Afghaanse vrouwen blijven slachtoffer van geweld

Gul Zarina is moeder van drie, en ze wil scheiden omdat haar man haar mishandelt. Ze doet haar verhaal zittend voor het departement Vrouwenzaken in Ghazni, de hoofdstad van de gelijknamige provincie.

Mijn schoonvader sloot me gedurende drie dagen op in een donkere kamer zonder eten of drinken toen ik ervoor koos van mijn man te scheiden. Ze geven me de scheiding niet omdat ze vrezen dat ik een stuk land zou kunnen eisen, zegt ze. Volgens Zarina heeft haar schoonvader haar zelf tijdens de afgelopen vier jaar al drie keer gedwongen om te scheiden, om telkens met een andere van zijn zoons te huwen. Ik kom nu naar het departement voor hulp, zegt ze.

De provinciefunctionarissen zeggen dat ze gemiddeld drie hulpaanvragen per dag binnen krijgen. “We proberen ruzies tussen vrouwen en hun echtgenoten op een vriendelijke manier op te lossen”, zegt departementshoofd Shukria Wali.

De speciale rapporteur van de VN-commissie voor Geweld tegen Vrouwen, Yakin Erturk, zei afgelopen zomer tijdens een bezoek aan Kabul al dat het geweld tegen vrouwen dramatisch intens en alomtegenwoordig blijft in Afghanistan, zowel in het openbare leven als in het gezin. Er is nu actie nodig om vrouwen te beschermen en levens te redden, als de overheid geloofwaardig en legitiem wil zijn.

Ze zei dat functionarissen meisjes en vrouwen die het geweld ontsnappen niet mogen laten terugkeren naar hun families tenzij hun veiligheid werkelijk verzekerd kan worden. Ze riep de internationale gemeenschap op om donorgeld te linken aan steun aan mensenrechten en bescherming van vrouwen.

Voor de Afghaanse vrouwen begin een periode van uitzonderlijke repressie toen de fundamentalistische Taliban in 1998 de macht overnam in het land. Meisjes ouder dan acht jaar mochten niet langer naar school en vrouwen mochten niet meer werken.

Maar ook nu worden maatschappelijke codes, opgeroepen in de naam van traditie en religie, als rechtvaardiging gebruikt om vrouwen hun fundamentele rechten te weigeren, zegt de mensenrechtengroep Amnesty International in zijn jaarrapport over Afghanistan.

Er zijn meldingen dat het aantal gedwongen huwelijken toeneemt. Sommige vrouwen hebben zelfmoord gepleegd om eraan te ontsnappen, sommige door zichzelf in brand te steken. Vrouwelijke zelfverbranding komt meer voor dan ooit in onze provincie, zegt Shukria Wali. Zo was er half januari nog een 18-jarig meisje uit Omri, een van de districten van de provincie, dat zichzelf met kerosine de dood injoeg. De overheid kende de exacte redenen niet, maar het hoofd van de misdaadafdeling vermoedt dat geweld en familietwist erachter zaten.

Deze meisjes steken zichzelf in brand omdat ze geen andere keuze zien om te ontsnappen aan een leven vol geweld, niet alleen van hun echtgenoten of vaders, maar soms zelfs van hun schoonmoeders, verrassend genoeg, zei de VN-rapporteur vorig jaar.

In november 2005 stierf in de westelijke stad Herat de 25-jarige dichteres Nadia Anjuman, welbekend in literaire kringen in Afghanistan en buurland Iran, nadat ze door haar echtgenoot ernstig werd mishandeld. De provinciale politiechef Nisar Ahmad Paikar bevestigt dat haar man gearresteerd is op verdenking van moord.

Maar Amnesty zegt dat de overheid klachten over geweld op vrouwen niet systematisch onderzoekt. Slechts weinig klachten monden uit in een vervolging. De internationale mensenrechtenorganisatie riep de Afghaanse autoriteiten in haar rapport van 2005 op om wettelijke bescherming te bieden en het gerechtelijk systeem te hervormen. (ADR/MM)