Thailand: de gewillige bestemming voor illegaal Afrikaans ivoor

De Aziatische olifant heeft vanouds een belangrijke plaats in de Thaise samenleving. Alle grote Thaise koningen bezaten olifanten, niet alleen uit prestige en om parades mee te rijden. Ze voerden oorlog vanop de ruggen van olifanten, gebruikten ze als lastdieren, zetten ze in in de bouw. De olifant heeft lang de munt en de vlag van Thailand gesierd.

Thailand zou naar schatting nog slechts 1000 tot 1500 wilde olifanten hebben.

Vandaag is het aantal Aziatische olifanten, net als de Afrikaanse, dramatisch geslonken. Thailand zou naar schatting nog slechts 1000 tot 1500 wilde olifanten hebben en dit is te wijten aan stroperij en de bloeiende ivoorhandel die nog steeds legaal is in dit land. Bovendien fungeert Thailand, meer bepaald de internationale luchthaven in Bangkok, als ideale transfer voor Afrikaans ivoor naar alle hoeken van de wereld.  

De olifant vormt een belangrijke bron van inkomsten in de Thaise toeristische industrie: toeristen komen maar wat graag naar het noorden van Thailand om een van de talloze olifantenkampen te bezoeken en er liefst nog op een olifant te rijden. Vele kampen claimen de dieren op een ethisch correcte manier te behandelen, ze niet in te zetten als lastdieren en ze een waardig ‘pensioen’ te geven. Of dit alles effectief gebeurt, is zeer moeilijk te controleren gezien er geen verplicht registratiesysteem voor kampen bestaat.

Waar is de regelgeving? 

Een uitbater van een olifantenkamp kan ervoor kiezen om zich te registeren in welk geval het aantal dieren gekend is en de eigenaar beperkt is en wat hij wel en niet mag doen met zijn olifanten. Dit ziet er  goed uit op papier, maar de realiteit is anders. Het merendeel van de kampen is niet geregistreerd en doet bijgevolg zijn zin. Van een wilde olifant vangen en africhten voor het toerisme tot het verhandelen van de dieren tot het verkopen en bewerken van het ivoor. Dit is in Thailand perfect mogelijk omdat lokale ivoor- en dierenhandel nog steeds legaal is. 

Deze praktijken zetten de deuren echter wagenwijd open voor het verhandelen van Afrikaans ivoor, waardoor het Thaise probleem hallucinante vormen aanneemt.

Afrikaans ivoor komt terecht op de internationale luchthaven van Bangkok, die een bijzonder handige hub vormt. In Bangkok vertrekken en landen dagelijks talloze vluchten van en naar grote Afrikaanse steden en de rest van Azië. Bovendien wordt het veiligheidspersoneel op de luchthaven op grote schaal omgekocht door Afrikaanse stropers en ivoorhandelaars, zodat maar wat graag een oogje wordt dichtgeknepen wanneer een nieuwe lading ivoor het land binnenkomt. 

Thailand heeft de grootste ivoorindustrie ter wereld.

Om het onderscheid te maken tussen Afrikaans en Aziatisch ivoor moet een DNA-test uitgevoerd worden. Dit gebeurt zelden met als resultaat dat het illegale Afrikaanse ivoor voor ‘legaal’ Aziatisch ivoor wordt genomen. Het Afrikaanse ivoor belandt daarom vaak in een van de vele ivoorbewerkingsplaatsen in en rond Bangkok en Chiang Mai.

Thailand heeft de grootste ivoorbewerkingsindustrie ter wereld: het ivoor komt na bewerking terecht op een van de vele toeristische markten her en der in het land: juwelen, kunstwerken en gebruiksvoorwerpen met ivoor worden massaal verkocht.

Bovendien is de vraag naar bewerkt ivoor vanuit China gigantisch hoog: de steeds groter worden groep van rijke Chinezen ziet bewerkt ivoor als een statussymbool. Na bewerking wordt het Afrikaanse of Aziatische ivoor - wie zal het zeggen — verder gesmokkeld richting China en de rest van de wereld. 

De lokale legale ivoorhandel in Thailand steunt zo op grote schaal de illegale ivoorhandel en de stroperij van Afrikaanse dieren.

Sancties dreigen

Het CITES, Convention on the International Trade of Endangered Species, heeft Thailand al meermaals op de vingers getikt omwille van de gebrekkige wetgeving en de nog steeds legale ivoor- en dierenhandel. Thailand had tot eind maart van dit jaar om met een concreet wetsvoorstel op de proppen te komen om ivoorhandel illegaal te maken en een strikte registratieprocedure op poten te zetten voor uitbaters van olifantenkampen. Het  CITES dreigt met sancties indien Thailand zijn beloften niet nakomt. Het is echter onduidelijk wat deze sancties precies zouden inhouden.

De Thaise overheid heeft zover bekend nog geen initiatieven ondernomen om de ivoorhandel aan banden te leggen.

De afgelopen jaren werden er daarom een aantal bewustmakingscampagnes op poten gezet. De meest bekende is de campagne die gesteund werd door WWF en de acteur Leonardo Di Caprio in 2013. Geregeld verschijnen er artikels in the Bangkok Post, de grootste krant in Thailand, over grote ‘ivoorvangsten’ op de luchthaven van Bangkok, maar verder is het verdacht stil.

Deze initiatieven lijken voornamelijk bedoeld om de aandacht af te leiden van wat er werkelijk gaande is: helemaal niks. De Thaise overheid heeft zover bekend nog geen grote initiatieven ondernomen om de ivoorhandel en bewerking aan banden te leggen. Het is nu zeer de vraag of CITES effectief sancties zal opleggen aan Thailand en of dit voldoende zal zijn om Thailand alsnog te verplichten tot actie over te gaan.

Wat kan u doen? 

Onder het motto ‘Ik kan de wereld niet veranderen, maar wel mijn gedrag’, volgen een aantal tips voor wanneer u een reis naar Thailand plant.

U wil dolgraag een olifant zien? Hou het dan bij zien en verzorgen en vermijd kampen die ritten op olifanten aanbieden. Wees selectief in het kamp dat u bezoekt en informeer u vooraf. Een van de kleinere, maar betrouwbare kampen in Noord-Thailand ligt in Mae Rim, op een twintigtal kilometer ten noorden van Chiang Mai. Dit kamp biedt geen ritten aan, maar doet aan bewustmaking door het aanbieden van lessen en verzorgingssessies voor toeristen. In april 2015 werd er ook een olifant geboren. Het kamp kweekt met als doel de soort in stand te houden.

‘Ik kan de wereld niet veranderen, maar wel mijn gedrag.’

U bezoekt een van de vele markten in Bangkok of Chiang Mai en bent verzot op de sieraden en andere parafernalia? U wil familie en vrienden in België een origineel souvenir bezorgen? Denk na alvorens u een ivoren hanger, armband, ring of kunstwerkje koopt. Er kleeft bloed aan uw handen, want voor dit kleinood werden de slagtanden van een olifant - Afrikaans of Aziatisch - gebruikt. Hiervoor werd een olifantenleven genomen of werd een dier zwaar verminkt door het verwijderen van de slagtand bij leven.