Op reis als staatloze

Reizen als staatloze is geen koud kunstje. Ik ben een Europese staatloze van Palestijnse origine en geboren in Dubai. Ik kan zeker begrijpen dat dit ingewikkeld overkomt, niet enkel voor instellingen en diensten, maar ook voor de lezers van onze blog. Daarom een woordje uitleg. Ik ga immers als staatloze reizen in mijn eigen Arabische wereld, in verschillende landen waar ik ben opgegroeid, waar ik heb gewoond en gestudeerd, waar ik vrienden en familie heb,… Het land bij uitstek waar ik naartoe wil reizen, is Palestina,  mijn land van oorsprong.

Het staatlozenstatuut komt niet vaak voor en veel mensen hebben hierover nog nooit iets gehoord. Een staatloze is iemand zonder nationaliteit. Het lijkt eenvoudig, maar de situatie veroorzaakt vaak verwarring bij de verschillende instanties waar de staatlozen zichzelf moeten identificeren. Op de vraag “wat is je nationaliteit” kan een staatloze niets anders dan “staatloos” antwoorden. Het is niet zo dat de staatloze van “nergens” komt. Staatlozen hebben hun statuut verworven nadat alle landen waar zij verbleven, inclusief hun geboorteland, weigerden om hen de nationaliteit te schenken. Het kan ook dat een staatloze ooit een nationaliteit heeft gehad, maar dat die hem op een later moment ontnomen werd (bv. Koerdische ‘Maktoems’ in Syrië).

Een groot deel van de staatlozen in Europa zijn personen van Palestijnse origine. De Palestijnse vluchtelingen uit het Midden-Oosten worden in België als staatlozen erkend. Dit wel na een gerechtelijke procedure waarin zij moeten aantonen dat ze nooit een nationaliteit hebben verworven en dat zij het statuur van Palestijnse vluchteling hebben. Het zijn meestal mensen die nooit konden terugkeren naar het historische Palestina of huidige Israël. In de Arabische wereld blijven ze wel erkend als Palestijnen.

Het statuut van staatloze veroorzaakt uitzonderlijke situaties. Twee voorbeelden.

1)     Een Europese staatloze van Palestijnse afkomst en geboren in Dubai:

Staatlozen met een Palestijnse afkomst zijn in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) erkend als Palestijnen. Ze moeten wel een verblijfsvergunning hebben om er te kunnen blijven. Een onbeperkte verblijfsvergunning bestaat niet in de VAE. Indien je lang in het buitenland blijft, kan je je verblijfsvergunning verliezen. Hoewel deze persoon geboren is in de VAE bestaat de kans dat hij zijn geboorteland nooit meer kan zien. Een Belg kan in de luchthaven van Dubai een visum verwerven, terwijl een staatloze die in Dubai geboren is niet. Bovendien erkent de VAE geen reisdocumenten van staatlozen. Ikzelf bevind me in deze situatie.

2)     Een Europese staatloze van Koerdische afkomst geboren in Syrië:

De Syrische overheid nam in de jaren ’60 de Syrische nationaliteit af van duizenden staatloze Koerden geboren in Syrië. Daardoor worden ze niet meer erkend door de Syrische staat. Sommigen onder hen zijn gevlucht naar Europa. Een erkende staatloze Koerd moet dan een visum aanvragen om naar zijn geboorteland terug te keren.

Niet alle diensten en instellingen reageren op dezelfde manier als zij geconfronteerd worden met iemand die staatloos is. Zo is het statuut sneller herkenbaar bij openbare diensten zoals het gemeentehuis. Bij sommige onderwijsinstellingen zou een staatloze zich niet snel kunnen inschrijven. De instellingen zouden het er mee moeilijk hebben om de persoon rechtstreeks als buitenlander of als Belgische burger te beschouwen. Op het moment dat de staatloze een verblijfsvergunning krijgt, wordt de situatie eenvoudiger. De zogenaamde “B-kaart” toont dan duidelijk dat hij geen Belgisch staatsburger is en vermeldt het woord “vaderlandsloos” in het nationaliteitsvakje.

Staatlozen erkend in België kunnen gemakkelijk binnen de Schengenzone reizen. Ze hebben hiervoor geen visum nodig. Een staatloze heeft hiervoor wel een “grijs” reisdocument nodig dat hij van het Ministerie van Buitenlandse Zaken kan ontvangen.

Als een staatloze beslist om buiten de Schengenzone te reizen, heeft hij meestal een visum nodig. Dit is soms ook het geval voor Belgische burgers, maar de procedure verschilt. Terwijl een Belg het visum gewoon in de luchthaven van het land van de reisbestemming kan kopen, moet de staatloze de aanvraag bij de ambassade van dat land indienen. De procedure voor een visum varieert van land tot land. Het kan soms weken en zelfs maanden duren voor hij een visum krijgt. Ik wacht bijvoorbeeld nog steeds op mijn visum voor Egypte, terwijl mijn collega’s Pieter en Xander dat gewoon in de luchthaven van Cairo kunnen kopen. Zij boekten hun vlucht voor nu zondag 18 september en ik weet nog niet of ik mee kan…

Majd Khalifeh

Dit project komt tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos. Info:www.fondspascaldecroos.be

Volg ons op en nodig ook je vrienden uit om mee te volgen!

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.