‘De eerste dag van de Russische invasie zijn duizenden Oekraïense Hongaren gevlucht naar Hongarije. Het was een nachtmerrie.’ En dat is het nog steeds, want de oorlog maakt deze historische minderheid in Oekraïne tot speelbal van Kiev én Boedapest.

Oekraïners zijn ongevraagd in een oorlog beland, en die beïnvloedt de Oekraïense samenleving ook op onzichtbare, perverse manieren. Want oorlog brengt een oorlogscultuur met zich mee: de vijand moet ontmenselijkt worden, kritiek snel de kop ingeduwd en hooligans zien carrièrekansen in het leger.

Sinds de Russische invasie in Oekraïne gaan Duitsers, Tsjechen en Slovaken in naam van de vrede regelmatig de straat op. Maar deze protesten blijken eerder pro-Russisch en anti-mainstream dan voor vrede.

Voor een nieuwe stedelijke en jongere generatie Kirgiziërs betekende de oorlog in Oekraïne een kantelpunt. Zij stellen nu de historische wortels van Rusland in Kirgizië openlijk in vraag. ‘Alles wordt dekolonisatie.’

Ontmoetingen in doorrookte cafés, helse busritten en journalistieke dilemma’s: het leven van een oorlogsverslaggever gaat niet altijd over rozen. Kijk mee achter de schermen van de oorlog in Oekraïne. ‘Over onze veiligheid wordt eigenlijk niet gesproken.’

Vorige week vond de Oekraïense politie een massagraf in de heroverde Oost-Oekraïense stad Izjoem. Dit is het verhaal van de familie Astafjev, die hemel en aarde verzette om hun oude vader uit de hel weg te halen. En van Roemenië, dat tienduizenden vluchtelingen op weg helpt naar een nieuw leven.

België beloofde een vlotte ontvangst van mensen op de vlucht uit Oekraïne, maar in Brussel verloopt het erg stroef. ‘Deze mensen hebben bombardementen overleefd en worden nu terug aan hun lot overgelaten.’ MO* sprak met enkele Oekraïners in de rij voor registratie. 

Begin februari, nog voor Rusland Oekraïne binnenviel, trok Robbe Vandegehuchte voor MO* naar de Zee van Azov in het zuidoosten van Oekraïne. Daar trok Rusland de afgelopen jaren de controle steeds meer naar zich toe. ‘De Russen geven geen bal om internationale wetten.’

De corrupte burgemeester-bouwbedrijfsleider van een van de WK-steden wilde het WK voetbal aangrijpen om honderd historische houten huizen te slopen. Het stadsbestuur was jarenlang betrokken bij maffiapraktijken, maar voor bescherming tegen plundering en brand is geen geld. Gewone inwoners van de stad namen het heft in handen. ‘Russische leide ...

Een rechtbank in Moskou veroordeelde de Russische oppositieleider Aleksej Navalny op 2 februari 2021 tot drie jaar gevangenisstraf. Tienduizenden jongeren trokken mee de straat op tegen zijn veroordeling. MO*journalist Pieter Stockmans sprak in 2017 al met jongeren van deze 'Poetin-generatie'.

Talloze Russische mensenrechtenorganisaties zijn het slachtoffer van de informatieoorlog tussen Rusland en het Westen. MO* zocht hen op.

Politiek theater in Rusland: je bent een blogger met een toetsenbord en je wil president worden. De macht is een ondoordringbaar fort, de oppositie hopeloos verdeeld. Maar geen berg lijkt te hoog voor Aleksej Navalny. MO* onderzocht zijn opmars en wat die betekent voor het Rusland van morgen.