Activiste terug in Westelijke Sahara na vier weken hongerstaking

“Dit is een triomf voor het internationale recht, de mensenrechten, de internationale justitie en de zaak van de Sahrawi”, zei de fel verzwakte Haidar bij haar vertrek uit het ziekenhuis in Lanzarote, waar ze woensdag was opgenomen.

De 42-jarige Haidar, die voor de onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara ijvert en wel eens de Gandhi van de Sahrawi wordt genoemd, kon gisteren iets voor 22.30 uur naar huis vertrekken. Aan boord vond het vliegtuig bevond zich ook een medische equipe.

Aminatou Haidar had ruim een maand alle voedsel geweigerd omdat de Marokkaanse regering haar niet naar huis had laten terugkeren bij haar terugkeer, via Lanzarote, uit de Verenigde Staten. Op de luchthaven van El Aaiún had Marokko haar paspoort ingetrokken en had het de activiste teruggestuurd naar Lanzarote. Op haar formulier had ze haar nationaliteit niet ingevuld en als woonplaats “Westelijke Sahara” en niet “Marokko” opgegeven.

Haidar ging in hongerstaking op de luchthaven van Lanzarote. Naarmate de protestactie vorderde, verstrakte ook het standpunt van de Marokkaanse regering.

Frankrijk en VS

Volgens het Spaanse ministerie van Buitenlandse Zaken werd een akkoord bereikt met Marokko dankzij de “medewerking” van Frankrijk en de Verenigde Staten.

Dinsdag had het Spaanse parlement een tekst goedgekeurd waardoor ook de Spaanse koning Juan Carlos persoonlijk kon bemiddelen in de zaak. In de tekst was niet het voorstel van de linkse minderheidspartijen opgenomen om het bijzondere statuut dat Marokko bij de Europese Unie heeft, te schorsen. Donderdag schrapte het Europese Parlement, op verzoek van de socialistische fractieleider, het debat over de eis om Haidar naar huis te laten terugkeren.

Volgens het Polisario-front, de onafhankelijkheidsbeweging van de Westelijke Sahara, had de socialistische regering in Madrid Marokko niet onder druk durven zetten. Ook Inés Miranda, de advocate van Haidar, wijst Spanje met de vinger. Haar cliënte “werd verplicht Spanje binnen te gaan ook al ging dit in tegen de bestaande wetgeving”. Wie als buitenlander niet over een paspoort beschikt, kan Spanje normaal niet binnenkomen, zegt ze.

Zes kilogram afgevallen

Haidar was door de hongerstaking 6 kilogram afgevallen, ongeveer een tiende van haar normale gewicht. Dokters hadden gewaarschuwd dat haar toestand in enkele dagen snel kon verslechteren.

Haidar had in 2005 al eens een hongerstaking gehouden, eveneens 32 dagen lang. Ze bevond zich toen in de Marokkaanse gevangenis en protesteerde tegen de folteringen die ze naar eigen zeggen moest ondergaan.

De Westelijke Sahara, een vroegere Spaanse kolonie, maakt deel uit van Marokko. Marokko annexeerde het gebied nadat Spanje zich er in 1975 terugtrok. De gevechten zijn in 1991 opgehouden maar het Polisario-front eist nog steeds de onafhankelijkheid. Marokko wil enkel “autonomie” toestaan.