Van revolutie naar transitie

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik – op de aartsbisschop van Bobo Dioulasso, Paul Ouedraogo, na – geen enkele van de namen op de shortlist van de transitiekandidaten kende, en ik merk bij veel mensen om me heen hetzelfde.

Niettemin spreekt het parcours van Josephine Ouedraogo tot de verbeelding, en het feit dat ze zo dicht stond bij Thomas Sankara schept vertrouwen, ook bij de vele mensen die nog nooit van haar hadden gehoord.

Zij is degene die tijdens de revolutie van Sankara het zo uitzonderlijke genderbeleid vorm gaf en zij is het brein achter de feestelijke viering van internationale vrouwendag (8 maart) elk jaar in Burkina Faso.

Ze geloofde en gelooft nog altijd rotsvast in de maakbaarheid van de wereld en het potentieel van haar land om onafhankelijk van buitenlandse hulp en inmenging aan ontwikkeling te werken. Het is jammer dat niet zij de transitie gaat leiden, maar mogelijk ligt er meer en duurzamer voor haar in het verschiet…

Michel Kafando

Omdat hij het land vertegenwoordigde bij de VN onder Compaore zien sommigen hem als ‘een man van Blaise’.

Uiteindelijk kreeg Michel Kafando de eer én de immense opdracht om Burkina Faso door dit overgangsjaar te loodsen. Hoewel hij met unanimiteit is gekozen en hoewel de meeste mensen de man hun vertrouwen geven en hem het beste toewensen, is er ook terughoudendheid en hier en daar ronduit ontgoocheling.

Kafando is gepokt en gemazeld in de diplomatieke wereld en heeft met zijn 72 jaar niet alleen de hele geschiedenis van Burkina Faso, maar ook een flink deel van de geschiedenis van het voormalige Opper-Volta meegemaakt.

Omdat hij Burkina Faso vertegenwoordigde bij de VN onder Compaore zien sommigen hem als ‘een man van Blaise’. Net als toen luitenant-kolonel Isaac Zida (lange tijd de nummer twee van de presidentiële garde van Compaore) de macht in handen kreeg, gaan de harde woorden over hoe ‘de revolutie van het volk is verkocht aan de medestanders van het oude regime’ de ronde. Nochtans heeft Zida met verve het tegendeel bewezen. Zijn speech bij de ondertekening van het transitiecharter zondag laat weinig twijfel bestaan over het warme hart dat hij de revolutie toe draagt en over zijn dromen voor een nieuwe toekomst.

Un avant et un après 30 octobre

Tot het moment van die speech en de oneliner daarin die nu al een hit is geworden (‘Ainsi, dans l’histoire de notre cher pays, il y aura désormais un avant et un après 30 octobre 2014.’) leken zelfs veel Burkinabè niet te geloven dat alles zo rimpelloos en evenwichtig is verlopen als het is gelopen. Een deel van de internationale gemeenschap houdt het al helemaal niet voor mogelijk. BBC bleef ook gisteren hardnekkig over de staatsgreep van Zida spreken.

Hoewel op het terrein elke nieuwe stap er één was in de goede richting, bleef de twijfel over of Zida de macht wel zou overdragen gestaag verder knagen. Vandaag kan niemand echter nog om zijn oprechtheid heen – en de luitenant-kolonel die mensentaal spreekt, kreeg een instant heldenstatus.

Niet meer en niet minder

Wat Kafando betreft, is het belangrijkste wellicht om hem te zien als niet meer - én niet minder - dan wat hij is: een transitiepresident, voor de duur van één jaar, met een welomschreven taak, en zich terdege bewust van de argusogen waarmee hij wordt gevolgd.  Hij is geen democratisch verkozen president, hij is de – door een evenwichtig comité aangestelde - burgerpresident waar het volk om heeft gevraagd en hij moet op minder dan een jaar tijd de Burkinabè versie van democratische verkiezingen mogelijk maken.  Dat hij goed in de markt ligt bij de internationale diplomatieke gemeenschap is zeker mooi meegenomen. Het zal de weg naar het vertrouwen dat Burkina Faso verdient ongetwijfeld een beetje effenen.

Een bevrijdende groeischeut

De verwachtingen van de Burkinabè zijn enorm en de kans dat die niet meteen en niet meteen op alle vlakken worden ingelost, is reëel. De kans dat mensen opnieuw op straat komen is dat eveneens. En misschien is dat allemaal zo slecht nog niet. In zijn enthousiasme meteen na de revolutie verkondigde Zida dat vanaf nu elke grote beslissing voor het land op de Place de la Révolution zou worden genomen.  De ernst waarmee dat voorstel werd onthaald, wijst op hoe de betrokkenheid en het bewustzijn van de Burkinabè een bevrijdende groeischeut hebben gekregen. Luitenant-kolonel Zida heeft gelijk: niets in Burkina Faso zal ooit nog hetzelfde zijn na 30 oktober 2014!