Nu de Turkse regering zwaar onder druk staat om een strenger terugkeerbeleid uit te bouwen, komt ook Europa in nauwe schoentjes te zitten. Want kan je terugkeercentra financieren met het risico op mensenrechtenschendingen? 

Naar schatting 300 Afghanen migreerden vorige zomer, na de val van de Taliban, naar Oekraïne. Velen van hen zijn nu voor de tweede keer in een half jaar tijd gevlucht. Waar moeten deze mensen naartoe? MO* sprak met twee Oekraïense Afghanen die veilig Antwerpen konden bereiken.

Het is niet voor iedereen even gemakkelijk om Oekraïne te ontvluchten. Mensen met een andere huidskleur worden onderweg uitgescholden, bestolen en fysiek aangevallen. Bovendien worden ze aan de grenzen anders behandeld dan witte vluchtelingen.

Een week duurt de oorlog in Oekraïne nu al. MO*journalist Pieter Stockmans kon spreken met Oekraïners die hij eerder ontmoette tijdens zijn reportages over het land. Ze verblijven nu in schuilkelders. Ze zijn geterroriseerd en vol ongeloof, maar vastberaden om hun werk verder te zetten.

Geen spijtbetuiging of excuus kan het leed in Oost-Congo verzachten. In conflictgebieden ligt het aantal mentale problemen drie keer hoger dan het wereldwijde gemiddelde. Niet alleen het geweld, maar ook posttraumatische stress doodt. ‘Een wonde aan het hart’, zo noemt men een oorlogstrauma.

Afghaanse intellectuelen, en zeker de hoogopgeleide vrouwen, zien geen andere keuze meer dan vluchten. Een bericht uit de Los Angeles Times van eind augustus zegt het allemaal: ‘De ene werkte als journalist voor een internationaal persagentschap, de andere voor een ontwikkelings-ngo en een derde was kunstenaar. Geen van de drie wilde weg uit Afghan ...

In Israël zorgt een zaak van 61 Ethiopische Joden voor ophef. Ze wilden migreren naar het beloofde land, maar zouden daar uiteindelijk toch niet voor in aanmerking komen. Mogen ze blijven? En is dat dan om humanitaire redenen, of om het aantal Joden in de Israëlische bevolking te vergroten? 

Sinds Bosnië een flessenhals werd op de Balkanroute rolt het land van de ene crisis in de andere. De IOM (International Organisation for Migration) beheert er met Europees geld een aantal opvangkampen, maar in Bosnië klinkt er snoeiharde kritiek op haar aanpak.

Een vluchteling die in ons land asiel aanvraagt, moet in staat zijn om een goed onderbouwd, doorleefd en logisch vluchtverhaal te vertellen. Maar niet iedereen kan dat. Trauma’s en taboes hakken in op het vertelvermogen van slachtoffers van foltering of mishandeling. En dat kan gevolgen hebben.

Mensen met een vluchtverleden en personen zonder wettig verblijf lopen meer en groter risico op gendergerelateerd geweld, zeker vrouwen. ‘Maar net voor die groep is de bestaande hulpverlening vaak ontoegankelijk’, concluderen zowel de organisatie GAMS als Dokters van de Wereld.

Staatssecretaris Sammy Mahdi zet zichzelf in een spreidstand. Enerzijds roept hij op voor gedwongen terugkeer naar Afghanistan, ongeacht de zeer precaire veiligheidssituatie. Anderzijds is van gedwongen terugkeer vanuit België in de praktijk nauwelijks sprake. 

Naar schatting 14.000 migranten kwamen dit jaar al in Italië aan via de Middellandse Zee. Ze verkiezen die gevaarlijke overtocht boven vastzitten in de beruchte detentiecentra in Libië. Intussen staan Italië, Turkije, Frankrijk en Rusland elkaar te verdringen om zakendeals af te sluiten in Libië.