Al-Nusra: Strijders tot de dood

Hoe invloedrijk is al-Nusra?

Thomas Pierret: Al-Nusra wint aan invloed, maar je moet dat in het juiste daglicht zien. De groep is heel zichtbaar, omwille van de overdreven media-aandacht die ze krijgen en omdat ze constant in de vuurlinie aanwezig zijn.

Ze versloegen het regime in Noord-Syrië en blijven radicaal trouw aan hun doel: vechten tot de dood in naam van de islam. Ze maken zich niet schuldig aan criminaliteit tegenover de Syrische burgers. Die factoren hebben hun populariteit vergroot.

Maar met iets meer dan duizend strijders blijft al-Nusra een kleine groep in vergelijking met de rest van de gewapende Syrische oppositie. In sommige regio’s is haar invloed zeer beperkt, zoals tussen Damascus en de Jordaanse grens.

Hoeveel aanhang heeft al-Nusra bij de Syriërs zelf?

Thomas Pierret: Oorspronkelijk zagen de Syrische opposanten hen als een arm van Al Qaeda of als een mogelijke uitvinding van het regime. Ze hoedden zich ervoor dat het Westen hen zou linken met terrorisme.

Nu geven de Syriërs geen moer meer om wat het Westen, dat hen in de steek liet, denkt. Het discours van al-Nusra is meer mainstream geworden. Logisch, je kan niet verwachten van een bevolking die overgeleverd is aan een gruwelijke oorlog van deze omvang dat ze niet radicaliseert. Nu sluiten ook Syrische strijders zich aan bij al-Nusra.

Of de Syriërs hen nog even sympathiek zullen vinden in de toekomst, is echter moeilijk te zeggen. Uiteraard willen de Syriërs dat deze oorlog stopt, dat de wonden worden gelikt.

Zou al-Nusra tot de “talibanisering” van Syrië kunnen leiden?

Thomas Pierret: Het doel van al-Nusra is niet de machtsovername van een bepaalde regio, maar de gewapende strijd. Het eindpunt daarvan is, anders dan bij andere milities, niet de val van het regime. Ze verkondigen dat ze pas zullen stoppen als er een islamitische staat is.

Het discours van al-Nusra is meer mainstream geworden. Logisch, je kan niet verwachten van een bevolking die overgeleverd is aan een gruwelijke oorlog van deze omvang dat ze niet radicaliseert. Nu sluiten ook Syrische strijders zich aan bij al-Nusra.

Mogelijks inspireert het talibanmodel hen wel: een groep die actief is in een ingestorte staat, waarbij de heropbouw van de staat grotendeels is gebaseerd op radicale islamitische baten. Al-Nusra tracht in de rebellengebieden een eigen justitieel apparaat op te zetten, naast dat van het oppositiebestuur. Dat neigt naar een aparte staatsvorming en is een probleem.

Maar het grote verschil tussen de Taliban en al-Nusra is dat de Taliban met niemand rekening moeten houden. Al-Nusra moet het veld delen, als minderheid.

Werken ze nu wel of niet samen met het Vrije Syrische Leger?

Thomas Pierret: Al-Nusra zegt heel duidelijk dat ze geen deel uitmaakt van het Vrije Syrische Leger. Toch is er samenwerking. De overname van de helihaven van Taftanaz in januari is een voorbeeld van een gezamenlijke operatie van het Vrije Syrische Leger, al-Nusra en de Dawoud-brigade.

Wordt al-Nusra gesteund door buitenlandse staten?

Thomas Pierret: Ik vermoed dat de groep vooral steun krijgt van private geldschieters, via jihadi-netwerken in Irak en Tsjetsjenië. Het zou me verbazen dat de Saoedische en de Qatarese staat hen steunen, want voor beide betekent deze groep een gevaar.

Het Saoedische koningshuis is geen hoeder van revolutionaire islamistische groepen. Riyad steunt veeleer de voormalige leden van de Syrische veiligheidsdiensten, want die zijn politiek te stroomlijnen. Ze verkiezen een top-down, conservatief militair regime boven revolutionaire ideeën die naar democratie en verkiezingen ruiken.

Wie wel een beetje met hen “meespeelt”, is Turkije, als mogelijke bondgenoot tegen de Koerden in Syrië.