De krantenkoppen in Cairo op 18 september 2011

27 september. De Militaire Raad die het land bestuurt, kondigde aan dat politieke partijen zich op die dag kunnen registreren voor de verkiezingen. Die zullen plaatsvinden in 3 stadia eind november en begin december.

De krant kopt ‘Het leger morrelt aan de kieswetten’. Deze regels zijn fundamenteel omdat ze bepalen wie onder welke voorwaarden verkozen kan worden in het parlement. Wie in parlement geraakt, behoudt een greep op macht. Deze regels zijn dus een cruciaal onderwerp van manipulatie door wat mensen hier de ‘counter-revolutie’ heten. Een cartoon in de krant toont een gezin dat naar de achterkant van een televisietoestel kijkt, met het opschrift “laten we het nieuws over de counter-revolutie bekijken”.

Mensen zijn alert voor deze counter-revolutie die ergens achter de maskerade onzichtbaar sluipt in de hoge regio’s van de macht. De Egyptian Gazette schrijft dat het leger en de regering de kieswet eerst unilateraal hadden gewijzigd en pas na massaal protest een vergadering met politieke partijen hadden georganiseerd. De Minister van Informatie: “We zullen de resultaten van de vergadering in een wet gieten, want de politieke partijen vertegenwoordigen volk.” Is dat wel zo?

Het hoofd van de liberale al-Wafd partij zegt alvast dat er niks veranderd is tegenover Moebarak. Die schreef de verkiezingsregels ook al unilateraal uit.  

Een tweede datum is 24 september. Op die dag zal Tantawi, het hoofd van het leger, getuigen in de rechtszaak tegen Moebarak. Het gerecht zal videobeelden onderzoeken van snipers die vreedzame betogers doodschoten.

Een derde datum is 1 oktober. Dan start het nieuwe academiejaar en moeten de nieuwe decanen verkozen zijn. Ook via deze verkiezingen proberen de decanen die tot het oude regime behoren, hun greep op de universiteiten behouden. Ze weigeren op te stappen. Verschillende professoren vragen al maandenlang het ontslag van deze mensen. Ook hier waait het spook van de counter-revolutie. “We eisen een verandering van het leidinggevende kader en de directie van de Universiteit van Cairo. Na de val van Moebarak  begint die strijd pas. En we hebben nog niet veel bereikt” vertelde Madiha Doss, professor taal aan de universiteit van Cairo, me aantal maanden geleden in Brussel nog. Of dat in september 2011 nog steeds zo is, vraag ik haar hier opnieuw.

Niet enkel de academische wereld staat op zijn kop. Ook het lager onderwijs draait vierkant. Gisteren begon het nieuwe schooljaar en tot groot ongenoegen van de krantencommentatoren in de Egyptian Gazette staken leraars. Ze eisen een hoger loon en dat zou onverantwoord zijn net nu het onderwijssysteem opnieuw op gang moet komen. Gamal Eddin, de minister van Onderwijs, spreekt over de staking alsof het een kwaal is voor Egypte: “Stakingen zijn tegen de principes van opvoeding en de onderwijskundige waarden die belangrijk zouden moeten zijn voor leraars. Leraars die staken zullen gestraft worden, want stakingen veroorzaken chaos in de maatschappij.” Hij duwt de stakende leraars in het hoekje van de mensen die “niet loyaal” zijn, want leraars die niet staken zijn “loyaal aan Egypte”.

Ook dokters staken, om dezelfde reden, en om betere werkomstandigheden te vragen. De al Wafd partij heeft begrip voor de dokters. Ze verdienen 50 dollar per maand na jaren zware studie. En de beloofde hervormingen komen maar niet.

Is een dokter gelukkig als zijn inkomen niet in evenwicht is met de inspanningen van zijn job? Als hij weinig respect krijgt van patiënten door de slechte infrastructuur in de ziekenhuizen? Gaan dokters daarom sommige patiënten ook slecht behandelen? Kunnen leraars zich goed en gelukkig voelen in hun job als zij te weinig verdienen? Wat doet dit met hun motivatie en dus met de kwaliteit van het onderwijs aan miljoenen kinderen?

Het leger verbood stakingen, een inperking van het recht op vrije meningsuiting en vereniging, in de naam van stabiliteit en de opbouw van het land. “We moeten nu allemaal samen het land opbouwen en niet aan ons persoonlijk gewin denken” luidt het. Maar hoe bouw je een land op? Is het recht op staking niet fundamenteel om mensen een stem te geven en hen toe te laten op te komen voor hun rechten en zo hun land op te bouwen? 17 politieke partijen vinden hier niet dat je een land opbouwt door rechten en vrijheid nog verder in te perken, omdat het net deze inperkingen zijn die de revolutie bestreed. Zij vinden niet dat je het land kan opbouwen door aan de bevolking top-down noodmaatregelen op te leggen en het blinde, kritiekloze vertrouwen van de bevolking te vragen om publieke domeinen als lager onderwijs, universiteiten en de medische wereld te hervormen.

Deze partijen protesteren ook tegen de herinvoering van de noodwet. Motivering van het leger: het recente geweld aan de Israëlische ambassade. Het weekblad Al Ahram verdedigt de maatregel.

Van de krant naar het echte leven. We zetten voet op Egyptische grond. Bij aankomst op de luchthaven kopen we ons visum bij een reisagent van Thomas Cook. Hier koop je een visum zoals een brood bij de bakker. Majd wacht bijna 2 maanden op een visum voor Egypte, hier handelt de man achter de toonbank alles af op 2 seconden. “Je bent supersnel” lach ik de reisagent nog toe. “Yes! Welcome to Cairo!” lacht hij terug. Maar Xander en ik denken meteen aan Majd…

Wat verderop verwelkomen ook de Amerikaanse president Barack Obama en de Italiaanse premier Silvio Berlusconi ons: op twee grote banners staan quotes van hen. “We must educate our children to become like young Egyptian people” zou Obama gezegd hebben. “There is nothing new in Egypt, Egyptians are making history as usual” zou uit de mond van Berlusconi gekomen zijn. De Egyptische eer is snel gestreeld, maar doen deze westerse leiders daarom Egypte goed?  

De Egyptische autoriteiten weten in ieder geval goed hoe ze de revolutie naar hun hand moeten zetten. Een mooi staaltje revolution-marketing.

Pieter Stockmans

Dit project komt tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos. Info: www.fondspascaldecroos.be

Volg ons op en nodig ook je vrienden uit om mee te volgen!