Boerka en Blackberry

SAOEDI’S ONDER HET GEZAG VAN GOD, MENS EN TECHNOLOGIE - Een reis van België naar Saoedi-Arabië is een reis door de tijd. Niet noodzakelijk naar het verleden, wel naar een dimensie waar traditie en modernisering hand in hand gaan. Wie denkt dat mannen en vrouwen zich er niet onder elkaar mogen mengen, vergist zich. De fysieke scheiding tussen de twee geslachten mag dan wel een feit zijn, maar de Saoedi’s hebben in de technologie de oplossing gevonden. Net als in de andere Arabische landen waar de Facebook-revolutie woedt, heeft de technologie de weg gevonden naar de harten van de jonge Saoedische mannen en vrouwen. Alleen ziet de revolutie er heel anders uit als die in Noord-Afrika en Syrië.  

 

De Blackberry – de Saoedi’s noemen hem al-BeeBee – is een nationale verslaving. Geen gesprek gaat ononderbroken voorbij, altijd is er wel dat gevreesd toestel dat tussenbeide komt.“Saoedi’s gebruiken hem vooral als dating-service” zegt Omar, een IT consultant uit Jeddah, terwijl zijn aandacht afdrijft naar het scherm van zijn BeeBee. “Ik ken ze niet allemaal persoonlijk,” vertelt hij als hij zijn volgende berichtje stuurt. “De meeste contacten op mijn lijst zijn meisjes. Zo houd ik contact met het andere geslacht. Anders voel ik me op een mannenplaneet”. Saoedische mannen kunnen niet rekenen op ouderwets sociaal contact om meisjes te versieren: zomaar beginnen spreken met een meisje is ongehoord. “Vroeger moest het via kennissen gebeuren. Maar nu, dankzij al-BeeBee, ben je met een druk op een knop in de vrouwenwereld” zegt Omar.

‘Wil je mij in het echt zien?’

Toch blijven relaties tussen meisjes en jongens niet beperkt tot de digitale wereld. “Wil je mij in het echt zien” moet één van de meest verstuurde sms-berichten zijn in Saoedi-Arabië. Verliefde koppeltjes kunnen afspreken in een shopping-mall, niet op café, omdat “mengen” ook daar verboden is. Er hangt een seksuele energie in de lucht van elke mall. Meisjes zijn van top tot teen bedekt in het verplichte, traditionele zwarte kleed, al-abaya. Maar je kan hun gedachten, en hun abaya, lezen. Aan het soort kleed kan je zien of het meisje een vriendje zoekt, ofwel of ze echt komt om te shoppen. Hetzelfde geldt voor de mannen, maar voor hen bestaat geen verplichte dresscode.

“Kijk, dit is Rana, mijn liefje”, zegt Ahmad (16) terwijl hij de foto van zijn vriendin op het magische scherm toont. “Wij kennen elkaar via familie, maar niemand weet van onze relatie af. We ontmoeten hier in het geheim”. Behalve Rana kent Ahmad geen enkel meisje. De sociale orde van de mannenwereld went snel: we voelen ons haast schuldig als we zelf ons eerste gesprek met een meisje hebben in Saoedi-Arabië. “Wij zouden hiervoor gearresteerd kunnen worden, want we hebben geen wettelijke band” zegt Sarah (23), een gescheiden vrouw uit Jeddah. We zitten op het speelplein in het shoppingcentrum. Er is geen andere publieke ruimte waar we samen met elkaar kunnen spreken.

Het rijverbod

Saoedische vrouwen hebben vaak een mannelijke privéchauffeur, hoewel het verboden is voor een vrouw alleen te zijn met een man. “Wij zijn het gewoon geworden”, zegt Um Muhammed, een voormalige professor aan de universiteit van Jeddah. “Jasim is onze chauffeur. Hij komt uit Pakistan en werkt al meer dan 20 jaar bij ons. Hij is een lid van onze familie geworden”. Huda, haar dochter, protesteert: “Ik zit in mijn eerste jaar geneeskunde en heb echt een eigen auto nodig. Het is hier niet zoals in België. Met een fiets kom je hier niet ver. Niet alleen omdat de wegen ongeschikt zijn, maar ook omdat het onmogelijk is te fietsen in de hete zon. Het is meestal boven 45 graden”.

Het rijverbod geldt niet voor iedereen. Zo genieten de studenten van de King Abdullah University in Jeddah van een absolute vrijheid binnen de campus. “Meisjes rijden daar met auto’s en lopen zonder hoofddoek rond”, zegt Muhammed (27), derdejaarsstudent uit Jeddah. Maar de meeste studenten komen uit Japan, China, Europa en Amerika. Saoedi’s hebben een speciale toestemming nodig om de campus te kunnen betreden.

Ook binnen de zogenaamde compounds, kunstmatige dorpen waar enkel Europese en Amerikaanse werknemers wonen, gelden andere regels. Zij zijn niet gebonden aan de scheiding tussen man en vrouw, de abaya of het rijverbod. Sommige compounds hebben zelfs eigen bars.

Het verboden woord

Rami, vierdejaarsstudent psychologie, is boos als we over het wahabisme beginnen. Rami is coördinator van een jeugdbeweging die leesactiviteiten promoot. Bovendien geeft hij les in human development. “Ik zal je een verhaal vertellen, maar je moet beloven dat je het woord (wahabisme) nooit meer zal gebruiken”, zegt hij. Dat is moeilijk, maar onze aandacht heeft hij alvast. Hij vertelt dat er een groot verschil bestaat tussen de leer van Sheikh Abdul-Wahhab uit de 18e eeuw en de religieuze elite van nu. “Het wahabisme heeft een slechte reputatie, maar de Sheikh heeft hier absoluut niets mee te maken”, zegt Rami overtuigd. 

Voor Rami is Muhammad Ibn Abdul-Wahhab een toonbeeld van oprechte vroomheid. “Je kunt hem niet vergelijken met de huidige religieuze elite. Die weten niets meer over Abdul-Wahhab en denken ook niet na over hun daden”, benadrukt Rami. “Ze proberen een dogma toe te passen, een systeem dat ze pas na de dood van Abdul-Wahhab ontwikkelden. In zijn beroemde boek Kitab at-Tawhid (‘Boek over monotheïsme’) beschrijft Abdul-Wahhab hoe de mensen uit de 18e eeuw opnieuw ’onwetend’ waren geworden en het ware geloof hadden achtergelaten. Hij besloot om die ontoelaatbare situatie te bestrijden: samen met Al-Saud heeft hij de sterkste band tussen religie en politiek in de recente geschiedenis kunnen smeden”.

Rami zelf is geen wahabiet, als we het woord nog mogen gebruiken. Hij noemt zich Soefi, een doctrine die de wahabieten verbieden. Toch lijkt het alsof hij Abdul-Wahhab beter begrijpt dan de echte volgelingen. Rami’s hobby is astronomie. Hij vraagt naar onze geboortedatum. “10 November” “Ah! Schorpioen! Seks is zeer belangrijk voor jou!”, antwoordt hij lachend. Waarna hij zijn hand in zijn zak steekt en al-BeeBee verschijnt om ons gesprek te beëindigen. 

Majd Khalifeh

Dit artikel is onderdeel van het project “Tussen vrijheid en geluk”.
Dit project komt tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos. Info: www.fondspascaldecroos.be

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.