Aidsremmers alleen nuttig als je genoeg eet

Ik kreeg de medicijnen sinds begin vorig jaar, en ik heb ze lange tijd genomen zonder dat ik iets te eten had, zegt Medina Yahya. Ze woont in Kibera, de grootste sloppenwijk in Nairobi en mogelijk heel Afrika. Yahya heeft intussen een maagzweer en diverse andere kwalen. Ze kreeg te horen dat ze beter stopt met de aidsremmers tot ze sterker is.

Maar sterker kan ze alleen worden als ze genoeg eten vindt voor haar en haar drie kinderen. Meer dan de helft van de Kenianen overleeft met minder dan een dollar per dag.

Momenteel krijgt nog maar een kwart van de Kenianen die aidsremmers nodig hebben die van de overheid. Het is dus zaak ook veel meer mensen op de medicijnen te krijgen. Maar de overheid moet er ook voor zorgen dat de mensen die de middelen wel krijgen ook voldoende eten, zegt het Netwerk van Afrikaanse Mensen die Leven met HIV/aids. Momenteel is er geen overheidsinitiatief dat zich daarop richt.

“Goede voeding is voor elke zieke even belangrijk als de juiste pillen”, bevestigt dokter Ann De Roo van het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen. “Niet eten kan bovendien de nevenwerkingen van bepaalde aidsremmers verergeren. Ten slotte worden sommige soorten aidsremmers onvoldoende in het bloed opgenomen als de patiënt niet tegelijk voldoende eet. Het middel is dan niet effectief genoeg tegen het virus. Erger nog, door de te lage concentraties in het bloed wordt het virus veel sneller dan normaal resistent tegen die aidsremmer, die dan ook in de toekomst zijn nut verliest. Een goede opvolging is uiterst belangrijk bij mensen die aidsremmers slikken.”

Het verhaal van de vijfendertigjarige Susan Asiko lijkt op dat van Yahya. Zij neemt aidsremmers sinds ze vorig jaar positief testte op HIV. In het begin had ik last van de medicijnen omdat ik moeite had genoeg eten te vinden. Ik kon een tijdlang niet uit bed, maar toen ik regelmatig begon te eten, ging het beter met mij. Voedsel vinden is de grootste uitdaging hier, vooral als je geen werk hebt.

We krijgen geregeld te maken met HIV-positieve ouders die hun medicatie stoppen omdat ze nevenwerkingen ervaren als ze de sterke aidsremmers op een lege maag slikken. Ze blijven thuis, niet in staat om op te staan of voor hun kinderen te zorgen, en sterven uiteindelijk, zegt Josephine Mumo. Zij staat aan het hoofd van het Staracentrum, een onofficieel schooltje dat eten uitdeelt aan de kinderen van wie de ouders HIV hebben, en eens per week ook aan de ouders. Ook Yahya krijgt momenteel voedselhulp van het Stara. Mumo heeft geprobeerd voedsel van de overheid te bekomen, maar dat lukte niet. Het voedsel dat er is, komt van hulporganisaties.

De Keniaanse overheid van haar kant zegt dat de situatie niet zo dramatisch is als de hulporganisaties beweren. De overheid heeft een budget voor voedsel van het Wereldwijd Fonds tegen Aids, Tuberculose en Malaria, zegt Patrick Orege, de directeur van de Keniaanse Nationale Raad voor Aidsbestrijding. De plaatselijke hulporganisaties vinden echter dat de Keniaanse overheid zelf binnen het regeringsbudget ook geld moet vrijmaken voor voedselprogramma’s voor mensen met HIV.

Het Netwerk van Afrikaanse Mensen die Leven met HIV/aids is intussen gestart me een pilootproject om 150 volwassenen en 50 kinderen met HIV/aids in twee centra in Nairobi en de westelijke stad Kisumu te voorzien van poedervoedsel. Het product kan gemengd worden met water, melk of sap, en de gezondheid van de mensen die het momenteel krijgen, gaat enorm vooruit, zegt Michael Angaga, de nationale coördinator van het netwerk. (ADR)