ACV-voorzitter Cortebeeck: ‘Soms denk ik dat China kiest voor ons sociaal model’

Een van de resultaten van de Arbeidsconferentie was het zogenaamde Globale Jobspact dat een antwoord op de crisis formuleert vanwege werkgevers, werknemers en regeringen die samen de tripartite IAO vormen.  Het pact is een opsommig van tien bladzijden over wat alle betrokken instanties moeten doen om goed betaalde banen te scheppen. Er is veel aandacht voor arbeidsnormen, sociale dialoog en sociale bescherming. ‘De vraag is inderdaad wat daar nu mee gaat gebeuren’, erkent Cortebeeck die al jaren een vooraanstaande rol speelt in de IAO en tevens ondervoorzitter is van het Internationaal Vakverbond (IVV), de internationale koepel van vakbonden met meer dan 160 miljoen leden. ‘De benadering is interessant en we hebben serieus moeten trekken aan de werkgevers maar er is bijvoorbeeld nog geen mecanisme om op te volgen of landen de aanbevelingen ook toepassen. Zeker is dat dit document door de IAO zal voorgelegd werden aan de G20 van leidende landen als die in september opnieuw bijeenkomt om verder de financieel-economische crisis aan te pakken.’
Eén lezing van de crisis is dat een herhaling ervan best kan worden voorkomen door de economische groei voortaan te baseren op reële inkomensgroei van werkende mensen in plaats van op schuldengroei van vooral Amerikaanse burgers, regeringen en bedrijven. Die reële inkomensgroei kan er het best komen via de waardig werk-agenda van de IAO die middels arbeidsnormen, werkschepping, sociale bescherming en sociale dialoog, de arbeidende mens een beter inkomen kan geven, vooral in de opkomende landen. Is dat een visie die tegenwoordig meer steun geniet? Cortebeeck: ‘Dat is moeilijk om te zeggen. Enerzijds zijn er inderdaad signalen in die richting. Anderzijds zie je even goed dat heel wat mensen vinden dat er misschien wel regels moeten komen voor de financiële sector maar dat er inzake arbeid juist zo weinig mogelijk regels moeten zijn: flexibiliteit troef.’
Cortebeeck is wel formeel dat het meest positieve teken eigenlijk komt van een aantal van de grote groeilanden zoals Brazilië en China: ‘Die landen streven echt naar een betere verdeling van de rijkdom en een betere bescherming van de werknemer als oplossing van de crisis. In die zin kan je zeggen dat juist de groeiers in het Zuiden het meest afstand nemen van de neoliberale recepten. Soms denk ik dat China echt gaat kiezen voor het Rijnlandmodel.’

IAO-normen

Luc Cortebeeck is woordvoerder van de werknemersgroep binnen de zogenaamde commissie van de normen, die elk jaar de ergste overtredingen van de IAO-arbeidsnormen bespreekt in een openbare vergadering waar geen blad voor de mond wordt genomen. We overlopen enkele van de 25 gevallen die dit jaar aan bod kwamen.
‘Opvallend was voor mij dat in Turkije zoveel vakbondsmensen werden opgepakt de voorbije maanden. Ik was altijd voorstander van de Turkse toetreding tot de Europese Unie maar als dat zo doorgaat, begin ik daar toch aan te twijfelen. De vrijheid van vereniging is er niet verworven en het sociaal beleid ziet er niet goed uit. We hadden eerder al heel wat aanbevelingen gemaakt, maar daar is dus niets mee gebeurd. Over enkele maanden zal ik mee een missie leiden naar Turkije om de problemen van dichterbij te bestuderen.’
Chili zag zijn private pensioenstelsel door de financiële crisis instorten. Nochtans is dit een land dat ook van de Belgische vertegenwoordigers in het IMF zelfs pluimen kreeg voor zijn geheel geprivatiseerde pensioenstelsel. ‘Tja, op een bepaald moment sprong iedereen mee op die trein. Zelfs de IAO verklaarde zijn conventie over de noodzaak van publieke pensioenstelsels voorbijgestreefd. Als ACV hebben we daar een steek laten vallen, want we hebben dat mee ondersteund, vanuit de redenering dat het er toch niet toe doet of een pensioenstelsel nu openbaar is of privaat. We moeten ons daar dringend over bezinnen en zien of de huidige conventies over sociale zekerheid eigenlijk nog wel aangepast zijn aan wat deze crisis ons heeft geleerd.’
Vrijheid van vereniging is wellicht de belangrijkste IAO-norm want een cruciale motor van sociale vooruitgang. Luc Cortebeeck ziet er niet meteen grote vooruitgang. ‘Dat blijft in vele landen een nevralgiek punt. Ok, Colombië gaat er prat dat het aantal vermoorde vakbondsleiders terug is gelopen van 40 naar 20 maar dat blijft voor ons onaanvaardbaar. Er is Pakistan, Turkije, Guatemala, de Filippijnen… In China zie ik wel dat de vakbond zich in toenemende mate onafhankelijker opstelt tegenover de regering. Ze uiten openlijk kritiek op het werkgelegenheidsbeleid van de regering.’
België werd positief vermeld voor zijn nieuwe wetten van 2007 over discriminatie op het werk, vooral dan name de discriminatie tussen mannen en vrouwen. Cortebeeck: ‘Veel minder goed doet ons land het als het gaat om de behandeling van de mensen zonder papieren. Mensen zonder papieren zijn meestal werknemers die nu door het uitblijven van duidelijkheid, noodgedwongen in het zwart blijven werken, zonder sociale bescherming. Italië werd om dezelfde redenen wel formeel aangeklaagd, niet omdat ze het slechter doen dan wij, maar omdat zij de IAO-conventie ter zake hebben geratificeerd en België niet.’ Wat meteen ook de relativiteit van de IAO-macht in de verf zet.