Deeleconomie op z'n scherpst: het verhaal van Peerby

In een penthouse aan de Herengracht in Amsterdam huist Peerby. De penthouse maakt deel uit van een groot pand waar start-ups en innoverende jonge bedrijfjes kantoor houden. Een antieke lift, middendoor een prachtige marmeren wenteltrap, klimt naar boven. Overal in het pand staan de deuren wijd open, het wemelt er van de jonge ondernemers, een gonzende drukte.

Helemaal boven in het gebouw, hoog boven de drukte, zetelt Daan Weddepohl, oprichter van het deelplatform Peerby. Peerby spreek je uit als peer-bie. Het is een mix van peer to peer en nearby. Maar dan zonder de “buy”. Vijf jaar geleden startte hij het bedrijf op. Vandaag kijken mensen uit de deeleconomie van over de hele wereld zijn richting uit.

Je kan het verhaal van de opstart en groei van Peerby een toevallige samenloop van de juiste omstandigheden noemen, het bezinksel van veel invloeden. Peerby is een goede mix van abstract denken - het denken van een codeerkrak -, met een grote dosis maatschappelijk engagement en een precies gevoel voor timing, risico’s en hulp van de juiste mensen.

De kracht van simpele regels

Daan: ‘Toen ik een tiener was, programmeerde ik heel de tijd. Ik hield ervan modellen in elkaar te steken, waarin de verschillende onderdelen een effect hadden op elkaar. Wanneer die effecten zich dan vermenigvuldigden, was ik gefascineerd. Ik codeerde mijn eigen Big Bang, of bootste een sterrenstelsel na. De complexiteit die ontstaat als gevolg een aantal simpele regels, hield me bezig. Maar ik zag ook hoe een online spel de echte wereld kon beïnvloeden.’

‘Ik ondervond dat het naderhand wel goed ging met mij, zonder al die spullen en plekken waaraan ik gehecht was.’

‘Op mijn zeventiende werd ik van school geplukt om aan de slag te gaan als IT’er. Ik werkte op verschillende plekken, in binnen- en buitenland, bij banken en grote bedrijven. In die periode richtte ik ook een eigen softwarebedrijf op, dat ik in 2007 weer verkocht.’

Daan: ‘En toen, in 2009, brandde mijn huis in Nijmegen af. Net op het moment dat mijn relatie was opgehouden en ik gestopt was met werken bij mijn toenmalige baan. De dingen waar ik aan gehecht was, vielen allemaal samen weg. Na een tijd echter, realiseerde ik me meer en meer dat ik best verder kon zonder die dingen,’ vertelt Daan.

‘Het leek me opeens een nieuwe kans, een nieuwe start. Ik ondervond dat het naderhand wel goed ging met mij, zonder al die spullen en plekken waaraan ik gehecht was. Door te accepteren dat ik met weinig verder kon, begon ik alles wat extra kwam - een huis, een baan - als een mooie bonus te zien.’

‘Weet je,’ vervolgt Daan, ‘er is zo veel in de wereld - we leven in een wereld van overvloed. Iedereen zorgt zelf voor de spullen die hij vaak nodig heeft, maar ook voor de spullen die hij minder vaak gebruikt. Het leek me een kans om die overvloed aan dingen te onderzoeken. Ik wilde kijken of ik dingen met elkaar kon verbinden.’

Het concept

Daan: ‘In 2011 kwam ik op een eerste idee, dat niet meteen een groot succes zou blijken. Ik wilde een chatplatform opstarten dat buurtbewoners met elkaar in contact bracht. Buren, die elkaar in de praktijk eigenlijk weinig tegenkwamen, zouden samen naar onderwerpen kunnen zoeken om met elkaar de delen. Ik legde het project voor aan anderen, maar die beoordeelden het project als te vrijblijvend, dus het kwam in de vuilnisbak terecht.’

Het duurde niet lang of Daan kwam met een nieuw idee. Dat kwam er onder invloed van Rachel Botsmans ideeën over collaborative consumption - ze spreekt over systemen die mensen in staat stellen om zelf dingen of diensten aan te bieden of te verkrijgen, via direct contact met andere consumenten.

Het was de start van Peerby. Het nieuwe project zou een online platform worden waarin mensen dingen van elkaar konden lenen. Een gratis leenplatform. ‘We startten met twee freelancers en mezelf in de lente van 2011,’ vertelt Daan. ‘Een half jaar later waren we opgepikt door het meedogenloze Founder Institute in Silicon Valley, een “incubator” die jonge ondernemers klaarstoomt om de wereld te veroveren.’

Daan: ‘Dat programma was een afvalrace, en we hebben het gehaald. Het was een fantastische eerste zet. Op het einde van die tijd bij het Founder Institute wisten we beter dan ooit wat Peerby moest worden, en hoe we dat gingen aanpakken: ‘Mijn bedrijf, Peerby, ontwikkelt een app en een website die stedelingen tussen de 20 en de 35 helpt om veilig en snel spullen te huren van mensen in de buurt met een kabouter die actief op zoek gaat naar aanbod door aan te bellen bij je buren’, werd onze pitch-zin.

Startbudget

‘Terug in Nederland ontvingen we een subsidie van zo’n 30.000 euro, een goed startkapitaal. Zelf stopte ik ook nog 25.000 euro in de opstart,” vertelt Daan. ‘En we namen deel aan het Rockstart Accelerator-programma. In 2012 haakten de twee freelancers af waarmee ik tot dan toe had samengewerkt, en werd Eelke Boezeman de technisch co-founder. Mijn taken verschoven toen richting strategie, marketing, sociale media en fondsenwerven’, vertelt Daan. ‘Gaandeweg kwamen er meer en meer medewerkers bij - van één communicatiemedewerker naar een heel team van softwareontwikkelaars en marketeers.’

‘Bij Peerby werken we - zet je schrap - volgens de lean agile-methode in crossfunctionele squads. Dat betekent dat we per doelstelling teams samenstellen die kort op de bal kunnen spelen en flexibel zijn. Binnen een squad komen mensen met een verschillende achtergrond samen. De squads krijgen veel autonomie. Het is een snelle manier om te experimenteren, om te onderzoeken welke van onze wilde ideeën het waard zijn om te ontwikkelen,’ vertelt Daan.

Peerby bouwde eerst een community uit in Amsterdam. Daan: ‘Wijk voor wijk breidden we uit, naarmate er genoeg mensen bereid waren om zich in te schrijven op onze deeldienst. Inschrijven en deelnemen was sowieso gratis. Het nieuws van Peerby liep als een lopend vuurtje en al snel was de dienst in heel Nederland beschikbaar.’

‘We dachten altijd dat we een visje in een grote zee van de deeleconomie waren. Maar toen we in 2013 opgepikt werden door TechStars - de Ivy League van de acceleratoren - kwamen we ook in contact met onze grote voorbeelden - zoals Neighborrow in New York. Bleek dat die platforms helemaal niet zo goed draaiden als we dachten. Uit verschillende hoeken werden we gevraagd om ons verhaal aan de rest van de wereld te vertellen.’

‘Daarop hebben we ons misschien wat verslikt in het enthousiasme. We wilden Peerby zo snel het kon uitbreiden naar andere regio’s, de oceaan over. Maar een werkende marktplaats vraagt om een goede omkadering, meer hosting, meer personeel. En dat hadden we eigenlijk niet. Het was veel te vroeg om al op zo’n grote schaal te denken.’

‘Rond die periode ontmoette ik Ludo en Lieven, oprichters van Wijdelen. We zetten een samenwerking op, waardoor het platform ook in België verscheen. Tot nu is het Belgische luik een aparte organisatie gebleven, die onder Wijdelen/Peerby handelt. Met uitzondering van het IT-gedeelte en de merknaam, gebeurt alles eigenlijk gescheiden.’

Het hoeft geen liefdadigheid te zijn

‘Peerby deed het erg goed. Maar lenen is bijzonder, het voelt vaak als een gunst,’ voegt Daan toe. ‘Iets ontlenen kost in principe niets. Uit een bevraging van onze community merkten we wel dat de leners vaak eens extra naar de winkel gingen om een fles wijn als bedankje te kopen - of onzeker waren over wat ze in de plaats moesten geven. De tevredenheidsfactor was vaak groter bij mensen die iets uitleenden, dan mensen die zelf iets leenden. We merkten ook veel meer activiteit aan de deel-kant dan aan de leen-kant.’

‘Vorig jaar startten we met Peerby Go, een dienst waarbij mensen betalen om spullen van hun buren te lenen. Het product wordt dan bij je thuis geleverd en weer opgehaald. Het blijkt een groot succes,’ vertelt Daan, ‘want we tackelen daarmee de onzekerheid die met uitlenen verbonden was. Mensen betalen graag voor het gemak en de zekerheid,’ legt hij uit. ‘Uit dezelfde bevraging bleek ook dat de gebruikers van ons platform graag wat meer zekerheid zouden hebben over de kwaliteit, en het halen en brengen. Dat zit allemaal in dit nieuw project.’

Uitschakelen van overdaad

‘Tot nu toe rendeerde ons platform eigenlijk niet. We haalden de afgelopen jaren heel wat prijzen binnen. Het bizarre hoogtepunt was misschien wel in 2012 toen we de Clinton Global Initiative-prijs kregen - die werd gepresenteerd door Matt Damon en Bill Clinton sprak ons toe in een videoboodschap. Met het prijzengeld hebben we tot nu toe mensen in dienst kunnen nemen en verder timmeren aan de weg om van Peerby een rendabel bedrijf te maken,’ vertelt Daan.

‘Wij willen niet per sé enkel een liefdadigheidsorganisatie zijn, die spulletjes van mensen aan elkaar uitleent. Wij zijn meer geïnteresseerd in het uitschakelen van de overdaad.’

‘Niet zo lang geleden dachten we dat ons verdienmodel verscholen lag in het aanbieden van verzekeringen voor spullen die via ons werden geleend,’ legt hij uit. ‘Maar ook die piste had niet het succes waar we op gehoopt hadden. Gezien onze grote gebruikersaantallen was een andere optie om met advertenties te werken. Maar het leek absurd om op een leenplatform reclame te hosten die aanzet tot spullen kopen. Op alle vlakken denken we dat Peerby Go een goede zet is.’

‘Collaborative consumption lijkt me ook een betere benaming dan deeleconomie,’ stelt Daan. ‘Wij willen niet per sé enkel een liefdadigheidsorganisatie zijn, die spulletjes van mensen aan elkaar uitleent. Wij zijn meer geïnteresseerd in het uitschakelen van de overdaad. We willen het makkelijk maken voor mensen om overcapaciteit te benutten.’

‘Ik zie mezelf niet als een activist,’ geeft Daan toe. ‘Ik ben dan ook nergens echt tégen. Ik ben er ook van overtuigd dat er maar een kleine groep mensen aan comfort wil inboeten voor het milieu. Mensen zijn boven alles toch gemaksbeestjes. Ik wil net meegaan in dat typisch menselijk gedrag. Ik wil gebruik maken van de krachten die er zijn binnen de economie, om het zo gemakkelijk mogelijk te maken voor mensen om te consumeren met een kleine impact op het milieu.’

‘Laatst las ik het boek De verborgen impact van Babette Porcelijn. Daarin wordt duidelijk dat, als we alle impact die we op onze omgeving uitoefenen op elkaar zouden stapelen, de voetafdruk van onze spullen - hun productie, transport en opslag inbegrepen - véél hoger ligt dan bij bijvoorbeeld het consumeren van vlees, of het vliegtuig nemen.’

De ambities van Peerby zijn steil. Binnenkort zetten ze in op de Amerikaanse markt. ‘We richten ons vooral op steden,’ legt Daan uit, ‘want met een grote bevolkingsdichtheid werkt ons concept het beste. Los Angeles en New York zijn eerst aan de beurt. In maart haalden we via crowdsourcing meer dan 2 miljoen Euro op om die internationale markt te bestormen. De wereld mag zich schrap zetten,’ grinnikt hij. 

Dit artikel van Isabelle Vanhoutte verscheen eerder op haar website Kleine Revolutie.