‘Als de dam komt, stopt onze geschiedenis’

In Brazilië is de derde grootste stuwdam ter wereld in volle opbouw op de Rio Xingu in het Amazonewoud. Ondanks de controverse rond het project Belo Monte gaan de werkzaamheden gestaag verder. Nieuw is dat Brazilië nu ook het leger inschakelt om het indianenprotest de kop in te drukken.

  • Agência Raízes/Ruy Sposati Enkele indianen staan tegenover een politieagent bij de bezetting van de belangrijkste werf van de Belo Monte-dam, 2 mei 2013. Agência Raízes/Ruy Sposati

Voor de bouw van de Belo Monte-stuwdam wordt 80 procent van het waterdebiet van de Xingu-rivier afgeleid. 1500 vierkante kilometer Amazonewoud verdwijnen en 30.000 inwoners moeten opkrassen, inclusief meer dan 1000 indianen die direct van de rivier afhankelijk zijn voor hun overleven.

Ondanks massaal protest van de indianen, wijkt de Braziliaanse overheid niet. En toch is Belo Monte slechts het topje van de ijsberg: er staan nog vijftig andere damprojecten in de steigers om aan Braziliës immense energienood te voldoen om de economische groei te garanderen.

Ook op de Rio Tapajos, een andere zijrivier van de Amazone, zet de Braziliaanse overheid het leger in tegen indianenprotesten. ‘Alle damprojecten verlopen volgens hetzelfde patroon: de overheid voert plannen uit zonder de indianen en de lokale bevolking te raadplegen’, zegt Brent Millikan van de ngo International Rivers. ‘Als er protesten komen, wordt het leger ingezet in het kader van een wet omtrent nationale veiligheid die nog dateert van de dictatuur. Zo worden protesten tegen strategische belangen stelselmatig de kop ingedrukt, wat resulteert in een totaal gebrek aan democratie.’

Het is volgens Millikan moeilijk vat te krijgen op het proces van studies die de bouw van waterkrachtcentrales voorafgaan. Reden is de gesloten structuur van de publiek-private samenwerkingen. De overheid financiert de projecten via onder meer de Nationale Ontwikkelingsbank BNDES en als tegenprestatie spekt de private sector de partijkassen voor hun campagnes.

‘In 2014 zijn het presidentiële en deelstaatverkiezingen in Brazilië. Dit is niet het moment voor politici om hun eigen financiering stokken in de wielen te steken. Zelfs IBAMA, het Braziliaans instituut voor het leefmilieu dat milieuvergunningen aflevert, heeft wegens politieke druk niet veel in de pap de brokken.’

Toch is er een straaltje hoop. ‘De indianen beginnen zich te verenigen in hun verzet. Als de civiele maatschappij en de academici zich daar nu massaal achter scharen, is een nieuwe aanpak met respect voor de grondwet en voor minderheden mogelijk’, zegt Millikan.

Greenpeace is sceptisch. De milieuorganisatie heeft de strijd tegen de Belo Monte opgegeven. ‘De regering rolt als een pletwals over de indianenrechten heen. President Dilma Rousseff ondersteunt militaire interventies om protesten de kop in te drukken. Het is niet meer mogelijk Belo Monte te stoppen’, zegt Leonardo Medeiros van Greenpeace. ‘Wij richten onze energie nu op de vele andere stuwdammen die in de steigers staan, ondermeer op de Rio Tapajos.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.