Afghanistan: Obama’s oorlog

Barack Obama kondigde in maart een nieuwe Amerikaanse strategie voor Afghanistan en Pakistan aan. Die moet vermijden dat Afghanistan opnieuw een thuishaven wordt voor terroristen die de rest van de wereld bedreigen. In die richting evolueert de regio nu al, waarschuwde de Amerikaanse president.

Militaire macht en ontwikkelingshulp

Obama rekent in de eerste plaats op militaire macht. Hij had eerder al aangekondigd dat hij 17.000 extra soldaten naar Afghanistan zou sturen, ter versterking van de 38.000 Amerikanen en de 30.000 manschappen uit andere Navo-landen die er nu al gelegerd zijn. Daarnaast moeten nog eens 4.000 Amerikaanse militairen Afghaanse legereenheden en de politiemacht helpen opleiden.

De Amerikaanse regering zal ook honderden landbouwexperts, ingenieurs en juristen naar Afghanistan sturen om de ontwikkeling van Afghanistan vooruit te helpen en de corruptie te bestrijden.

Ook in Pakistan, waar Al-Qaida nog altijd een veilig onderkomen vindt, wil Obama meer doen. Hij zal het Amerikaanse parlement proberen te doen instemmen met de verdrievoudiging van de hulp aan Pakistan, tot 1,5 miljard dollar per jaar. Met dat geld zullen “scholen, wegen en ziekenhuizen” worden gebouwd, wat de wankele regering moet verstevigen.

Meer omstreden is de overweging van Obama en zijn veiligheidsadviseurs om de aanvallen met ombemande vliegtuigen tegen kopstukken van Al-Qaida uit te breiden van de grensgebieden naar streken die dieper in Pakistan liggen. Critici vrezen dat de islamistische strijders nog verder Pakistan zullen binnentrekken en dat de Pakistaanse bevolking zich nog sterker tegen de Amerikaanse inmenging zou keren.

Obama legde anderzijds wel de nadruk op het voornemen om steun te verwerven voor zijn plannen in Afghanistan en Pakistan, en ook om rond de problemen in de regio meer samen te werken met landen als Rusland, China, India en zelfs Iran.

De nieuwe strategie klinkt doordachter dan de aanpak van de vorige Amerikaanse regering, maar toch  komt er veel kritiek. Obama zou in de eerste plaats naar Pakistan moeten kijken, klinkt het, en de oorlog in Afghanistan dreigt het Pakistaanse regime verder te ondermijnen. Veel experts wijzen er ook op dat
Afghanistan en Irak niet te vergelijken zijn. De troepenversterking en de samenwerking met plaatselijke machthebbers die in Irak vruchten afwierp, kan in Afghanistan foutlopen.

Geen gestook tegen As van het Kwaad

Obama probeert er wel alles aan te doen om de inzet van Amerikaanse troepen elders te beperken. In Irak, waar de VS nu nog 140.000 soldaten hebben, zouden tegen 2011 alle troepen weg moeten zijn. De meeste manschappen kunnen al tegen eind 2010 inpakken, maar dan zouden er toch nog altijd 35.000 tot 50.000 soldaten overblijven om het Iraakse leger bij te staan. De Amerikaanse president zegt dat Irak nood heeft aan politieke oplossingen en dat de beslissingen over de toekomst van het land door de Irakezen zelf moeten worden genomen.

De Amerikaanse regering probeert verder de spanningen met Iran te verminderen. De VS nemen nu deel aan gesprekken met Rusland, China, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië over het Iraanse atoomprogramma, iets wat de vorige Amerikaanse regering niet wilde doen. Obama heeft ook een “nieuwe start” in de relatie met Iran aangeboden, en de dreiging met militaire acties van de vorige Amerikaanse regering voorlopig opgeborgen. De reacties uit Iran waren voorlopig negatief.

Noord-Korea, het derde land in de As van het Kwaad van de regering-Bush, bezorgt Obama ook kopbrekens. De test van een ballistische raket door Noord-Korea begin april schept niet bepaald een goed klimaat voor een verbetering van de relaties. De zespartijengesprekken over het kernwapenprogramma van Noord-Korea liggen stil. President Obama heeft een speciale gezant voor Noord-Korea benoemd die moet proberen de onderhandelingen weer vlot te trekken, maar zelfs als dat lukt, lijkt een oplossing van het probleem dat Noord-Korea voor de VS stelt nog ver weg.

* IPS maakt sinds 23 april dagelijks een balans op van 100 dagen Obama.