Actiegroepen leggen clandestien gebruik van prikpil bloot

De studie die de niet-gouvernementele organisatie SAMA vorige week heeft
uitgebracht, vormt de voorlopig laatste episode in het nu al twintig jaar
aanslepende getouwtrek tussen mensenrechtengroepen en het Indische
ministerie van Gezondheidszorg, dat sterk onder druk staat van
transnationale farmaceuticabedrijven om de geneesmiddelen Net En en Depo
Provera te gebruiken zonder voldoende tests of garanties. Na aanhoudende
campagnes van SAMA en andere vrouwengroepen kondigde het ministerie in
januari aan dat het de plannen voor de invoering van injecteerbare middelen
in het nationale bevolkingsprogramma zou laten varen. Maar het voegde er aan
toe dat deze wel zijn toegestaan in de privé-sector om vrouwen een ruimere
keuze te bieden.

Omdat de injecteerbare middelen vrij beschikbaar zijn en de gezondheidszorg
steeds meer geprivatiseerd raakt, wordt de prikpil toch toegediend zonder de
verplichte begeleiding en zonder remedie voor de nevenwerkingen. Bovendien
hebben onderzoekers van SAMA onder leiding van dokter N.B. Sarojini ontdekt
dat de middelen ook zijn verspreid via staatshospitalen als onderdeel van
het bevolkingsprogramma - ondanks officiële regeringsverklaringen en
richtlijnen van het Opperste Gerechtshof. De studie van SAMA behandelt 52
vrouwen die tussen oktober 1999 en juni 2000 in een staatshospitaal in New
Delhi zijn geïnjecteerd met Depo Provera, een product van Upjohn/Pharmacia.
Het hospitaal was het enige dat bereid was mee te werken en namen ter
beschikking te stellen.

Ondanks de beperkte steekproef vonden de onderzoekers de studie toch zinvol
omdat ze gegevens uit de eerste hand oplevert over de ervaringen van
Indische vrouwen met Depo Provera. De resultaten bevestigen de vrees van de
gezondheidswerkers. 42 vrouwen hadden nooit iets vernomen over de
vermoedelijke bijwerkingen, zoals wijzigingen in de menstruele cyclus of
zelfs het volledig stilvallen ervan. 31 vrouwen hadden helemaal geen andere
keuze gehad. Zeven anderen konden ook kiezen voor permanente sterilisatie -
wat ze natuurlijk verwierpen - en tien kregen ook een spiraaltje aangeboden,
wat ze minder aantrekkelijk vonden. 26 vrouwen werden vooraf helemaal niet
onderzocht, hoewel de Wereldgezondheidsorganisatie expliciet verplicht dat
vrouwen medisch moeten worden getest en indien mogelijk onderzocht en dat
zij degelijk advies moeten krijgen door geschoold personeel voor ze
contraceptiva ingespoten krijgen. Zelfs de bijsluiter van Upjohn/Pharmacia
stelt duidelijk dat er voor de behandeling een onderzoek moet gebeuren, met
specifieke aandacht voor de borsten en de organen in het bekken en dat ook
een uitstrijkje nodig is. In werkelijkheid werd bij geen enkele vrouw een
borstonderzoek uitgevoerd of een uitstrijkje genomen.

De SAMA-studie toont ook aan dat verschillende van de vrouwen antecedenten
hadden van diabetes of hartkwalen of last hadden van migraine, geelzucht,
hevige bloedingen, abnormale zwangerschappen of hypertensie, maar dat
daarmee helemaal geen rekening was gehouden. 48 van de vrouwen waren om
verschillende redenen gestopt met Depo Provera, vooral omwille van de
bijwerkingen of omdat het middel niet langer gratis of goedkoop verkrijgbaar
was in het ziekenhuis. De studie werpt de vraag op hoe het mogelijk is dat
staatsziekenhuizen Depo Provera konden aanbieden hoewel het Opperste
Gerechtshof nadrukkelijk het gebruik van de prikpil als onderdeel van het
nationale bevolkingsprogramma heeft verboden. De regering heeft voorlopig
nog niet gereageerd. Onze bevindingen illustreren heel duidelijk dat het
Indische systeem van gezondheidszorg niet de minimale voorzieningen kan
bieden voor het invoeren van injecteerbare anticonceptiva zoals Depa
Provera, zegt dokter Sarojini.

Het baart SAMA en andere vrouwenrechtengroepen vooral zorgen dat de
injecteerbare middelen worden ingevoerd in het kader van steeds dwingender
beleidslijnen die de bedoeling hebben de bevolkingsgroei in India aan banden
te leggen. Voorbeelden daarvan zijn de sociale verzekering voor arme
echtparen met minder dan twee kinderen of de beloningen voor wie zich laat
steriliseren na de geboorte van een tweede kind. In zes Indische deelstaten
mogen paren met meer dan twee kinderen niet opkomen bij verkiezingen voor
lokale besturen. In West-Maharashtra ligt nu ook het voorstel op tafel om
het recht op gesubsidieerd voedsel, extra onderwijsvoorzieningen en
uitkeringen in te trekken vanaf het derde kind. In Rajasthan kunnen ouders
met meer dan twee kinderen geen baan in de overheid krijgen en wanneer ze al
in overheidsdienst werken komen ze niet in aanmerking voor alle promoties.