3.000 vriesdoden tot dusver, maar regering blijft onverschillig

Nu de temperatuur vijf graden onder het vriespunt duikt, sterven elke nacht tientallen mensen in de straten van New Delhi als gevolg van een dodelijke combinatie van onderkoeling en ondervoeding. De erg strenge winter van vorig jaar leverde een officiële body count op van 3.040. 2001 was goed voor 2.670 nachtelijke sterfgevallen op straat en in 2000 werden 2.200 doden geteld. Die cijfers zijn afkomstig van de politie.

Volgens Indu Prakash Singh, coördinator van Action Aid India, zijn er deze winter al 2.977 niet opgeëiste lichamen gevonden. En dat zelfs vóór de koudste periode van het jaar (rond kerstmis en nieuwjaar) zich inzette. De winters in het noorden van India zijn niet zo koud als in gematigde klimaten hogerop. Maar de Indiërs, die in de zomer temperaturen tot veertig graden kennen, zijn niet voorbereid op vriestemperaturen. Huizen hebben geen verwarming en wie geen dak boven zijn hoofd heeft, is volledig overgeleverd aan de buitentemperatuur, die schommelt tussen minima van min vijf en maxima van plus vijftien.

Action Aid voert een campagne om de overheid te dwingen om meer daklozen onderdak te geven in de winter. In New Delhi is er nu nachtelijke opvang voor ongeveer 2.500 mensen, maar dat is ruim onvoldoende om de naar schatting 100.000 mensen die noodgedwongen op straat leven. Bovendien is de ontoereikende infrastructuur niet toegankelijk genoeg, zegt Harsh Mander, de directeur van Action Aid India. Mensen moeten een eurocent betalen om er binnen te gaan, en zelfs dat is voor veel daklozen een afknapper. Omdat er geen aparte opvang is voor mannen, weigeren veel vrouwen en kinderen de nacht door te brengen uit vrees om seksueel misbruikt te worden.

Action Aid wil dat scholen, religieuze instellingen, en overheidsgebouwen hun deuren openen om daklozen op te vangen tijdens de koude nachten. Deze plaatsen zijn ‘s nachts gesloten maar zouden makkelijk grote aantallen mensen kunnen herbergen, zegt Mander.

Er vallen gewoon te veel doden om onverschillig te blijven, zegt de bekende actrice Nandita Das. Zij heeft haar bekende gezicht uitgeleend aan Action Aid om de publieke opinie te mobiliseren. Het gaat eigenlijk niet om geld, zegt ze. Naar schatting is er 16 miljoen euro nodig om 50.000 mensen ‘s nachts uit de kou te halen. Het gaat om politieke wil en de houding van het grote publiek. Action Aid heeft bij het hooggerechtshof in New Delhi een klacht ingediend tegen de deelstaat om de regering te dwingen haar verantwoordelijkheid op te nemen.

Veel ambtenaren en politici zijn van oordeel dat de uitbreiding van de nachtelijke accommodatie nog meer havelozen van het verarmde platteland naar de hoofdstad zal lokken. De beleidsmakers vrezen ook dat een uitbreiding van de openbare gebouwen een stort zou maken. Die vrees is ongegrond, zegt Amod Kanth, een politiecommissaris die vrijwilligerswerk verricht voor Prayas, een organisatie die zich inzet voor straatkinderen. Vorig jaar waren er enkele scholen die hun poorten ‘s nacht openstelden voor de daklozen. Wel, telkens bleek dat de nachtelijke bewoners de gebouwen kraaknetjes achterlieten. Uit dankbaarheid. Kanth vindt dat ook bedrijven en betrokken burgers hun vastgoed moeten openzetten om de nood te lenigen.