Afgrendeling grens VS-Mexico is even onaanvaardbaar als muur rond Palestijnse gebieden

Mexico stemde op 15 oktober in de VN-Veiligheidsraad voor een resolutie waarin Israël werd opgeroepen een einde te maken aan de bouw van de muur die de Palestijnse gebieden afgrendelt van Israël. De Mexicaanse migrantenbeweging vindt dat hun regering de lijn nu maar moet doortrekken en verzet aantekenen tegen de manier waarop de VS hun grens met Mexico helemaal ondoordringbaar proberen te maken.

De VS voeren momenteel onder meer werken uit aan een grenssectie van 25 kilometer in de buurt van San Diego en het Mexicaanse Tijuana. Sind de jaren 90 moet een muur uit metalen panelen daar illegale migranten verhinderen de oversteek naar de VS te maken. De metalen muur wordt nu nog versterkt en beter beveiligd.

Andere delen van de ellenlange grens tussen de VS en Mexico zijn afgezet met hekken voorzien van bewegingsmelders en camera’s. Patrouilles doorkruisen constant het woestijnachtige grensgebied op zoek naar migranten die de eerste verdedigingslinie toch hebben doorbroken. Het toezicht op de grens werd verscherpt na de aanslagen van 11 september 2001, maar de VS geven toe dat de nieuwste werken toch weer vooral tot doel hebben om migranten zonder papieren buiten te houden.

In Mexico wordt de Amerikaanse aanpak van het migrantenprobleem als een belediging ervaren. Jorge Bustamente, lid van de Comisión de Cooperación Ecológica Fronteriza - een instelling die in 1993 door Mexico en de VS werd opgezet om projecten rond milieu en ontwikkeling in het grensgebied te bevorderen - stelt dat de Mexicaanse regering van Washington net hetzelfde moet vragen als van Israël: de werken moeten worden stopgezet. Gematigde Mexicanen vinden dat de Amerikaanse plannen voor een nog betere bewaking van de grens ten minste besproken moeten worden in bilateraal overleg - zoals dat voorzien is in de samenwerkingsakkoorden die beide landen hebben lopen.

Maar de Mexicaanse regering loopt op eieren: Mexico is economisch zwaar afhankelijk van de VS en de regering hoopt ook spoedig een algemeen akkoord te kunnen sluiten met de VS over het migrantenvraagstuk. De Mexicaanse president, Vicente Fox, probeert de noorderburen al sinds zijn ambtsaanvaarding eind 2000 ervan te overtuigen de meer dan 4 miljoen Mexicanen zonder papieren in de VS een verblijfsvergunning te geven. Door het verzet dat Mexico aantekende tegen de invasie in Irak bekoelde de relatie tussen de twee buurlanden een tijdlang, maar Fox en Bush hebben afgesproken elkaar begin november te ontmoeten om de onderhandelingen over de migrantenproblematiek te hervatten. Sceptici stellen echter dat de kans op succes klein is: de Amerikaanse bevolking en het Congres reageren eerder afwijzend.

Doordat de grens op de bekendste plaatsen stilaan hermetisch is afgegrendeld, nemen migranten steeds grotere risico’s om toch in de VS te raken. Ze verbergen zich in vrachtwagens of goederentreinen of proberen gevaarlijke routes door de woestijn uit. Volgens de Mexicaanse regering kwamen in 2000 zeker 499 mensen om het leven bij dergelijke pogingen. Het cijfer daalde in 2001 tot 329, maar steeg vorig jaar weer tot 342.

De migratie tussen Mexico en de VS wordt niet alleen in leven gehouden door harde economische noodzaak. Er leven ook al zoveel Mexicanen in de VS dat gezinshereniging en huwelijken voor een belangrijke bijkomende stroom zorgen. Er leven al ongeveer 25 miljoen Mexicanen in de VS; meer dan acht miljoen wonen in Californië.