80.000 moskeeën, één preek

Minister Mahmoud Hamdi Zaqzouq wil naar eigen zeggen bijdragen tot de inhoudelijke ontwikkeling van de preken en het imago van moslims in binnen- en buitenland verbeteren. Dissidente imams worden mogelijk de laan uitgestuurd en vervangen door meer gezagstrouwe figuren. De nieuwkomers moeten een indoctrinatiecursus van de overheid volgen, een examen afleggen en groen licht krijgen van de veiligheidsdiensten.

Deze campagne is het resultaat van de Amerikaanse druk om de islam vleugellam te maken, zegt Abdel Monem Abul Fotouh, lid van de bestuursraad van het de Moslimbroeders. De leden van deze niet-gewelddadige organisatie zijn overwegend afkomstig uit de middenklasse en worden al vijftien jaar vervolgd en opgesloten door agenten van Moebarak. De regering roept op tot economische vrijheid en liberalisering, maar tegelijk legt ze de vrijheid van meningsuiting en de godsdienstvrijheid aan banden, aldus Fotouh.

De Egyptische president Hosni Moebarak regeert het land met ijzeren hand sinds de moord op zijn voorganger Anwar Sadat in 1981. De president wordt steeds herkozen met stemmenpercentages van 95 procent, een beetje in de stijl van Saddam Hoessein. De campagne tegen moslimfundamentalisten is sinds 11 september 2001 in een hogere versnelling geschakeld. De aandacht gaat daarbij steeds meer uit naar de moskeeën, omdat dat de enige plaatsen zijn waar nog kritische meningen te horen zijn.

Duizenden moskeeën en godsdienstscholen zijn onder toezicht geplaatst van de veiligheidsdiensten. De rector en de decanen van de prestigieuze universiteit van al-Azhar zijn vertrouwelingen van de regering die eerst grondig gescreend werden door de inlichtingendienst. De media staan onder controle van de staat en hebben het aandeel religieuze programma’s teruggeschroefd tot vijf procent. De shows gaan meer over lifestyle dan politiek, zoals tips voor de vastenmaand en hoe organiseer ik een bedevaart naar Mekka.

Sommige critici waarschuwen dat de beperking van de godsdienstvrijheid een omgekeerd effect zal hebben. Wanneer de preken worden gestandaardiseerd, zoeken steeds meer mensen hun heil bij niet-officiële groeperingen. Het beste wapen tegen extremisme is een heropleving van de economie, zo luidt het. Niet de moskee maakt van jonge mannen terroristen, maar armoede en de onderdrukking door het overheidsapparaat.