voorkomen.
Als we nu krachtdadige acties nemen zal de investering op lange termijn terugverdiend worden. Onze welvaartstijging zal aanhouden, enkel zal deze een iets geleidelijker verloop kennen. Doen we dit niet, dan zullen de kosten van de klimaatverandering niet te overzien zijn.

Belgische behoeften

België investeert te weinig in hernieuwbare energie. Voor Bram Claeys leidt het geen twijfel dat er geen plaats is voor nucleaire energie in de Belgische toekomst. ‘Het grootste alternatief ligt in zonne-energie.’
De Vlamingen hebben een enorm hoog energieverbruik per persoon. Het excuus dat industrie daar de oorzaak van is, maakt slechts een deel van de rekening. De Belgen zijn immers zeer slechte leerlingen op vlak van transport en woningen. Als de Belgen meer werk zouden maken van woningisolatie en openbaar vervoer, zou misschien de Kyoto-norm gehaald worden.
‘Zelfs met het recent goedgekeurde klimaatplan schieten we nog steeds schromelijk tekort om de 5% te halen. Dat heeft vaak te maken met politieke onwil, want we kunnen toch simpelweg schone lucht kopen in het buitenland. Daarmee exporteren we ons eigen probleem en stellen we de broodnodige actie op eigen bodem verder uit.’

Klimaat en ontwikkeling

Naast de handel in emissierechten voorziet het Kyoto protocol ook dat industrielanden emissierechten verwerven door investeringsprojecten op te zetten in ontwikkelings- en voormalige Oostbloklanden.
De uitgewonnen uitstoot van broeikasgassen kan afgetrokken worden van de binnenlandse uitstoot. ‘Het probleem hierbij is dat de investeringen meestal gaan naar goedkope investeringen zoals CO2-filters. Deze filters vangen de koolstof op die daarna opgeslagen wordt. Deze Carbon Capture and Storage-techniek (CCS) levert veel emissierechten op, maar het betekent geen productieve technologische ontwikkelingssteun voor het ontwikkelingsland.’

Portefeuille overhaalt

Er wordt internationaal onderhandeld om de impact van klimaatverandering op arme landen te beperken. Maar totnogtoe kwamen geen concrete middelen en acties uit de bus om dit engagement hard te maken.
Bram Claeys pleit voor de invoering van een koolstofprijs samen met een reeks van andere maatregelen verspreid over de verschillende sectoren (landbouw, industrie, woningen, transport…). ‘Als de energie duurder wordt, zoals vroeger met de stijging van de olieprijzen het gebeurde, zullen de consumenten zuiniger worden.’ Het is blijkbaar de enige taal die de consument begrijpt, als de klimaatverandering ook hun portefeuille raakt.