Slalommen tussen de stereotypes over Thailand

Enkele jaren geleden ontmoette ik in een langeafstandstrein in Noorwegen een oud Amerikaans koppel die mij en een andere jonge reiziger voor enkele uren “adopteerden” en ons op verhalen trakteerden. Ze hadden zeven jaar in Japan gewoond, maar de vrouw -die meestal aan het woord was- kon Japan en haar ervaring niet samenvatten. “Hoe langer ik daar woonde,” zei ze, “hoe minder ik Japan begreep.” Die uitspraak heeft me achtergevolgd, omdat in die “paradox” een waarheid zat. 

‘Hoe langer ik daar woonde’, zei ze, ‘hoe minder ik Japan begreep.’

Nog geen maand geleden ben ik naar Thailand verhuisd om daar “Industrial Ecology” te gaan studeren, maar hoe langer ik hier ben, hoe meer moeite ik heb om een blog te schrijven, omdat ik elke dag besef hoeveel ik niet weet. Socrates, de Oude-Griekse filosoof die zei dat “hij maar een ding weet en dat is dat hij niets weet” is waarschijnlijk nu in het dodenrijk Hades aan het glimlachen.  

Vaak generaliseren en vereenvoudigen we landen tot enkele stereotypen, maar de werkelijkheid van Thailand bijvoorbeeld is meer complex dan lady boys, gouden tempels, maagdelijke stranden en sekstoerisme. Uiteraard berusten stereotypen op een zekere waarheid en ik zal deze dan ook zeker niet schuwen. 

Waarom woon ik in Thailand? Ik volg een Erasmus Mundus Master, wat betekent dat ik in verschillende universiteiten in verschillende landen studeer. Na een jaartje in Graz (de tweede stad in Oostenrijk), woon en studeer ik nu voor minstens een halfjaar in the Asian Institute of Technology, een oase vol kennis, exotische vogels én slangen (Op de avond van mijn aankomst, vingen de bewakers een reusachtige python en enkele dagen geluiden kruiste ik het pad van een baby python). Studenten komen voornamelijk uit Azië en proberen hier in twee jaar of meer een Master of een PhD te halen. Meer dan zestig landen zijn vertegenwoordigd. Ik ben een van de zeer weinige Europeanen en de enige Vlaamse student.

Thailand, Azië en Europa vanuit verschillende standpunten

Ik bekijk Thailand dus vooral vanuit verschillende oogpunten, niet alleen als een Westers meisje, maar ook vanuit het oogpunt van jonge mensen uit Bangladesh, Japan, Iran, Myanmar, Indonesië, Pakistan en ga zo maar verder… en tegelijk leer ik daardoor ook meer over hun landen.

Een Japanse vriend kloeg over “het transport” in Bangkok en kon niet geloven dat mensen rustig konden blijven in deze monsterfiles. Lag de Boeddhistische cultuur achter die innerlijke rust? In Japan, heb ik horen zeggen, excuseert het management van de metro zich als er tien seconden vertraging is. Vrienden uit Bangladesh praten dan vooral over Thailand als een bestemming voor medisch toerisme. In Bangladesh, waar meer dan 150 miljoen mensen leven, zijn er niet genoeg goede dokters, dus veel veel mensen komen naar Thailand: goedkoper dan in de VS en afspraken worden makkelijker geregeld.

Ik heb ook geleerd dat er niet echt een “Aziatische identiteit” bestaat 

Ik heb ook geleerd dat er niet echt een “Aziatische identiteit” bestaat zoals de “Europese Identiteit” (maar ik heb ook mijn twijfels of dat bestaat). Azië is veel groter en diverser dan Europa. Als ik aan Azië denkt, schieten eerst de landen Japan, China, Thailand en Vietnam in mijn hoofd. Ik denk niet direct aan Iran, Afghanistan, Bangladesh en Irak. Het zijn dan ook heel verscheidene indrukken die ik van hen over Thailand en Azië krijg, wat het moeilijker maakt voor mij om korte simpele blogs te schrijven, maar die me wel kritischer maken. 

Een van mijn favoriete auteurs (en sprekers) is de Nigeriaanse Chimamanda Adichie. In 2009 hield ze een TED-talk over “the Danger of een Single Story”, waarin ze waarschuwt dat als we alleen maar een zijde van het verhaal en maar enkele stereotypes kennen over een land of een persoon (die vaak bekrachtigd worden door mainstream media), dit zal leiden tot onbegrip en intolerantie. Door met andere Aziaten te leven en te studeren leer ik bijna automatisch de verschillende facetten kennen van de caleidoscoop die Thailand, of zelfs heel Azië kan voorstellen. Ik kan dan ook iedereen aanraden om ergens te leven en te studeren waar nauwelijks andere landgenoten zijn. 

Terug naar de roots

Ook leer ik via lessen en gesprekken zoveel over Europa. Het is bijzonder dat je soms naar een ander land moet gaan of met buitenlanders moet praten om je eigen roots beter te kunnen begrijpen. De meeste studenten, vooral uit Zuid-Azië, zijn even oud als ik en al getrouwd. Sommigen hebben al kinderen. In Pakistan wordt een ongetrouwd meisje al op haar 26e een oude vrijster genoemd. Op de campus in Oostenrijk was het vinden van getrouwde studenten als het zoeken naar een speld in een hooiberg.

Ook kijken ze helemaal anders naar familie dan wij. In België heerst - volgens mij - het idee dat de ouders voor de kinderen moeten zorgen en zodra deze “volwassen” genoeg zijn, verlaten ze het nest. In Aziatische landen zijn het de kinderen die voor de ouders zorgen en vaak zelfs hun heel leven in hetzelfde huis of dezelfde straat wonen. Ik weet niet wat beter is. 

Het is bijzonder dat je soms naar een ander land moet gaan of met buitenlanders moet praten om je eigen roots beter te kunnen begrijpen.

Ik heb het idee dat qua technologie en politiek beleid Aziaten opkijken op naar de Europeanen. Tijdens de lessen verwijzen professoren vaak naar Europa (precies meer dan naar Noord-Amerika) op een positieve manier.

Alleen voegen ze toe dat we “de technologie” niet kunnen kopiëren, want “onze omstandigheden zijn helemaal anders”. Ze hebben geen geld zoals de Europeanen en de Europeanen hadden ook geen sloppenwijken zoals in Azië. Ik praat ook over politiek en zo, maar mijn specialisatie is ook geen politieke wetenschappen of geschiedenis, dus laat ik het maar over aan experts om dit uit te spitten. 

“Industriële ecologie”

Daarom ga ik me vooral concentreren op technologische ontwikkelingen in Thailand en Azië, zeker op vlak van duurzaamheid. Ik studeer Industrial Ecology. Dat is een opkomende holistische en multidisciplinaire studie die de energie-en materiaalstromen in industrieën (op macro en micro-schaal) bestudeert, om te kijken hoe je die kan optimaliseren. Het wordt ook wel “de wetenschap van duurzame ontwikkeling” genoemd. 

In de natuur bestaat geen afval en door miljarden jaren van evolutie en selectie heeft de natuur de meest efficiënte strategieën ontwikkeld.

We bekijken een industrie niet alleen onder een economisch of technologische loep, maar ook onder een sociale en ecologische. “Ecology” verwijst naar de analogie met de natuur; in de natuur bestaat immers geen afval en door miljarden jaren van evolutie en selectie heeft de natuur de meest efficiënte strategieën ontwikkeld. De missie van “Industrial Ecology” bestaat erin om de industrie meer op de natuur te doen lijken. In Vlaanderen bestaat geen voltijdse Master, dus je moet naar Nederland, Noorwegen of Zweden uitwijken, of zelfs naar Japan, Australië en USA. 

De Europese Unie gelooft ook in Industrial Ecology. De Unie investeert veel geld in de groene economie.  Bedrijven en kennisinstellingen werken samen om niet alleen hun productie meer efficiënt te maken, maar ook om  (zowel ecologisch als economisch) duurzame bedrijfsmodellen te vinden.

Er zijn niet genoeg grondstoffen en onze huidige manier van produceren en consumeren schaadt de gezondheid van de mens en de natuur. Daarnaast is de economische groei van Europa niet echt denderend. We moeten anders denken als we onze economie draaiend en de mens en natuur gezond willen houden (of meer, zelfs willen verbeteren).

Buzz

Eén van de buzzwords is ‘circulaire economie’, waarbij ‘afval’ niet meer als de laatste fase van een product wordt gezien, maar als een grondstof voor een andere industrie. Versleten autobanden worden bijvoorbeeld nu al (in Europa) gebruikt als brandstof in cementfabrieken. Daarvoor moet je geen andere (duurdere en vervuilende) brandstoffen gebruiken. 

In de volgende weken en maanden zal ik over innovaties en ideeën uit Thailand en andere Aziatische landen schrijven, en ook voorbeelden uit Vlaanderen en Europa aanhalen. Af en toe zal ik ook de technologie en industrie door een gender-bril bekijken en politieke en sociale factoren er bij betrekken.