‘Alles ‘Nuff Said’

Bekkour’s idee groeide vanuit een ontevredenheid over de manier waarop de media omgaan met allochtonen. Zijn inspiratie voor de format putte hij uit de Amerikaanse stand-up en slampoetry avonden van mensen als Dave Chappelle en Def Jam Poetry. Toen hij vijf jaar geleden op de boer ging met zijn ‘Nuff Said concept – ‘allemaal korte stukjes brengen op een podium, zeer verschillend en gemengd’, aldus Mourad – werd het afgedaan als een bonte avond. Nu, aan de vooravond van het vijfde seizoen, zijn de maandelijkse ‘Nuff Said avonden een begrip in de Vlaamse culturele wandelgangen.

De filmpjes die speciaal voor ‘Nuff Said gemaakt werden en tijdens de avond getoond worden zijn een groot succes op YouTube. Het eerste in de reeks ‘Vraag het aan een Marokkaan’ uit 2008 werd intussen al meer dan 160.000 keer bekeken. Schrijvers als Tom Naegels,  Tom Lanoye, Johan Petit, Rachida Lamrabet, Vitalski, Christophe Vekeman, Abdelkader Benali, Kristien Hemmerechts, Stijn Vranken of Chika Unigwe deelden het podium met stand-up comedians en rappers uit binnen- en buitenland zoals Amir Sulaiman (VS), Kain The Poet (VS), Philippe Geubbels, Dimitri Leue, Bob Maclaren (NZ), Nigel Williams, Andy Fierens of Amar El-Ajourri (NL). Brazzaville, intussen een gevestigde funk- en jazzband uit het Antwerpse, rijgt de avond muzikaal aan elkaar.

Waar komt die naam ‘Nuff Said vandaan?

Bekkour: ‘Nuff Said (genoeg gezegd, or) verwijst in de eerste plaats naar het element ‘woord’ dat in de avonden vervat zit via de literatuur, comedy, poëzie en zang die gebracht wordt. Het verwijst ook naar onze host van toen, Said Assissi (acteur, oa. in de Vlaamse film Firmin, or). Die naam hebben we gewoon behouden.  Maar ook ‘Nuff Said in de zin van: ‘’t Is genoeg geweest’. Genoeg gezever, genoeg saai gedoe, genoeg debat.

Hoe ben je op het idee gekomen om zulke avonden te organiseren?

Bekkour: Vijf jaar geleden was ik net gestopt met werken bij de VRT. Het was in de periode dat Joe van Holsbeek was neergestoken in het Centraal Station van Brussel voor zijn mp3 speler. Mijn collega’s bij de VRT waren echt heel tof, heel open en we konden heel vlotjes met elkaar praten. Maar zodra er iets gebeurde op straat, werden ze net cowboys. Dan gingen ze om ter eerst achter een straf verhaal. ‘Kom Mourad, ga eens wat Marokkanen zoeken voor een interview’, zeiden ze dan.

Dat was een heel gekke situatie. We waren gewoon aan het praten en dan sloeg het plots om in: ‘Mourad, er is iemand neergestoken in het station, ga eens wat Marokkanen zoeken.’ Wanneer ze er op attent werden gemaakt gaven ze vaak toe dat ze het niet goed doen en ze dat ze ervan zouden leren. Maar een week later gebeurde er weer iets en dan was het opnieuw: ‘Kom Mourad, ga eens wat Marokkanen zoeken.’

Die manier van werken is heel erg gericht op het scoren van kijkcijfers. Principes spelen dan geen rol meer. Wanneer ikzelf een voorstel deed kreeg ik vaak te horen dat het te partijdig was of onvoldoende beide kanten van het verhaal aan het woord liet. Toen besefte ik dat ik de culturele wereld in moest. Daar is artistieke vrijheid heilig. Je mag alles zeggen op een podium.

Wat heeft het podium dat andere media niet hebben?

Bekkour: Als er bijvoorbeeld in de krant eens een andere stem klinkt dan is dat vaak in een klein artikeltje, ergens in het midden of achteraan. Of het is heel moeilijk geschreven zodat je voor elke zin bijna een woordenboek nodig hebt. Op zo’n moment preek je enkel voor je eigen kerk,  je eigen gemeenschap of voor je eigen vrienden, terwijl je net breed moet gaan. Humor is daarvoor een goed middel. Je bereikt er veel mensen mee en je kunt er ver in gaan. Je kan harde dingen zeggen, want het is tenslotte ‘maar om te lachen’.

Is er in de afgelopen vijf jaar niet al heel wat veranderd in de media en elders?

Bekkour: Er is meer aandacht voor allochtonen. Zowel in de theaters als op TV. Iedereen wil nu allochtonen bereiken en past zich aan, maar meestal is dat heel geforceerd. Het lijkt soms op een heksenjacht. Ik krijg mails waarin staat: ‘Wij gaan iets organiseren en we willen allochtonen bereiken. Kan je er een paar meebrengen?’ Ofwel is de aanpak nog heel ‘geitenwollensokkerig’. Vaak denken ze nog net op tijd: ‘Juist ja, we moeten nog iets doen voor allochtonen.’ Ze boeken dan even een Marokkaanse stand-up comedian en denken dat de kous daarmee af is. Ze denken te weten wat allochtonen willen, maar hun aanpak is veel te voor de hand liggend.

Jullie zijn één van de weinigen die er in slagen om een gemengd publiek aan te trekken. Wat heeft ‘Nuff Said dat de rest niet heeft?

Bekkour: Wij hebben ons concept dat zo een beetje alles combineert. Comedy, poëzie, muziek, een live band… Elke artiest brengt zijn of haar eigen publiek mee.  Er is een mix op het podium alsook onder de mensen die het organiseren. Wij amuseren ons gewoon. Wij moeten ons niets aantrekken van quota.

Onze diverse aanpak bij ‘Nuff Said voelt gewoon natuurlijk aan en is op geen enkele manier geforceerd. We tellen niet hoeveel allochtonen er in de zaal zitten, het zijn dingen die we niet meer zien. Omdat we zelf allochtoon zijn, maar ook omdat we zelf verschillende voorstellingen en producties afschuimen. Dingen die niet speciaal voor allochtonen zijn gemaakt, maar die echt goed zijn, waarvan we vinden dat het echt spijtig is dat ze niet door allochtonen worden gezien. En dan boeken we die voor ‘Nuff Said omdat we weten dat die echt een groot succes zullen zijn bij heel ons publiek.

Alles zou ‘Nuff Said moeten zijn: natuurlijk divers. ‘Nuff Said op TV, op de bus, ‘Nuff Said op de trein, in de scholen, op de schoolbanken maar ook bij wie er vooraan in de klas staat, in ziekenhuizen,…alles ‘Nuff Said.

Zoals?

Bekkour: Johan Petit bijvoorbeeld. Het komende seizoen zal hij afwisselend met Bob Maclaren van Nieuw-Zeeland ‘Nuff Said presenteren. Ik ben altijd fan geweest van hem, maar in zijn shows zag je nauwelijks allochtonen. Ik heb hem dan gevraagd voor ‘Nuff Said en hij is ingeslagen als een bom. Het publiek was echt enthousiast.

Op zo’n avond bij ons krijgen artiesten maximaal twintig minuten, dat is niet erg veel, het is dus maar een kennismaking. Maar mensen in het publiek gaan artiesten die ze goed vonden googlen en kopen dan tickets wanneer die elders optreden. Na ‘Nuff Said trad Johan Petit bijvoorbeeld nog vier keer op in een uitverkochte Roma in Antwerpen en er zaten toen veel allochtonen in de zaal die hem hadden gezien op ‘Nuff Said.

Hoe evolueerde de toestand in het algemeen tussen ‘allochtonen’ en ‘autochtonen’ in de afgelopen vijf jaar volgens u?

Bekkour: Ik denk dat de situatie is verslechterd en dat is door de crisis. Mensen verliezen hun job, fabrieken sluiten, er komen meer en meer mensen bij. Het wordt erger en erger, en mensen zoeken dan een zondebok. Als iedereen een job heeft, en geld, en elk jaar op vakantie kan, dan is er geen probleem, maar met de crisis komt de haat meer naar boven.

Je beschrijft wat jullie met ‘Nuff Said doen als amusement, maar kan het ook bijdragen tot een oplossing tussen de verschillende groepen, of staat het daar los van?

Bekkour: Alles zou ‘Nuff Said moeten zijn: natuurlijk divers. ‘Nuff Said op TV, op de bus, ‘Nuff Said op de trein, in de scholen, op de schoolbanken maar ook bij wie er vooraan in de klas staat, in ziekenhuizen,…alles ‘Nuff Said. Dat is de realiteit en het zou eigenlijk overal zo moeten zijn, al lange tijd eigenlijk. Er zijn al plaatsten waar het zo is, waar diversiteit normaal is en het ondenkbaar is om enkel dingen te maken voor een wit publiek.

Zijn er plannen om ‘Nuff Said uit te breiden?

Bekkour: Er zijn veel aanvragen binnen gekomen om op festivals te gaan staan. Ook de Handelsbeurs in Gent wil samenwerken. Als we artiesten uit het buitenland laten komen is dat wel interessant als ze meer dan één keer kunnen optreden. Maar de locatie in het ccBerchem is anderzijds ook juist goed omdat het klein en gezellig is en er geen afstand is tussen het publiek en het podium. De artiesten zitten gewoon tussen de mensen tot het hun beurt is.

Zou ‘Nuff Said kunnen werken op de televisie?

Bekkour: De bedoeling van ‘Nuff Said is om dingen te laten zien die bijvoorbeeld blanken of Marokkanen anders niet zouden zien. Sommigen komen voor een rapper en zien dan een stuk poëzie dat ze erg mooi vinden en hen ontroert en omgekeerd. Anderen komen voor de poëzie en zien dan een rapper die ook teksten brengt. Het is een uitwisseling van artiesten en publiek. Dat zou op tv dus ook goed werken.

Maar als je zoiets op tv wil brengen moet je een studio bouwen, een ontwerper inschakelen, nadenken over de kleur, het design, verlichting, de meubeltjes. Want het is juist de gezellige toegankelijke sfeer die van ‘Nuff Said een succes maakt. Het zou dus wel werken, maar men moet het willen en er durven geld in steken.

Wat is de ideale financiering voor iets als ‘Nuff Said: overheidsgeld of privé investeringen?

Bekkour: Het is het beste om de financiering uit verschillende bronnen te halen. Dat geeft het meeste vrijheid om uw concept in eigen handen te houden. Momenteel investeert de Stad Antwerpen via Antwerpen Boekenstad in ‘Nuff Said en nog een aantal fondsen zoals het Fonds voor de Letteren. We zijn dus nog op zoek naar privéfinanciering. Intussen kunnen we ook rekenen op het ccBerchem dat de zaal ter beschikking stelt en ook de licht- en geluidstechnici. De rest is vrijwilligerswerk en doen we in onze vrije tijd.

www.nuffsaid.be