Alison Des Forges omgekomen bij vliegtuigcrash

Des Forges verbleef vier jaar in Rwanda om er de genocide van 1994 te documenteren en werd in 1999 wereldberoemd met haar boek ‘Leave None to Tell the Story’. Ze getuigde voor verschillende rechtbanken -waaronder ook Belgische rechtbanken- over de wreedheden die in Rwanda begaan zijn.
‘Het overlijden van Des Forges betekent een opdoffer voor Human Right Watch en voor de inwoners van Rwanda en het gebied van de Grote Meren’, zegt Kenneth Roth, de directeur van de mensenrechtenorganisatie.
‘Ze was het toonbeeld van een mensenrechtenactiviste: principieel en geëngageerd om de waarheid aan het licht te brengen om gewone mensen te beschermen.’ Volgens Roth was er niemand die meer gedaan heeft om de volkerenmoord te documenteren en de daders voor de rechtbank te brengen, dan Des Forges.

Gacacaprocessen

Eind 2007 zei Des Forges aan MO* (beluister fragment) dat Rwanda van ná de genocide is veiliger dan ooit. Maar ze gaf ook kritiek op Rwanda: ‘In Rwanda is er geen politieke oppositiepartij die naam waardig, de persvrijheid is onlangs weer aan banden gelegd en ik heb vragen bij de zogenaamde economische heropleving’.

Ze was het toonbeeld van een mensenrechtenactiviste: principieel en geëngageerd om de waarheid aan het licht te brengen om gewone mensen te beschermen.

Des Forges had ook kritiek op de snelheid waarmee de Gacacaprocessen worden afgehaspeld. De Gacacaprocessen, waarbij schuldigen aan de genocide in het publiek werden aangeklaagd, moesten daders en getuigen van de wandaden toelaten om op te staan, de aanklacht te weerleggen of te bevestigen.
De volkerenmoord had zoveel bloed doen vloeien dat de gevangenissen de toevloed van schuldigen niet kon slikken. Ook de rechters zagen op tegen een berg werk, die ze onmogelijk konden verwerken. Daarom werd teruggegrepen naar een aloude vorm van rechtspraak. Volgens Des Forges zijn de spelregels van de Gacaca gaandeweg veranderd en is de transparantie en het recht op tegenspraak vervallen.
De beslissing of iemand onder categorie 1 viel (aanstichters van genocide), moest normaliter gebeuren op basis van publieke hoorzittingen, maar werd nu genomen in besloten kring, met Gacaca-ambtenaren. Wie nu nog voor een Gacaca-rechtbank dan wel een conventionele rechter moet verschijnen, lijkt wel nattevingerwerk. Of in vele gevallen gestuurd door lokale politieke belangen.