Chinatown in Angola

Probeert u zich het volgende voor te stellen

U bent bankbediende in Angola. U woont net als zes miljoen andere Angolezen in ’s werelds duurste hoofdstad, Luanda. U bent dertig jaar oud, hebt in het buitenland gestudeerd en hebt al een tijd vast werk in Luanda. Uw verloofde Xenia komt uit de provincie Benguela.

Met uw maandsalaris van 2000 dollar, vindt u geen betaalbare gezinswoning

Helaas niet de schoonheidskoninginnen die ze daar aan de lopende band afleveren, maar toch een pracht van een vrouw. U bent bij de 24 procent gelukkige Luandezen die niet in een slum of musseque wonen. Helaas kan u aan Xenia geen thuis geven. Met uw maandsalaris van 2000 dollar vindt u geen betaalbare gezinswoning in het stadscentrum en u heeft ook geen zin om vanuit een buitenwijk elke dag twee uur in de file naar het werk te pendelen. Dus logeren jullie in het centrum, Hotel Mama.

Uw ouderlijk huis heeft echter geen stromend water, is bedreigd door uitzetting (zonder compensatie) en bij overmaat van ramp valt de elektriciteit om de haverklap uit. Niet echt een droomplek om een kind ter wereld te brengen, want dat is wat Xenia en u willen.

Dan komt het verlossende nieuws. De Nova Cidade do Kilamba, een gloednieuwe stad op dertig kilometer van het centrum, is niet langer een verre droom.

Bij de oplevering was het eerste luik van de door Chinezen gebouwde stad nog slechts toegankelijk voor overheidsambtenaren die minstens 125.000 dollar konden neertellen voor een appartement. Gelukkig voor u bleef dit prestigeproject van president Dos Santos, die tijdens zijn kiescampagne beloofd had om tegen 2012 één miljoen nieuwe woningen te bouwen, leeg staan.

In een poging zijn blazoen op te poetsen, ook al met oog op de verkiezingen in 2012, had Dos Santos, het langst regerende staatshoofd sinds Kadhafi er het bijltje bij neerlegde, gesommeerd dat de prijzen moeten zakken.

Het Angola-model

Een opluchting voor u en een schijntje voor de president. Sowieso is het hele bouwproject in handen van de presidentiële kliek. Het wordt gerund door SONIP (Sonangol Imobiliaria e Propriedade), een tak van het oliebedrijf Sonangol, en is gefinancierd door olie die Angola op overschot heeft en die door China terugbetaald wordt met infrastructuurwerken– het fameuze ‘Angola-model’.

Kilamba, ter waarde van 3,5 miljard dollar, is het grootste overzeese project van het Chinese staatsbedrijf CITIC. Voor de president is het een pilootproject, op vele vlakken. Met een eigen “burgemeester”, eigen regels en een belasting die enkel moet dienen voor de nieuwe stad, experimenteert Angola zo met een eerste voorzichtige stap naar decentralisering.

Grootste overzeese project van het Chinese staatsbedrijf CITIC

Dat kan u als middenklasser weinig deren, tenzij u de corruptie omtrent deze miljardendeal wil aanklagen, maar in ieder geval kan u sinds begin 2013 ook een aanvraag indienen voor Kilamba. Indien u in het bezit bent van een Angolees paspoort en een bankuittreksel met uw laatste salaris, kan u sinds februari 2013 een appartementje kopen voor Xenia en uzelf.

Pastelkleurige luciferdoosjes

Akkoord, die pastelkleurige luciferdoosjes zien er eentonig uit en eigenlijk niet zo verschillend van de sociale ambtenarenwoningen die uw ex-socialistische regering met hulp van Cubanen ooit liet bouwen. Maar op zijn minst krijgt u voor slechts 70.000 dollar een proper éénkamerappartement, met stromend water, elektriciteit en een dubbel slot op de deur. En dit allemaal tegen een aanbetaling van “slechts” 6000 dollar: een prikje vergeleken met de binnenstad.

Neemt u dat anderhalf uurtje rijden naar uw bankkantoor erbij, of blijft u liever logeren bij de mama? U kan het appartement ook beschouwen als weekendverblijf en dan heeft u gelijk een veilige belegging van uw middenstandsloon. Want in de stad kan u toch geen deftige eigendomstitel verwerven. Daarvoor zijn uw middelen en politieke invloed ontoereikend.

Doet u het of doet u het niet?

Als u zich in dit profiel herkent, dan bent u misschien wel dé typische bewoner van La Nova Cidade do Kilamba. Zo lijkt het toch, als we de eerste wetenschappelijke artikels over dit hagelnieuwe project er op naslaan. Een schare jonge onderzoekers – Ricardo Cardoso, Chloé Buire en Claudia Gastrow om er maar enkele te noemen – heeft zich onder meer op de nieuwe satellietsteden in Angola toegelegd en is verdeeld over de zin en onzin (lees op vrijdag 6 juni het artikel De Afrikaanse baksteenboom gewikt en gewogen).

Facebook = Shamebook

Nu al is zeker dat veel bewoners vooral blij zijn eindelijk een veilige en vaste stek gevonden te hebben. In Facebook-groepen zoals Moradores do Kilamba klagen ze zelfs hun buren aan die zich onbehoorlijk gedragen.

‘Hoofddoel van deze groep is het aanklagen van ongepaste acties/gedragingen,’ leest de identikit van de openbare groep Moradores do Kilamba, ‘die erop gericht zijn de orde van deze Centralidad te verstoren of te veranderen. Wij willen dat Kilamba een ansichtkaart van Luanda blijft, en dat kan enkel als we samenwerken.’

Middenklassers maken

Als er voorafgaand aan de bouw van Kilamba City misschien geen echte middenklasse bestond in Luanda, is die zichzelf toch aardig aan het uitvinden, meent Chloé Buire, geograaf aan de Durham Universiteit – wat misschien ook de bedoeling was van dergelijke satellietsteden.

‘Dit project draagt de stempel van sociale huisvesting en dat klopt ook ergens. Je vindt er geen superrijken, maar ook geen armen. Wat de bewoners verenigt is hun misprijzen voor de musseque. Kilamba met zijn rechte straten en blokkendozen vertegenwoordigt hun ideaal van de cidade, orde en discipline. Het is afwachten hoe deze stad gaat evolueren.’