De Syrische oppositie in België: verdeeld, maar samen op zoek naar vrijheid en geluk

Mulukhiyyeh met Aljazeera

In een Brusselse wijk word ik uitgenodigd voor een diner bij een Syrische familie. De sfeer is positief. Er staat Mulukhiyyeh aan tafel. Een soort groene soep die op spinazie lijkt. Het is één van mijn favoriete Syrische recepten. Ik word voorgesteld aan Bassem Hatahet, de zogenaamde “voorzitter van de Syrische gemeenschap in België”. Op de achtergrond verslaan presentatoren van Aljazeera de revoluties in de Arabische wereld.

Hatahet legt me uit hoe de oppositie in Brussel werkt sinds de Syrische revolutie begon op 15 maart. De eerste betoging in Brussel kwam pas twee weken later. Hatahet noemt “vreedzaamheid” het belangrijkste kenmerk van hun politieke beweging. “Wij zijn al meer dan veertig jaar politiek inactief. Het regime van Bashar Assad liet geen kans voor een politiek initiatief tegen de filosofie van de al-Ba’ath partij. Daarom moesten wij zo goed als van nul beginnen” zegt Hatahet.

In juni vond in Brussel “de Conferentie ter Ondersteuning van de Syrische Revolutie” plaats . Vanaf dat moment begon de oppositie zich beter te organiseren. Hatahet was één van de organisatoren van de conferentie omwille van zijn functie als voorzitter van de Syrische gemeenschap, maar ook omwille van zijn sterke connecties met de Syrische moslimbroeders.  

Vreedzaam, maar…

Hatahet benadrukt dat het regime ’op vreedzame wijze’ moet verdwijnen. “Gedurende 40 jaar heeft het Ba’ath regime het Syrische volk onderdrukt en hun mensenrechten geschonden. De situatie de voorbije decennia was erg, maar de manier waarop het regime de revolutie vandaag aanpakt, is ongezien” zegt Hatahet. Toch schuilt onder het woord “vreedzaam” een militair avontuur.

Hatahet weigert alle militaire interventies in Syrië, maar hij is een voorstaander van een zogenaamde “militaire dekking”. Zulke dekking bestaat volgens hem uit twee stappen. De eerste is een vliegverbod boven Syrië. De tweede een beschermingszone binnen de Syrische grenzen. Dat proces zou de bevolking gedeeltelijk beschermen en geeft kans aan de dissidente officieren om zich te versterken. Hoe die officieren dat zouden doen, zullen we in de volgende maanden zien.

Om zijn voorstel te promoten trekt Hatahet de volgende dagen op een lobbytour. Hij zal  verschillende Belgische en Europese politici ontmoeten en bereidt een internationale conferentie voor die in november plaats zou vinden. Deze conferentie zal politieke partijen, maar ook intellectuelen van verschillende instanties samenbrengen. 

Hatahet is overtuigd dat hij een grote steun geniet van de Syriërs in België en spreekt van een “paar onwetende Syriërs” die hem om persoonlijke redenen niet steunen. “Deze onwetenden zijn wel in de oppositie en betogen soms mee in Brussel, maar ze kozen om alleen te gaan werken. Wij respecteren hun mening. Alle pogingen zijn welkom zolang we een gemeenschappelijk doel nastreven. Als iedereen de val van het regime eist, zijn we één”.

Op café met de onwetenden

Ik was benieuwd om die onwetende mensen te ontmoeten. Zo kwam ik in contact met drie leden van de ’onwetende’ oppositiegroep in België, namelijk “het Syrische Comité in België ter ondersteuning van de Syrische revolutie”. In hartje Brussel zit ik op café met Rabea, Mohamed en Ghassan. Ze lijken me alles behalve onwetend. Ze vluchtten uit Syrië en kunnen al jaren niet meer terug. Rabea was tot een week geleden een radiopresentator bij Almanar, de enige Arabische radiozender in België. Mohamed heeft een kledingwinkel en Ghassan werkt als technicus in een ziekenhuis. Alle drie werken en leven in Brussel.  

Ik kom snel tot de essentie: de verdeeldheid van de oppositie. Hun antwoord is kort en bondig. “Persoonlijk belangenconflict” zeggen ze met één stem. Het probleem binnen de Syrische oppositie in België is twee maanden geleden ontstaan, toen Hatahet meer prestige en aandacht naar zich toe probeerde te trekken. Het comité begon zich vragen te stellen bij de verschillende activiteiten van Hatahet, maar kon vaak geen antwoord vinden. In juli besloten ze Hatahet uit het comité te zetten. Die beslissing staat online, met de handtekening van alle leden. “Ons probleem ligt bij de manier waarop hij te werk gaat. Hij heeft verschillende stappen ondernomen zonder overleg met de leden. Wij hebben hem dan maar uit het comité gezet. Hij begon nadien zelf te werken samen met andere Syriërs die hem voor “persoonlijke belangen wel volgen” zeggen ze. Hatahet richtte inmiddels zijn eigen groep op, maar die heeft nog geen officiële naam.

Ondanks het conflict met Hatahet wil het comité hem niet tegenhouden moest hij iets voor de revolutie organiseren: “Zolang dat zijn activiteiten de revolutie ondertsteunen, zullen we achter hem staan. De revolutie is belangrijker dan onze persoonlijke problemen.”.

Neutraal blijven of zwijgen over de revolutie

“Ik hou van Brussel”, zegt Rabea. “Als ik op reis ga, mis ik altijd de sfeer en de mensen hier. Ik zou me niet kunnen voorstellen ergens anders te wonen. Brussel omhelst je en dan kan je de stad niet meer loslaten”. Rabea werkte 4 jaar bij Almanar radio. Hij nam vorige week ontslag omwille van een verandering in de manier waarop de zender de revolutie verslaat.

“Ik had elke week duizenden fans die naar mijn programma “Marasi” luisterden. Het was nooit een probleem om tijdens het programma mijn steun aan onze broeders in Tunesië, Egypte, Libië en Syrië uit te spreken. Maar plots vroeg de hoofdredacteur me om alle steun aan de revolutie te stoppen. Hij vroeg me neutraal te blijven. Hoe kan je in een revolutie neutraal blijven? Vooral als het regime van Bashar Assad dagelijks onbewapende mensen vermoordt”. Rabea gelooft dat die plotse verandering in het beleid van Almanar te maken heeft met “corrupte afspraken”. Hij heeft nu zijn job en fans verlaten, maar heeft er absoluut geen spijt van.

Bij Ghassan was de situatie net omgekeerd. Hij kreeg alle hulp en samenwerking van zijn werkcollega’s om de betogingen voor te bereiden. “Ze helpen me zelfs foto’s en slogans af te drukken. Ze willen de Syrische mensen op alle mogelijke manieren helpen. Mijn Belgische collega’s waren zelfs enthousiaster dan veel Syriërs” zegt Ghassan.

Mohamed besloot zijn zaak tijdelijk stop te zetten om zich te concentreren op de Syrische revolutie. Zijn taak wordt moeilijker met de splitsing van de verschillende groepen. “Ik moet nu meer inspanningen doen om mensen bij betogingen te krijgen. Wij zien dat het aantal betogers aan het dalen is. Veel mensen beginnen de moed op te geven na het conflict tussen de twee groepen. Anderen besloten om van thuis uit te helpen zonder op straat te komen”.

“Wij willen vrijheid in Syrië, maar ik ben gelukkig in België”

We hadden het uiteraard ook over vrijheid en geluk. Hoe zou hun geluk en vrijheid op dit moment evalueren?. Rabea neemt als eerste het woord en antwoordt overtuigd dat hij nooit naar Syrië zal terugkeren, zelfs niet als de revolutie slaagt. “Ik kan hier niet meer weg. Ik woon hier al 12 jaar en ik ben het hier nu gewoon. Wij willen vrijheid in Syrië, maar ik ben hier gelukkig. België heeft me alles gegeven. Het is mijn tweede thuisland geworden. Zelfs als vrijheid in Syrië een feit wordt, zal ik geen afscheid kunnen nemen van België. Als Syriër zou ik tussen mijn familie en landgenoten ook wel gelukkig zijn, maar mijn relatie met België is veel sterker geworden. De vrijheid die wij in Syrië eisen, is voor de volgende generaties. Wij willen niet dat onze kinderen dezelfde politieke en menselijke onderdrukking meemaken als hun ouders” zegt hij.

Mohamed en Ghassan zijn akkoord, maar Ghassan is heviger: “De al-Ba’ath partij heeft in mij een haat voor Syrië gezaaid. Ik ben maanden lang politiek gevangene  geweest, zonder enig vorm van proces. Ik moest een miljoen pond betalen om uit de gevangenis te ontsnappen. Wat het Syrische regime ons heeft aangedaan, kan nooit vergeten of vergeven worden”.

Majd Khalifeh

Dit artikel is onderdeel van het project “Tussen vrijheid en geluk” 
Dit project komt tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos. Info:www.fondspascaldecroos.be 

Volg ons op en nodig ook je vrienden uit om mee te volgen!