Ahmedinejad delft graf grootste Iraanse privaatbank

Veel hangt af van het definitieve oordeel van de Administratieve Rechtbank. Die schortte eind oktober de beslissing van de Centrale Bank op om Abdollah Talebi te verwijderen als CEO van de Parsian Bank. Op verzoek van Talebi schortte de rechter ook de algemene vergadering van de bank op. Zo kunnen er geen nieuwe directeur en Raad van Bestuur worden gekozen voor de juridische strijd is beslecht.

De Parsian Bank ontstond in juni 2002, nadat een 22 jaar oud verbod op privaatbankieren werd opgeheven. Dankzij aantrekkelijk rentetarieven trok de bank in dichte drommen spaarders aan, zodat ze nu 80 procent van het private kapitaal in Iran beheert. Qua grootte moet ze enkel de National Iranian Bank laten voorgaan.

De Centrale Bank verklaarde op 2 oktober dat Talebi niet langer geschikt was om directeur te zijn, omdat de Parsian Bank alleen grote leningen gaf aan vermogende individuen en niet aan gewonen mensen. Renteloze leningen aan de armen zijn een stokpaardje van de Iraanse president, die een deel zijn verkiezingsoverwinning van 2005 dankt aan de belofte “de welvaart te herverdelen”.

“De enigen die profiteren van de grote leningen zijn mensen die het geld niet voor productieve doeleinden gebruiken. Het geld verdwijnt in handel en profijt, met als gevolg een steeds hogere inflatie en inkomenskloof tussen de sociale klassen”, verklaarde Ahmedinejad op campagnepad. “Leg mij eens uit hoe een bank die begon met 12.6 miljoen euro haar kapitaal op vier jaar heeft kunnen doen groeien tot 171 miljoen euro.”

Er zijn ook politieke redenen in het spel. Talebi is een hervormer en bondgenoot van ayatollah Hashemi Rafsanjani, de uitdager van de president bij de voorbije verkiezingen. Hoewel Talebi de president een lijst met aandeelhouders heeft gestuurd om te bewijzen dat de bank geen eigendom was van de familie Rafsanjani, blijft de Parsian in de ogen van Ahmedinejad een symbool van de macht en dreiging die uitgaat van de Iraanse bourgeoisie.

“Ahmedinejad ziet banken niet als bedrijven die winst willen maken”, zegt een anonieme analist in Teheran. “Hij vindt dat ze rentevrije leningen moeten geven aan de armen en de werkloosheid moeten helpen bestrijden. Daarom joeg hij in december een wet door het parlement die de banken verplicht hun rente te verlagen. De parlementsleden keurden de wet goed uit angst de steun van het volk te verliezen, hoewel ze zich bewust zijn van de funeste impact op de economie”.

De president stak verder een stokje voor de verkoop van 28,8 procent van de aandelen in de Bank aan twee private investeerders, Mohammed Rostami Safa en zijn zakenpartner Al-Aliqi. De twee waren bij een andere bank een lening aangegaan met de aandelen van de Parsian Bank als onderpand, een “immorele” operatie volgens Ahmedinejad. De president liet de transactie ter waarde van 252 miljoen euro schrappen op het informaticasysteem van de beurs, waardoor de computers een dag buiten werking waren.

Het is nu wachten op de uitspraak van de Administratieve Rechtbank. Wanneer die in het voordeel van de Parsian Bank uitvalt, is dat een zware klap voor de regering. Wanneer bankdirecteur Talebi moet opstappen, kan dat het einde betekenen van de nog prille private banksector in Iran. “De banken staan nu al op de rand van het bankroet. Wanneer ze onder druk van de president hun interesten nog meer moeten verlagen, zijn dat geen goede vooruitzichten voor de banksector en de economie in het algemeen”, meent de anonieme analist. (MC/JS)