Tião van de vuilnisbelt tot de Oscars en terug

Tião Santos is de zoon van een werkloze zatlap en kleinzoon van een bekende vakbondsman. Hij heeft een moeder die zoals veel vrouwen in Brazilië alleen voor haar kinderen moest zorgen. Zijn moeder vindt na het wegvallen van haar man werk in een lixão (vuilnisbelt) als sorteerster in Jardim Gramacho.

Op dat moment zijn al een deel van de arbeiders op de vuilnisbelt formeel ingeschreven als werknemer van de stad. Maar de moeder van Tião vindt niet de mogelijkheid om dit ook te doen dus blijft ze informeel aan de slag. Ze verdient net voldoende om haar gezin te kunnen voeden, maar hoe duurder het leven wordt hoe meer kinderen ze moet inschakelen op de vuilnisbelt.

Het werk is gevaarlijk, er is geen beleid voor preventie van ongelukken en er worden soms lijken gedumpt op het stort.

Tião komt echter per toeval te weten dat zijn moeder daar werkt en besluit als kind onmiddellijk om zijn moeder te helpen op de vuilnisbelt. 

Het werk is gevaarlijk, er is geen beleid voor preventie van ongelukken en er worden soms lijken gedumpt op het stort. Toch is de ‘survival of the fittest’ zodanig georganiseerd dat iedereen kan leven van zijn werk.

Tião is echter ambitieus, hij gelooft dat samenwerking tussen de informele arbeiders op de vuilnisbelt kan leiden tot vooruitgang voor iedereen. Hij richt hiervoor een soort vakbond op. Zoals geen ander weet hij dat je in Brazilië moet kunnen ‘virar’, je draaien en keren om te kunnen overleven.

Wereldster

Zo gaat zijn leven verder tot hij op een dag ontdekt werd door een grote fotograaf. Hierdoor zou zijn leven helemaal veranderen, hij werd bekend over heel de wereld voor zijn vakbond die de ‘untouchables’ waren van Brazilië. De fotograaf haalde geld op met de foto’s voor de vakbond. Daarna kwam er een aanbod voor een documentaire, gekend als ‘Waste Land’.

Zijn succes bracht hem tot de Oscars en de documentaire won de publieksprijs voor beste buitenlandse documentaire op het Sundance Festival. Maar Tião, die nooit had leren ‘não’ zeggen, kwam steeds meer in contact met foute mensen die van hem profiteerden.

Het leven na de bekendheid

Daarna kreeg hij een kans om bij Viva Rio (waar ook ik eerder werkte) te gaan werken als ervaringsdeskundige, hij zou een programma ontwikkelen om beter te recycleren in Rio. Deze kans verloor hij echter omdat hij tezelfdertijd voor de vakbond werkte.

Daarna werd hij op sleeptouw genomen door multinationals die hem als playboy voor het commercialiseren van het sociaal en ecologisch verzet gebruikten. Hij verloor zijn geld aan de fiscus omdat hij officieel nog in de informele economie zat. Door dit schandaal en andere gebeurtenissen verloor hij alles en ging hij opnieuw op de vuilnisbelt werken.

Bron: Tião do lixão ate o oscar - Tião Santos. Willemjan is fotograaf, bekijk zijn werk op www.willemjanvandenplasphotography.com.