Afrika zoekt oplossingen voor tekort aan anesthesiologen

Het congres, dat elke vier jaar wordt gehouden, trok meer dan 7.000 afgevaardigden uit de hele wereld. Het werd georganiseerd door de Wereldfederatie van Anesthesiologen (WFSA), een overkoepelend orgaan van 141 organisaties betrokken bij anesthesiologie, pijnbestrijding en gerelateerde onderwerpen.
Een van de doelstellingen van de WFSA is het verbeteren van de anesthesiologie in ontwikkelingslanden. Daarvoor is samenwerking nodig. “Samenwerking in Afrika, maar ook daar buiten”, zei Bisola Najin Obembe van het Departement voor Anesthesiologie van het Port Harcourt Teaching Hospital in Zuid-Nigeria. “Dat is belangrijk om het opleidings- en onderzoeksniveau te kunnen verhogen.”
In Afrika bestaat een groot tekort aan anesthesiologen. Zambia telt maar één geregistreerde anesthesioloog op drie miljoen inwoners. In rijke landen ligt dat heel anders. Groot-Brittannië heeft bijvoorbeeld een anesthesioloog op elke 2.500 mensen.
De tekorten in Afrika vertalen zich in een hoger aantal sterfgevallen bij operaties. In sommige delen van het continent ligt die sterfte 2.000 procent boven het wereldwijde gemiddelde. “Er vallen meer doden als een niet-gespecialiseerde anesthesist zich met anesthesiologie bezighoudt”, zei David Morrell, directeur van de WFSA.
“In de handen van een gekwalificeerde anesthesioloog heeft een patiënt een kans van een op 80.000 tot een op 160.000 om te overlijden. Als het werk wordt overgenomen door bijvoorbeeld een niet daarvoor opgeleide zuster, is die kans een op 3.500”, zei hij.
Om het aantal anesthesiologen in ontwikkelingslanden te verhogen, heeft de WFSA programma’s opgezet in Angola, Rwanda en andere landen, zei WFSA-voorzitter Angela Enright. “Tot een paar jaar geleden had Rwanda maar één gekwalificeerde specialist voor de hele bevolking van negen miljoen mensen. Nu zijn dat er vijf, exclusief vier buitenlanders die er tijdelijk verblijven. Dat mag niet klinken als een prestatie, maar het is toch een toename van meer dan 400 procent.”
De programma’s scholen artsen bij tot anesthesiologen. Voor ander medisch personeel zijn er ook cursussen. “Veel verplegenden houden zich al bezig met de basis van anesthesiologie, als gevolg van het tekort aan specialisten. Zij vervullen een belangrijke rol in de gezondheidszorg. Daarom betrekken wij hen ook bij de programma’s”, zei Enright.
Ze benadrukte dat anesthesiologen desondanks nodig blijven. “Anesthesiologie vraagt om een hoge specialisatie. Het duurt gemiddeld tien jaar voordat iemand gekwalificeerd is. Die kennis is niet te vervangen met een cursus van een paar weken.”
Canadese en Amerikaanse anesthesiologenorganisaties namen het initiatief tot ‘Teach the Teachers’, een project waarbij artsen leren zelf instructeurs te worden zodat ze ter plaatse anderen kunnen bijscholen. “We willen bevorderen dat mensen in hun eigen land scholing kunnen krijgen, in plaats van in de Verenigde Staten. Als ze in het buitenland een opleiding volgen, is de kans groot dat ze niet meer terugkeren naar hun thuisland. Daar zijn ze juist het meest nodig”, zei Philip Bridenbaugh van de WFSA.
‘Teach the Teachers’ heeft onder meer programma’s in Rwanda en Tanzania. “Het is een volledige, vierjarige master in anesthesiologie, die gegeven wordt door anesthesiologen uit de VS en Canada. Ze doen dat op vrijwillige basis. Wij betalen de onkosten”, zei Bridenbaugh.