Afrika wordt aantrekkelijker voor investeerders

Het Zuid-Afrikaanse Instituut voor Internationale Zaken bracht afgelopen week experts uit India en Afrika bijeen in Johannesburg, om te praten over het versterken van de Zuid-Zuidsamenwerking. De meeste experts waren het erover eens dat er economische kansen in overvloed zijn.

Oti Ikomi, hoofd zakelijke producten van de Ecobank Group, ziet kansen doordat de politieke risico’s en conflicten in Afrika ten zuiden van de Sahara zijn afgenomen. Ecobank is een regionale bank die kantoren heeft in West-, Centraal-, Oost- en Zuidelijk Afrika.

“Daarnaast is het bruto binnenlands product op het continent gegroeid tot 1,76 procent van het wereldwijde totaal. Dat is nog steeds erg weinig, maar het is een substantiële toename. De gemiddelde inflatie daalde van 13,6 procent in 2008 tot 8 procent in 2010.” De buitenlandse directe investeringen groeiden echter niet mee, constateert hij.

Gebrek aan goed personeel

Niet alleen de politieke situatie is verbeterd in Afrika, de bureaucratie heeft ook een minder ontwrichtende werking op het zakenleven, oordeelt Ikomi. In het algemeen zijn de economische omstandigheden verbeterd. “Het kost nu twee dagen, en drie stappen, om in Rwanda een bedrijf op te zetten.”

De Afrikaanse middenklasse groeit snel, zegt hij, en dat betekent dat er meer geld wordt uitgegeven aan goederen, waardoor er nieuwe kansen ontstaan voor investeerders.

Het continent kent echter ook problemen, zoals het gebrek aan goed personeel en economische vaardigheden. Nauwere samenwerking tussen Afrikaanse landen en India en China “zou veel aan die situatie kunnen verbeteren”, gelooft Ikomi. Maar die samenwerking moet dan wel leiden tot een win-winsituatie voor alle partijen.

Stephen Gelb van de Universiteit van Johannesburg, zegt dat de statistieken laten zien dat de handel van Zuid-Afrika met China en India gestaag groeit. Uit cijfers van de Zuid-Afrikaanse Centrale Bank blijkt dat de handel tussen Zuid-Afrika en India 12,6 miljoen euro bedroeg in 2002. In 2009 was dat 239 miljoen euro.

Gelb wijst erop dat deze cijfers “een serieuze onderschatting” kunnen zijn van de werkelijke handel tussen India en Zuid-Afrika. “De investeringen van Tata Holding alleen al bedragen naar schatting meer dan een miljard euro. Veel Indiase investeerders werken om belastingtechnische redenen via Mauritius en dat is niet terug te zien in de statistieken.”

Ook is het mogelijk dat de cijfers eenvoudigweg niet kloppen, want er bestaat een grote discrepantie tussen de Zuid-Afrikaanse en Indiase statistieken. Dat maakt het erg moeilijk om de werkelijke waarde van de handelsbetrekkingen tussen beide landen te schatten.

Opkomende markten

Uit onderzoek van Gelb blijkt dat er 93 Indiase en 47 Chinese bedrijven actief waren in Zuid-Afrika in 2010. Ongeveer 45 Zuid-Afrikaanse bedrijven opereerden in India en 32 in China.

Zijn statistieken laten ook zien dat de angst voor de komst van buitenlandse werknemers niet gegrond is. “Uit de statistieken blijkt dat India en China voor 90 procent gebruik maken van werknemers die gerekruteerd zijn in Zuid-Afrika.”

Anthony Rayment, ceo van South African Coalmine Holdings, onderdeel van een grote staalproducent in India, zegt dat het helpt dat Indiase bedrijven in Afrika in een omgeving komen die overeenkomt met wat ze gewend zijn. “Het is een opkomende markt. India en Afrika hebben elkaar veel te bieden. Ondernemers aan beide kanten willen graag investeren en daardoor ontstaat een eensgezinde sfeer.”